WBC چیست ؟

همه‌ی آنچه درباره‌ی WBC در جواب آزمایش خون می‌خواهید بدانید را در این مطلب مطالعه کنید:

آزمایش WBC چیست؟

wbc ( گلبول­های سفید، White blood cells یا لکوسیت ) سلول­هایی هستند که در خون، بافت­ها و سیستم لنفاوی بدن ما وجود دارند که وظیفه اصلی آن­ها، محافظت بدن ما در برابر عفونت‌ها می‌باشد و همچنین نقش موثری نیز در التهاب، واکنش­های آلرژیک و از بین بردن سلول‌های سرطانی دارند. آزمایش شمارش گلبول­های سفید خون (WBC) تعداد این سلول‌ها را در نمونه خون فرد تعیین می­کند. این پارامتر یکی از آزمایشات مهمی است که غالبا پزشک برای ارزیابی سلامت کلی بیمار از آن استفاده می‌کند. ( شکل 1 )

شکل 1 : گلبول‌های سفید شامل انواعی از سلول‌های مختلف می‌شود.

خون درون رگ های شما از دو قسمت پلاسما و سلول­های خونی تشکیل شده است. سلول‌های خونی حدود 45 درصد حجم خون را تشکیل می‌دهند که شامل RBC، WBC و PLT ها هستند. تعداد گلبول­های سفید نسبت به دو گروه دیگر کمتر است، اما نقش بسیار مهمی در ایمنی و دفاع بدن دارند. این سلول­ها با حمله به باکتری­ها، ویروس­ها، انگل‌ها و سایر عواملی که به بدن آسیب می‌­رسانند، با عفونت­ مبارزه می­‌کنند. 5 نوع اصلی wbc در بدن داریم که شامل نوتروفیل، لنفوسیت، مونوسیت، ائوزینوفیل و بازوفیل می‌شود. هر کدام از آنها نقش و وظیفه خاص خود را در ارتش دفاعی بدن دارند.

شکل 2 : سلول‌های خونی افراد بالغ از رده‌های سلول‌های بنیادی مغز قرمز استخوان بوجود می‌آیند.

سرچشمه و منشا گلبول‌های­ سفید خون، سلول‌های بنیادی مغز استخوان می‌باشند، که پس از تولید، به جریان خون انتقال می‌­یابند. (شکل 2) به خاطر وجود گرانول در سیتوپلاسم،برخی از این سلول‌ها، سه نوع از آنها را "گرانولوسیت" می‌نامیم که یعنی سلول‌هایی که دارای گرانول می‌باشند. این دانه‌­ها ( گرانول‌ها) مواد شیمیایی و مواد دفاعی دیگری را به عنوان بخشی از واکنش‌های سیستم ایمنی در خود ذخیره می‌کنند. گرانولوسیت­ها شامل نوتروفیل،ائوزینوفیل و بازوفیل می­‌باشند. نوتروفیل­ها معمولاً بیشترین تعداد گلبول­های سفید در بالغین هستند. ( شکل 3 )

شکل 3 : سلول‌های خونی از دو رده اصلی میلوئیدی و لنفوئیدی منشاء می‌گیرد.

دو نوع دیگر بدون گرانولوسیت wbc، مونوسیت­ها و لنفوسیت­ها هستند. lymphocyte خود به سه زیر گروه تقسیم می­‌شوند:

• لنفوسیت­های B ( تولید کننده ایمونوگلوبولین­ها و آنتی‌بادی‌ )
• لنفوسیت­های T
• سلول­های کشنده طبیعی (سلول­های NK)

زمانی که عفونت یا التهابی ( مثلا نیش زنبور ) در بخشی از بدن وجود داشته باشد، مغز استخوان گلبول­های سفید بیشتری تولید می‌­نمایدو آنها را در جریان خون آزاد می‌­کند و در یک پرسه پیچیده به محل عفونت و التهاب اعزام می­‌شوند. با از بین رفتن این شرایط، تولید wbc توسط مغز استخوان کم می­‌شود و تعداد گلبول­های سفید خون به حالت عادی برمی­گردد. اگر wbc در جواب آزمایش خون شما بالا است احتمالا به همین دلیل است و با پزشک درباره‌ی آن مشورت کنید.

آزمایش شمارش گلبول­های سفید خون ( WBC ) پارامتری در آزمایش CBC است (شکل 4) که در آن تعداد گلبول­های سفید خون اندازه گیری می‌­شود. گلبول­های سفید انواع مختلفی دارند و در خون ما بطور معمول درصدی از هر نوع وجود دارد. با توجه به وضعیت بدن و نوع بیماری که به آن مبتلا می‌شویم، تعداد گویچه‌های سفید خون ممکن است بیشتر یا کمتر از حد طبیعی شوند.

شکل 4 : جواب آزمایش CBC که WBC را در ابتدای آن مشاهده می‌کنید.

بیشتر یا کمتر از حد نرمال بودن تعداد WBC در آزمایش خون ممکن است نشانه بیماری زمینه‌­ای باشد. آزمایش WBC می‌­تواند عفونت­های پنهان و مخفی در بدن بیمار را که هنوز فرد علائمی نیز ندارد را تشخیص داده و پزشکان را نسبت به بیماری­های خود ایمنی، نقص سیستم ایمنی و اختلالات خونی آگاه سازد. این آزمایش همچنین به پزشکان کمک می­‌کند تا تأثیر شیمی درمانی یا پرتودرمانی بر افراد مبتلا به سرطان را زیر نظر داشته باشند.

علائم ظاهری کاهش یا افزایش wbc

• لرز
• بدن درد
• سردرد
• تب
• و…

شمارش بالای WBC غالبا با نشانه و علائم خاصی همراه نمی‌باشد. با این حال، هر بیماری زمینه‌ای که باعث افزایش تعداد گلبول­های سفید خون شود، ممکن است علائم خاص آن بیماری در فرد نمایان شود علائمی چون تب، ضعف، کاهش وزن، سرفه و …

شرایط انجام آزمایش CBC برای بررسی WBC

برخی از داروها، می­توانند در نتایج آزمایش شما تداخل ایجاد کرده و شمار WBC را بصورت کاذب، کاهش یا افزایش دهند. داروهایی که ممکن است روی نتایج آزمایش تأثیر بگذارند، عبارتند از:

· کورتیکواستروئیدها مانند دگزامتازون

· داروهای شیمی درمانی مانند

· کینیدین

· هپارین

· کلوزاپین

· ادرار آورها

· آنتی بیوتیک ها

· آنتی هیستامین ها

· ضدتشنج

· سولفونامیدها

از این رو بایستی قبل از خونگیری، پذیرش آزمایشگاه را، از داروهای نسخه‌ای و غیر نسخه‌ای که جدیدا مصرف نموده‌اید، آگاه کنید.

نحوه انجام آزمایش ‌wbc

برای بررسی سطحWBC ، نمونه خون شما باید توسط پرسنل آزمایشگاه گرفته شود. این نمونه خون معمولا از ورید بازو یا از ورید پشت دست گرفته می­شود. نمونه گیری خون فقط چند دقیقه طول می‌کشد و ممکن است بیمار کمی احساس درد کند. نمونه‌گیر آزمایشگاه، ابتدا محل ورود سوزن را با الکل ضدعفونی می­کند و سپس یک گارو (کش) را در بالای بازو می­بندد. گارو به پرخون شدن رگ کمک می­کند و رگ یابی و خونگیری را آسان­تر می­کند.

نمونه‌گیر، سوزن سرنگ را به آرامی در رگ بازو یا دست بیمار وارد می­کند و با لوله خلاء ( ونوجکت) و یا پس از پر شدن سرنگ، در لوله آزمایش، خون را تخلیه می‌کند. سپس گارو را از روی بازو شما باز کرده و سوزن را به آرامی برمی‌دارد. در نهایت، تکنسین پنبه الکلی، را برای جلوگیری از خونریزی برروی محل سوزن قرار می‌دهد. برای جلوگیری از کبودی دست خود آن را چند دقیقه بر روی موضوع فشار دهید. نمونه‌گیری خون، از خردسالان و نوزادان از روش متفاوتی استفاده می­شود. به این شکل که ابتدا پوست را با استفاده از لانست سوراخ نموده و سپس برای جمع آوری خون از نوار تست یا ویال کوچک استفاده می­نمایند و یا با اسکالپ وین اقدام به نمونه‌گیری می‌کنند.

نمونه‌های خون برای انجام آزمایش به قسمت فنی آزمایشگاه منتقل می‌شود. پس انجام آزمایش نیز جواب آن وارد سیستم جوابدهی آزمایشگاه می‌شود و جواب شما پرینت می‌شود. در بعضی آزمایشگاه‌ها نیز بصورت آنلاین می‌توانید جواب را بگیرید.

Wbc نرمال ( رنج طبیعی شمارش گلبول های سفید خون )

در سنین مختلف تعداد این سلول ها با توجه به شرایط و تغییرات فیزیولوژیک بدن تغییر می‌کند بعنوان مثال نوزادان بطور معمول با تعداد گلبول سفید بیشتری متولد می‌شوند که با گذشت زمان با افزایش سن در آنها کاهش می‌یابد. بر طبق منابع علمی معتبر و مرجع، محدوده طبیعی WBC در سنین مختلف بصورت زیر است:

• 0 – 1 ماه 9000 تا 30000 سلول در هر میکرولیتر خون
• 1 – 3 ماه 5000 تا 19500
• 3 ماه – 1 سال 6000 تا 175000
• 1 سال – 2 سال 6000 تا 17000
• 2 سال – 4 سال 5500 تا 15500
• 4 سال – 6 سال 5000 تا 15500
• 6 سال تا 18 سال 4500 تا 13000
• بالای 18 سال و بالغین 3700 تا 10500

این رنج ها و محدوده های طبیعی متناسب با آزمایشگاه و در نژاد‌های مختلف می‌توانند متفاوت باشند.

مطابق با اطلاعات منتشر شده انجمن سرطان خون و لنفوم (LLS) و کتب مرجع تعداد طبیعی انواع گلبول­های سفید خون در شمارش کلی آنها بطور معمول در محدوده­‌ها زیر قرار دارد:

· نوتروفیل

• نوزاد 0 – 1 ماه 1000 تا 20000 سلول در هر میکرولیتر خون
• 1 – 3 ماه 1000 تا 9000
• 3 – 6 ماه 1000 تا 8500
• 4- 6 ماه تا 5 سال 1500 – 8500
• 5- 5 سال تا 18 سال 1700 تا 7500

· لنفوسیت

• نوزاد 0 – 1 ماه 2000 تا 11000 سلول در هر میکرولیتر خون
• 1 – 3 ماه 2500 تا 16500
• 3 ما – 6 ماه 4000 تا 10500
• 1 سال تا 2 سال 3000 تا 9500
• 2 سال تا 5 سال 2000 تا 8000
• 5 سال تا 18 سال 1250 تا 7000
• بیشتر از 18 سال و بالغین 875 تا 3300

· مونوسیت

• نوزاد 0 تا 1 ماه 540 تا 1800 سلول در هر میکرولیتر خون
• 1 تا 3 ماه 350 – 1365
• 3 تا 12 ماه 300 تا 875
• 1 سال تا 2 سال 300 تا 850
• 2 سال تا 5 سال 275 تا 775
• 5 سال تا 18 سال 28 تا 825
• 18 سال به بالا 130 تا 860

· ائوزینوفیل

• نوزاد 0 تا 1 ماه 270 تا 900 سلول در هر میکرولیتر خون
• 1 تا 3 ماه 150 تا 585
• 3 ماه تا یک سال 180 تا 510
• 1 تا 2 سال 180 تا 510
• 2 سال تا 5 سال 165 تا 464
• 5 سال تا 18 سال 40-650
• 18 سال به بالا 40-390

.بازوفیل

• نوزاد 0 – 1 ماه 0-400 سلول در هر میکرولیتر خون
• 1 ماه تا 5 سال 0- 140
• 5 سال تا 18 سال 7 – 140
• 18 سال به بالا 10 – 136

درصد گلبول‌های سفید نسبت به یکدیگر

· نوتروفیل ۵۵ تا ۷۳ درصد

· لنفوسیت ۲۰ تا ۴۰ درصد

· ائوزینوفیل ۱ تا ۴ درصد

· مونوسیت ۲ تا ۸ درصد

· بازوفیل ۰.۵ تا ۱ درصد

تفسیر نتایج آزمایش شمارش گلبول های سفید

پس از گرفتن جواب آزمایش خود، تفسیر نتایج ان مرحله مهم بعدی است. نتایج غیر طبیعی آزمایش، با اعدادی که بالاتر یا پایین‌تر از محدوده نرمال مختص سن شما هستند، طبقه‌بندی می‌شود. کاهش یا افزایش شمار WBCمی‌تواند به یک اختلال خونی، عفونت یا سایر بیماری‌ها اشاره داشته باشد. تفسیر آزمایش CBC، باید توسط پزشک با در نظر گرفتن فاکتور‌های مختلفی مانند سن، جنس، علائم و سوابق پزشکی و … صورت گیرد.

تفسیر آزمایش cbc آنلاین خود را می‌توانید از پزشکان متخصص دکتر لاندا بشنوید.

WBCپایین

لکوپنی اصطلاحی پزشکی است که برای توصیف شمار اندک WBCها مورد استفاده قرار میگیرد. پایین بودن دبلیو بی سی می‌تواند بدلایل زیر ناشی شود که در این شرایط بهتر است با پزشک در این‌باره‌ مشورت کنید:

• بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس
• پرکاری تیروئید
• بیماری‌های انگلی (باعث افزایش نیز می‌شود)
• عفونت‌های شدید(باعث افزایش نیز می‌شود)
• داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، آنتی بیوتیک‌ها و دیورتیک‌ها
• کمبود ویتامین‌ها
• نارسایی استخوان و مغز استخوان مانند میلوفیبروز
• ایدز، آنفولانزا و سل
• پس از شیمی و پرتودرمانی
• کم خونی آپلاستیک، که در آن تعداد سلول های خونی به دلایل مختلف کاهش می یابد.
• سرطان خون که در آن سلول‌های سرطانی به مغز استخوان حمله کرده و باعث ایجاد مشکل در تولید گلبول های سفید خون می‌شوند.

بالا بودن wbc در آزمایش خون

تعداد بالای گلبول های سفید ( لکوسیتوز ) می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

• هرگونه عفونت
• ضربه، جراحت شدید یا سوختگی شدید
• تب شدید
• داشتن استرس شدید روحی یا جسمی
• استعمال دخانیات
• سل و سیاه سرفه
• بعضی از داروها
• بیماری‌های مغز استخوان که باعث افزایش تولید گلبول‌های سفید خون می‌شود.

پس از تشخیص و بررسی علت افزایش یا کاهش شمارش WBC و شروع درمان، پزشک ممکن است به شکل دوره­ای این آزمایش را برای بیمار مجدداً درخواست کند. در صورتی که شمار این سلول‌ها باز هم، غیرطبیعی باشد، وضعیت می­تواند نشان دهنده بدتر شدن وضعیت بیماری فرد باشد با این حال تشخیص نهایی با پزشک می‌باشد. ممکن است،نیاز باشد، پزشک روند درمان بیمار را تغییر دهد. اگر تعداد دبلیو بی سی در محدوده طبیعی باشد، معمولاً نشان می‌دهد که درمان به درستی درحال انجام است.

سایر مقالات مناسب شما

• تفسیر آزمایش wbc
• تفسیر آزمایش cbc
• آزمایش cbc چه بیماریهایی را نشان میدهد ؟

منابع:

1. https://www.healthline.com/health/wbc-count#types-of-wbcs

2. Human Biology and Health. Englewood Cliffs, New Jersey, US: Prentice Hall.

3. https://labtestsonline.org/tests/white-blood-cell-count-wbc

4. https://medlineplus.gov/lab-tests/white-blood-count-wbc/

5. https://www.healthlinkbc.ca/medical-tests/hw4260

6. https://www.healthcare.uiowa.edu/path_handbook/appendix/heme/pediatric_normals.html

7. https://www.healthcare.uiowa.edu/path_handbook/handbook/test1977.html

8. https://www.healthcare.uiowa.edu/path_handbook/appendix/heme/pediatric_normals.html