تفسیر آزمایش sgot و sgpt

در این مقاله، با آنزیم‌های ALT، AST و سطح نرمال آن‌ها در بدن آشنا می‌شویم:

serum glutamic-pyruvic transaminase (SGPT) و serum glutamic-oxaloacetic transaminase (SGOT) از آزمایش‌های خونی هستند که برای بررسی عملکرد کبد مورد استفاده قرار می‌گیرند. کبد اندامی حیاتی در بدن است که نقش‌های مهمی ازجمله ساخت پروتئین‌ها، ذخیره ویتامین‌ها و آهن، حذف موادسمی از بدن و تولید صفرا را برعهده دارد. SGPT و SGOT که به‌ترتیب با نام‌های alanine aminotransferase (ALT) و aspartate aminotransferase (AST) نیز شناخته می‌شوند، به کبد در متابولیسم موادغذایی و تولید انرژی کمک می‌کنند. زمانی‌که کبد دچار آسیب یا التهاب می‌شود این آنزیم‌ها به خون نشت پیداکرده و درنتیجه سطح آنها در خون بالا می‌رود. بنابراین اندازه‌گیری مقادیر این دوآنزیم در خون از تست‌های اولیه‌ای است که به پزشک در بررسی عملکرد کبد یا تعیین عامل مشکل ایجادشده در این اندام کمک می‌کند (1,2).]

چه موقع نیاز به انجام آزمایش‌های SGOT و SGPT است؟

پزشک درصورت مشاهده تعدادی از علائم بیماری‌‌های کبدی، ممکن است این تست‌ها را به شما پیشنهاد کند. از علائم گفته‌شده میتوان موارد را نام برد:

– یرقان که با زردی پوست و چشم‌ها همراه است

– خستگی

– ضعف

– شکم متورم

– دل‌درد

– ازدست دادن اشتها

– خارش پوست

– ادرار تیره‌رنگ

– مدفوع با رنگ روشن

– تورم در پاها و مچ پا

– کبودی (3,4)

از آزمایش‌های ALT و AST برای بررسی روند درمان در بیماران با اختلالات کبدی نیز استفاده می‌شود. به‌علاوه ممکن است، بررسی آنزیم‌های گفته‌شده به‌شکل روتین برای افرادی که در ریسک بیشتر ابتلا به این نوع بیماری‌ها قرار دارند، انجام شود. از ریسک‌فاکتورهای مطرح میتوان به سابقه خانوادگی، مصرف بالای مشروبات الکلی، مصرف تعدادی از داروها و دیابت اشاره کرد (1,2).

تفسیر آزمایش SGOT و SGPT

سطح دقیق و تعیین‌شده‌ای برای این دو فاکتور در خون وجود ندارد و مقادیر آنها وابسته به سن، جنسیت، وزن و نژاد در افراد متفاوت است اما به‌طورکلی رنج طبیعی برای AST و ALT ترتیب 8-33 U/L و 7-56 U/L درنظر گرفته می‌شود. مقادیر بالای هریک از این دو آنزیم در خون می‌تواند بیانگر یکی از اختلالات زیر باشد:

آسیب ناشی از مصرف مشروبات الکلی
کبد چرب
هپاتیت؛ التهاب کبد
سیروز؛ زخم کبدی
مصرف داروهایی که برای کبد سمی می‌باشند
تومور یا سرطان کبد
ایسکمی کبد؛ خون‌رسانی ناقص به کبد و درنتیجه مرگ بخش‌هایی از بافت کبدی
هموکروماتوز؛ تجمع آهن در بدن
مونونوکلئوز
شرایط ژنتیکی خاص که کبد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد (6,5)

درصورتیکه سطح این دو آنزیم در آزمایش شما کمتر از رنج گفته‌شده باشد، معمولا اختلال خاصی وجود ندارد و جای نگرانی نیست. هرچند مقادیر پایین‌تر از نرمال این آنزیم می‌تواند با کمبود ویتامین B6 یا اختلالات کلیوی مزمن مرتبط باشد (5,6,7,8)

SGPT و SGOT علاوه برکبد، به مقدار اندکی در قلب، کلیه‌ و ماهیچه‌ها نیز وجود دارد و افزایش سطح آنها ممکن است بیانگر اختلالی در این اندام‌ها باشد؛ بنابراین از مقایسه این دو فاکتور برای تعیین اندام آسیب‌دیده استفاده می‌شود. ALT برای تشخیص آسیب کبدی فاکتوری دقیق‌تری محسوب می‌شود. درصورت غیرطبیعی بودن نتایج آزمایش، ممکن است پزشک تست‌های دیگری را برای تشخیص دقیق‌تر وضعیت فرد درخواست کند، شامل:

1. Alkaline phosphatase (ALP)

2. آزمایش آلبومین: عملکرد کبد در ساخت پروتئین آلبومین را بررسی می‌کند

3. تست بیلی‌روبین: بیلی‌روبین محصول جانبی در تجزیه گلبول‌قرمز توسط کبد است که درهنگام آسیب کبدی، سطح آن در خون بالا می‌رود

4. لاکتات دهیدروژناز (LDH)

5. پروتئین تام (3,4)

نتیجه آزمایش‌های sgot و sgpt به تنهایی به‌معنای بیمار بودن شما نیست و برای تشخیص وضعیت کلینیکی، نیاز است فاکتورهای دیگری همچون سابقه‌پزشکی، درجه بالا یا پایین بودن alanine transaminase و aspartate aminotransferase، نتایج آزمایشات قبلی، نتایج تست‌های مرتبط کبدی و علائم فرد درنظر گرفته شود (6,5).