عوارض آزمایش مغز استخوان

در این مقاله، با آزمایش مغزاستخوان و عوارض آن، آشنا می‌شویم:

آزمایش مغز استخوان (bone marrow test)، گرفتن نمونه‌ای کوچک از این بافت است که به دوشکل آسپیراسیون و بیوپسی انجام می‌شود. مغز استخوان بافتی است که بخش اعظم سلول‌های خونی را می‌سازد و در مرکز اغلب استخوان‌های بزرگ قرار گرفته‌است. در آزمایش آسپیراسیونِ مغز استخوان، با سوزنی مایع مربوط به این بافت خارج می‌شود؛ درحالی‌که در بیوپسی بخش کوچکی از بافت که جامدتر است، مدنظر می‌باشد. اغلب هردو نمونه از پشت استخوان لگن گرفته می‌شوند (1).

مراحل انجام آزمایش

این تست معمولا در مطب دکتر، بیمارستان یا کلینیک انجام می‌شود. بیوپسی به‌تنهایی فقط 10 دقیقه زمان می‌گیرد اما کل پروسه انجام آزمایش حدود 30'-45' طول می‌کشد. نیاز است قبل از انجام تست، از مصرف تعدادی از داروها که ریسک خون‌ریزی را افزایش می‌دهند، خودداری شود مانند مسکن‌های رایج درد شامل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن یا داروهای ضدانعقاد و رقیق کننده‌های خون. مراحل انجام آزمایش به شرح زیر است:

1. درابتدا باید لباس خود را درآورده و روپوش جایگزینی که به شما داده می‌شود را تن کنید. باتوجه به اینکه نمونه‌گیری از کدام استخوان انجام می‌شود، نیاز است به پهلو یا شکم دراز بکشید.

2. محل انجام بیوپسی با محلول ضدعفونی‌کننده، تمیز می‌شود.

3. فرد ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی، محلول بیحسی موضعی را به ناحیه مدنظر تزریق میکند که ممکن است با سوزش مختصری همراه باشد.

4. هنگامیکه محل بیوپسی بی‌حس شد، برشی کوچک ایجاد شده و سوزن از طریق آن وارد مغز استخوان می‌شود.

5. درمرحله اول، آسپیراسیون مغز استخوان صورت می‌گیرد؛ بدین ترتیب که با استفاده از سرنگ، نمونه کوچکی از بخش مایع این بافت تهیه می‌شود.

6. در مرحله بعد، سوزنی مخصوص که بزرگتر از سوزن آسپیراسیون است، وارد بافت شده و پس ازچرخش، بخشی از مغز استخوان که نستبا جامدتر است را خارج میکند. این عمل، بیوپسی نام دارد (2)

عوارض محتمل آزمایش مغز استخوان

به‌طورمعمول bone marrow test، آزمایشی ایمن و بیخطر است. اما گاهی عوارض نادری را به‌همراه دارد، شامل:

· خون‌ریزی: کمی خون‌ریزی در محلی که سوزن وارد شده‌است، طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد. اما درصورتی‎‌‌که خون‌ریزی، بیش‌از حد ادامه پیداکند، باید آن بخش را فشار داده و در ادامه با پزشک مشورت کنید.

· کبودی: گاهی خون از سیاهرگ به بیرون نشت پیدا کرده و زیر پوست جمع می‌شود که کبودی را به‌وجود می‌آورد. اِعمال فشار شدید به ناحیه بیوپسی، پس از خارج کردن سوزن، می‌تواند در جلوگیری از این ایجاد کبودی، کمک‌کننده باشد.

· عفونت: احتمال عفونت کم است اما می‌تواند افراد با سیستم ایمنی ضعیف را تحت‌تاثیر قرار دهد.

· درد: ممکن است با ازبین رفتن اثر بیحسی، درد شدت یابد. در این‌صورت می‌توانید از مسکن‌هایی که پزشک تجویز کرده‌است، استفاده کنید. درصورت عدم برطرف شدن مشکل و ادامه یافتن درد، نیاز است با پزشک خود صحبت کنید.

· گزگز پا: ممکن است مقداری احساس گزگز در پاهای خود داشته‌باشید که با گذشت زمان ازبین میرود. (3)

نتایج آزمایش

نمونه‌های گرفته‌شده به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند تا توسط متخصص بررسی شوند. جواب آزمایش بین چندروز تا چندهفته آماده شده و به پزشک در موارد زیر کمک می‌کند:

– تایید یا رد تشخیص انجام‌شده برای یک بیماری

– تعیین سطح پیشرفت بیماری

– ارزیابی میزان موثر بودن درمان

درصورت غیرطبیعی بودن نتایج، ممکن است نیاز به آزمایش‌های بیشتری باشد یا پزشک گزینه‌های درمانی ممکن را با شما درمیان بگذارد (1).