در این مقاله، با آزمایش ESR و سرعت رسوب گلبول‌های قرمز در کرونا، آشنا می‌شویم:
ESR (erythrocyte sedimentation rate)، نوعی آزمایش خون است که میزان التهاب موجود در بدن را براساس سرعت رسوب اریتروسیت یا گلبول‌های قرمز، اندازه‌گیری میکند. درواقع ظرف حاوی نمونه‌خون مدتی ساکن قرار داده شده و سرعت ته‌نشنین شدن RBCها در طول یک ساعت اندازه‌گیری می‌شود. زمانی‌که بدن درگیر التهاب باشد، اریتروسیت‌ها به‌یکدیگر متصل شده و ایجاد توده‌هایی می‌کنند که نسبت به سلول‌های منفرد متراکم‌تر بوده و سریع‌تر ته‌نشین می‌شوند. بنابراین هرچه سرعت رسوب یا ESR بیشتر باشد، التهاب نیز بیشتر است (5).
تفسیر نتایج آزمایش
نتایج آزمایش ESR بیانگر فاصله ایجادشده بین فاز شفاف روی تیوب نمونه‌خون و گلبول‌های قرمز ته‌نشین شده، است که به‌شکل میلی‌متر بیان می‌شود. رنج نرمال در افراد مختلف به شرح زیر است:
– مردان کمتر از 50 سال 0-15 mm/hour
– مردان بالای 50 سال 0-20 mm/hour
– خانم‌های کمتر از 50 سال 0-20 mm/hour
– خانم‌های بالاتر از 50 سال 0-30 mm/hour
– کودکان 0-10 mm/hour
(6)
آزمایش ESR در کرونا
کرونا مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر همراه با ایجاد التهاباتی در بدن است و به‌همین دلیل، انتظار میرود که ESR در افراد مبتلا به کوید-19 تاحدی افزایش پیدا کند. مطالعات مختلفی که در این زمینه انجام شده‌اند نیز، این موضوع را تایید می‌کنند. اما آنچه بحث‌برانگیز است رابطه بین بزرگی ESR و شدت بیماری در بیماران کرونایی است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مقدار عددی این فاکتور بدون وابستگی به شدت بیماری افزایش پیدا میکند و ارتباط مستقیمی بین آن‌ها وجود ندارد (2). درحالی‌که نتایج اغلب مطالعات بیانگر رابطه مستقیمی بین این دو فاکتور می‌باشد.
این ارتباط را می‌توان از دوطریق توجیه کرد؛ از طرفی می‌توان تصور کرد که التهاب در گروه مبتلا به کرونای شدید، بیشتر بوده و درنتیجه سرعت رسوب RBCها نیز افزایش پررنگ‌تری داشته‌است. ازطرف دیگر می‌توان گفت افراد مسن در گروه بیماران مبتلا به کرونا با شدت بالا نسبت به گروه دیگر، بیشتر حضور داشته‌اند و درواقع این افزایش سن باعث بالارفتن فاکتور ESR در این گروه شده است و نه التهاب (3،4). البته باتوجه به نوظهور بودن پدیده کرونا و محدود بودن شواهد موجود، این بحث پرچالش ادامه دارد و نیاز است مطالعات بیشتری انجام شود.
منابع:
1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7896696/#:~:text=The%20sustained%20high%20level%20of,dysfunction%5B12%2D15%5D.
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34260778/
3. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1201971220303623
4. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jcla.24162
5. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/sed-rate/about/pac-20384797
6. https://www.healthline.com/health/esr#causes-of-high-esr
