تفسیر آزمایش cbc

با مطالعه‌ی این مطلب درباره‌ی تک تک پارامتر‌های مختلفی که در آزمایش cbc گزارش می‌شود، بیشتر بدانید:

آزمایش cbc یکی از پر درخواست‌ترین آزمایش‌های خون است که اغلب بعنوان بخشی از آزمایش چکاپ درخواست می‌شود. این آزمایش برای تشخیص انواع مختلفی از بیماری‌ها مانند عفونت،کم خونی، بیماری های سلول‌های خونی، بیماری‌های سیستم ایمنی و سرطان خون کاربرد دارد. ( شکل 1)

شکل 1 :در این مطلب به توضیح تمام پارامتر‌های آزمایش سی بی سی آنها می‌پردازیم.

(1) خون از سه سلول اصلی تشکیل شده . این سلول ها در پلاسما ( مایع خون، بدون سلول‌های آن ) شناور هستند.

تفسیر آزمایش cbc آنلاین خود را می‌توانید از پزشکان متخصص دکتر لاندا بشنوید.

· گلبول قرمز ( RBC )

گلبول های قرمز اکسیژن را به نقاط مختلف بدن حمل می‌کنند. این گلبول‌ها همچنین در حمل کربن دی اکسید نیز نقش دارند. اگر گلبول‌های قرمز خون کاهش یابد‌ می‌تواند نشان دهنده کم خونی باشد.

· گلبول سفید ( WBC )

گلبول‌های سفید در مبارزه با میکروب‌ها و سلول‌های یاغی بدن نقش دارند. در آزمایش cbc تعداد و انواع گلبول‌های سفید اندازه گیری می‌شود. اگر تعداد گلبول های سفید افزایش یابد می‌تواند نشان دهنده التهاب، عفونت یا بیماری باشد و اگر کاهش پیدا کند فرد در معرض خطر ابتلا به عفونت خواهد بود. مصرف برخی داروها، عفونت‌های ویروسی مانند HIV یا برخی بیماری‌های مغز استخوان نیز می‌توانند موجب کاهش گلبول های سفید شوند.

آزمایش diff cbc یا cbc differential به معنی گزارش تفکیکی انواع گلبول‌های سفید در آزمایش سی بی سی است. در این حالت تعداد هر یک از انواع گلبول‌های سفید به درصد و تعداد بیان می‌شود. تعداد هر یک از انواع گلبول‌ها بسیار اهمیت دارد، چرا که هر از این گلبول‌ها وظیفه مشخصی در سیستم ایمنی دارند و کاهش یا افزایش تعداد هر کدام، نشان دهنده بیماری مشخصی در بدن است. بصورت مختصر نقش هر کدام از این گلبول ها در زیر بیان شده است:

· نوتروفیل ( NUT )در مبارزه با عفونت‌های باکتریایی و التهاب نقش دارد. عوامل بیماری زا را می بلعد و هضم می‌کند.

· لنفوسیت ( LYM )با تولید آنتی بادی باکتری‌ها و ویروس ها را خنثی می‌کند. لنفوسیت هم‌چنین سلول‌های آلوده به ویروس و هم چنین سلول‌های سرطانی را نیز از بین می‌برند.

· مونوسیت ( MON ) با وارد شدن به بافت‌ها تبدیل به ماکروفاژ می‌شود و می تواند سلول‌ها و عوامل بیماری‌زا را ببلعد.

· ائوزینوفیل ( EOS ) در کنترل التهاب مخصوصا عفونت های انگلی و آلرژیک نقش دارد.(4)

رنج نرمال گلبول‌‌های سفید :

§ Neutrophils 55-70%

· Lymphocytes20-40 %

· Monocvytes 2-8%

· Eosinophils 1-4%

· Basophils 0.5-1%

· پلاکت ( PLT )

پلاکت‌ها در انعقاد خون و کنترل خونریزی نقش دارند.(2) این سلول‌های در مغز استخوان از سلول‌هایی به نام مگاکاریوسیت بوجود می‌آیند و سپس وارد جریان خون می‌‌شوند.( شکل 2 )

شکل 2 : قسمت‌های مختلف تشکیل دهنده‌ی خون ما

سی بی سی به تنهایی نمی‌تواند تشخیص دهنده قطعی یک بیماری باشد با این حال نتایج تفسیر آزمایش cbc بسیار به پزشک در تعیین وضعیت فرد کمک می‌کند. یک نتیجه خیلی بالا یا خیلی پایین در این آزمایش، می‌تواند نشان دهنده بسیاری از بیماری‌ها باشد با این حال تشخیص قطعی بیماری‌ نیازمند آزمایشات تکمیلی است.

بیماری‌هایی که می‌توانند موجب نتیجه غیر طبیعی آزمایش cbc شوند شامل موارد زیر است:

• کمبود آهن، ویتامین یا سایر مواد معدنی
• اختلالات انعقاد خون
• بیماری‌های قلبی
• بیماری‌های خودایمنی
• مشکلات مغز استخوان
• سرطان
• حساسیت به دارو
• بیماری‌های انگلی
• و…

مقاله مرتبط : تفسیر آزمایش خون

در تفسیر آزمایش cbc علاوه بر تعداد و نوع سلول‌ها، فاکتورهای دیگری نیز بررسی می‌شوند که این فاکتور ها شامل موارد زیر است:

· Hemoglobin ( Hb )

هموگلوبین پروتئین حمل کننده اکسیژن در گلبول های قرمز است.( شکل 3 )

شکل 3 : ساختار سه بعدی هموگلوبین

· ( hct ) Hematocrit

هماتوکریت نسبت مجموع حجم گلبول‌های قرمز به کل خون را به درصد بیان می‌کند. زمانی که فرد دچار افزایش غلظت خون می‌شود، این عدد افزایش می‌یابد و زمانی که مثلا فرد خونریزی می‌کند hct کاهش می‌یابد.

· Mean corpuscular volume ( MCV ) یا میانگین حجم گلبول‌های قرمز

این شاخص نشان دهنده میانگین اندازه گلبول‌های قرمز خون است. اگر حجم گلبول‌های قرمز بزرگتر از حد نرمال باشند mcv افزایش می‌یابد که در مواردی چون کمبود فولیک اسید یا ویتامین ب 12 اتفاق می‌افتد و اگر گلبول‌های قرمز کوچکتر از حد نرمال باشندmcv کاهش می‌یابد که اغلب بعلت کم خونی یا تالاسمی مینور و … ایجاد می‌شود.

· Mean corpuscular hemoglobin ( MCH )

میانگین وزنی هموگلوبین در گلبول های قرمز را نشان می‌دهد.

· Mean corpuscular hemoglobin concentration ( MCHC )

غلظت متوسط هموگلوبین در هر گلبول قرمز را نشان می‌دهد.

· Red cell distribution width ( RDW )

معیاری از تفاوت اندازه گلبول های قرمز است چرا که گلبول های قرمز همه به یک اندازه نیستند و در بیماری‌هایی این تفاوت اندازه بیشتر می‌شود.

· Mean platelet volume ( MPV )

میانگین حجم پلاکت‌ها در جریان خون می‌باشد. در مواردی که اختلالی در تولید این سلول‌ها در مغز استخوان ایجاد شود این عدد کاهش و یا افزایش می‌یابد.

· Platelet distribution width ( PDW )

مشابهrdw معیاری از تفاوت اندازه است که تفاوت اندازه پلاکت ها در خون اندازه می گیرد.

· Rdw cv

ضریب تغییرات معیار rdw را نشان می‌دهد.

همین الان تفسیر آزمایش cbc آنلاین خود را از پزشک از پزشک متخصص بشنوید؟

· Rdw sd

میزان انحراف معیار پارامتر rdw را از میانگین مقادیر ان نشان می دهد. SD مخفف Standard deviation به معنی انحراف معیار است. RDW-SD میزان انحراف معیار پارامتر RDW را از میانگین مقادیر آن نشان می دهد و بیانگر میزان تفاوت اندازه‌ی ‌rbc ها است.

· Pct

نسبت مجموع حجم پلاکت‌ها در خون را به کل خون به درصد نشان می‌دهد. اگر تعداد و حجم plt خواهش یابد این نیز کاهش می‌یابد.

شکل 4 : نقش مهم پلاکت‌ها در توقف خونریزی

· P- Lcr (Platelet-large cell ratio )

معیاری برای بررسی پلاکت‌ها در خون است که درصد پلاکت‌های بزرگ را در خون را نشان می‌دهد.(2و3) P- Lcr نسبت درصد تعداد پلاکت‌‌هایی با حجم بیشتر از 12 فمتولیتر به تعداد کل پلاکت‌های فرد است.

این آزمایش یکی از اولین آزمایشاتی است که برای بررسی وضعیت فرد، توسط پزشک درخواست می‌شود. نتایج آن در تشخیص بیماری‌های مختلفی ارزش دارد و هر کدام از اعداد طبیعی و غیرطبیعی آن پزشک را برای تفسیر آزمایش cbc در کنار سایر نتایج آزمایشات دیگر کمک می‌کند.

منابع:

1. https://medlineplus.gov/lab-tests/complete-blood-count-cbc/

2. https://www.healthline.com/health/cbc#blood-cell-types

3. https://www.webmd.com/a-to-z-guides/complete-blood-count

4. https://www.healthline.com/health/blood-differential#why-do-i-need-it

5. medscape