درمان بالابودن sgpt

در ادامه، با آنزیم کبدی ALT، بالا بودن سطح آن در خون و درمانِ این موضوع، آشنا می‌شویم:

serum glutamic-pyruvic transaminase (SGPT) که امروزه با نام alanine aminotransferease (ALT) نیز شناخته می‌شود، آنزیمی است که در متابولیسم موادغذایی نقش داشته و بیشتر در کبد یافت می‌شود . درصورتی‎‌که کبد دچار آسیب یا التهاب شود، sgpt به خون نشت پیدا کرده و درنتیجه سطح آن در خون بالا می‌رود. بنابراین با اندازه‌گیری سطح این آنزیم در خون می‌توان عملکرد کبد شخص را سنجید یا علت مشکل ایجاد‌شده را تشخیص داد (1،4،5).

افزایش سطح SGPT در خون

رنج نرمال برای این آنزیم در آزمایشگاه‌های مختلف، متفاوت است اما به‌طورمعمول بین 7 تا 56 واحد در لیتر، طبیعی درنظر گرفته می‌شود؛ هرچند معمولا سطح sgpt در آقایان بالاتر از خانم‌ها است. مقادیر بالای این آنزیم در خون می‌تواند نشان‌دهنده آسیب کبدی و شرایط زیر باشد:

آسیب ناشی از مصرف مشروبات الکلی
کبد چرب
هپاتیت؛ التهاب کبد
سیروز؛ زخم کبدی
مصرف داروهایی که برای کبد سمی می‌باشند
تومور یا سرطان کبد
ایسکمی کبد؛ خون‌رسانی ناقص به کبد و درنتیجه مرگ بخش‌هایی از بافت کبدی
هموکروماتوز؛ تجمع آهن در بدن
مونونوکلئوز
شرایط ژنتیکی خاص که کبد را تحت‌تاثیر قرار مید‌هند (3)

قابل‌ذکر است که مقادیر بالای این هورمون به‌تنهایی به معنای بیماربودن شما نمی‌باشد و کمتر از 5% مردم با sgpt بالا، در شرایط حاد کلینیکی قراردارند (3). بنابراین برای تشخیص صحیح، نیاز است از انواع تست‌های کبدی دیگر مانند AST کمک گرفته شود. سطح AST نیز همانند ALT با آسیب کبدی، درخون افزایش پیدا می‌کند اما آنچه اهمیت دارد نسبت ALT به AST است که می‌تواند در تعیین شدت و عامل آسیب کبدی مفید باشد. تست‌های آلبومین، آلکالین فسفاتاز، بیلی‌روبین، لاکتات دهیدروژناز (LDH) و پروتئین کل خون نیز در تشخیص نوع آسیب واردشده به کبد، کاربرد دارند (2).

درمان بالابودن sgpt

تغییراتی ساده در سبک زندگی می‌تواند به پایین آوردن سطح این هورمون درخون کمک کند، مانند:

1. مصرف قهوه: مطالعه‌ای برروی افراد مبتلا به هپاتیتC مزمن، نشان داده‌است که مصرف روزانه قهوه‌ی فیلترشده، میتواند تا سه برابر شانس SGPT طبیعی را در افراد افزایش دهد. نتایج مطالعه دیگری در سال 2017 بیان می‌کند که نوشیدن یک تا چهارم فنجان قهوه در روز در کاهش مقادیر ALT و ریسک بیماری‌های کبدی و سرطان تاثیرگذار است (4,5).

2. ورزش منظم: تحقیقات انجام شده ورزش را به‌عنوان عاملی موثر در سلامت کبد معرفی می‌کنند. برای مثال مقاله‌ای در Journal of Hepatology، ورزش را بخشی از درمان بیماری‌هایی همچون سیروز کبدی به شمار می‌آورد (6).

3. کم کردن وزن اضافی: کاهش وزن فاکتوری برای درمان کبدچرب و پیشگیری از فیبروز کبدی است، که هردو از علل بالارفتن سطح ALT می‌باشند. ورزش منظم و کاهش کالریِ رژیم غذایی می‌تواند به کاهش وزن کمک کند (6).

4. مصرف بیشتر فولات یا فولیک اسید (فرم‌هایی از ویتامینB): مصرف بیشتر غذاهای غنی از فولات درکنار مکمل‌های فولیک‌اسید به پایین‌آوردن سطح آنزیم مدنظر کمک می‌کند. مطالعات نشانن داده‌ اند که مصرف روزانه 0.8 میلی‌گرم فولیک‌اسید درکنار درمان‌های مربوطه می‌تواند مقادیر sgpt در خون را کاهش دهد. از غذاهای غنی از فولات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سبزیجات برگ‌دار مانند کلم و اسفناج
مارچوبه
حبوبات
کلم بروکسل
چغندر
موز
پاپایا (5,4)

5. تغییراتی در رژیم غذایی: رژیم غذایی کم‌چرب با کربوهیدرات متوسط، به درمان و پیشگیری از NAFLD (کبد چرب غیرالکلی) که از علل شایع بالابودن SGPT است، کمک می‌کند. مطالعه‌ای در سال2013 نشان داده است که جایگزین کردن تنها یک وعده غذایی روزانه با وعده‌ای کم‌چرب و سرشار از سبزیجات در یک ماه، می‌تواند مقدار آنزیم گفته‌شده را درخون پایین بیاورد. برای بهبود وضعیت سلامتی کبد نیاز به تغییرات ناگهانی و طاقت‌فرسا نیست و می‌توانید بامصرف حداقل پنج وعده میوه یا سبزیجات تازه در روز شروع کنید (5,4).

6. احتیاط در مصرف دارو و مکمل‌ها: همانطور که پیشتر اشاره شد، ممکن است مصرف بیش از حد داروهایی مانند استامینوفون باعث آسیب کبدی و درنتیجه بالارفتن سطح آنزیم sgpt در خون شود. بنابراین اگر فردی بامشکلات کبدی ناچار به مصرف این دارو است، باید دقت کند که مقدار آن به بیش از 2 گرم در روز نرسد. مقادیر بالای ویتامینA یا آهن نیز می‌توانند آسیب کبدی را به‌همراه داشته‌باشند (6).

7. دوری از مصرف مشروبات الکلی، سیگار و آلودگی‌های محیطی: افراد با sgpt بالا باید از سیگار دوری کنند تا از آسیب بیشتر کبدی جلوگیری شود (6).

درنهایت، اگر مقدار sgpt در آزمایش خون شما بالا است، نیاز است باپزشک خود مشورت کرده و باتوجه به صلاحدید پزشک و نوع اختلال ایجاد شده در کبد، درمان را آغاز کنید.