آزمایش ultrasound مردان چیست و چه بیماری‌هایی را می‌تواند مشخص کند؟
آزمایش سونوگرافی مردان اغلب به سونوگرافی بررسی بیضه و بافت های طراف آن، پروستات، مجاری ادراری و یا کلیه اشاره می‌شود. سونوگرافی روشی بدون درد، مطمئن و غیر تهاجمی با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا بمنظور تصویر برداری از اندام‌های داخلی بدن می‌باشد. سونوگرافی با استفاده از یک پروب، وسیله‌ای که تبدیل کننده انرژی به امواج صوتی با فرکانس بالا است، انجام می‌شود. تکنسین سونوگرافی یا پزشک با حرکت، پروب در ناحیه مورد نظر، عمل تصویر برداری را انجام می‌دهد.
در سونو، بافت غیر طبیعی و مشکل دار در مقایسه با بافت سالم تصاویر متفاوتی را ایجاد میکند که متخصص سونوگرافی با بررسی هر تصویر می‌تواند بیماری یا اختلالات را تشخیص دهد و به پزشک معالج گزارش کند.
در اغلب مواقع، آزمایش سونوگرافی مردان به منظور بررسی دستگاه تناسلی مردانه توسط پزشک درخواست می‌شود. از علل اصلی درخواست این آزمایش موارد زیر است:
- بررسی وجود آسیب در ناحیه بیضه
- تعیین نوع توده در ناحیه بیضه از نظر کیست یا تومور
- تشخیص پیچش بیضه ( پیچ خوردگی طناب خونرسانی بیضه )
- بررسی علت درد یا تورم ناحیه بیضه
- تشخیص و ارزیابی واریکوسل ( بزرگ شدن عروق خونرسانی کننده به بافت پوشاننده کیسه بیضه )
- بررسی محل بیضه در بیضه فرورفته
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که 3 درصد از نوزادان پسر متولد شده، به اختلال بیضه نزول نکرده ( پنهان داخل شکم ) مبتلا هستند. در حالت نرمال بیضه قبل از تولد از داخل شکم به کانال اینگوئینال و سپس به کیسه بیضه مهاجرت میکند. اگر بیضه وارد کیسه بیضه نشده باشد با کمک سونوگرافی می‌توان موقعیت دقیق آن را تعیین و در صورت نیاز جراحی انجام داد. نتیجه سونوگرافی بیضه می‌تواند نشان دهنده موارد زیر باشد:
· عفونت
· پیچ خوردگی
پیچش بیضه اغلب در بزرگسالی رخ می‌دهد و بسیار دردناک است. این وضعیت باید سریعا تشخیص داده و با جراحی درمان شود چرا که درصورت عدم درمان، می‌تواند موجب آسیب دائمی به بیضه‌ها شود.
· تومور
· کیست خوش خیم
· واریکوسل
- هیدروسل ( تجمع خوش خیم مایع در اطراف بیضه )
· اسپرماتوسل ( کیست مایع در مجرای بیضه) (1و2)
علاوه بر موارد ذکر شده بیماری‌های دیگر درگیر کننده مجاری ادراری تناسلی در مردان از جمله موارد زیر نیز می‌تواند در آزمایش سونوگرافی مردان تشخیص داده شوند:
· سنگ کلیه
سنگ کلیه و مجاری ادراری وضعیتی شایع در جامعه است که 1 نفر از هر 10 نفر به آن مبتلا می‌شود که البته در بازه سنی 30 تا 60 سال بسیار شایع‌تر است. سنگ کلیه در افراد، با درد پهلو، پشت و گاها وجود خون در ادرار همراه است. سونوگرافی کلیه می تواند همه انواع سنگ را تشخیص دهد.
· عفونت مجاری ادراری
عفونت مجاری ادراری در مردان نادر است و سونوگرافی به منظور تشخیص ناهنجاری های ساختاری در مجاری ادراری که عامل عفونت هستند، انجام می‌شود.
· هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)
هایپرپلازی پروستات با علامت بزرگ شدن پیش رونده غده پروستات و انسداد مجاری مثانه و مشکلات ادراری همراه است. این بیماری اغلب در مردان مسن و بالای 40 سال بروز می‌یابد. میانگین سنی بروز هایپرپلازی بین 60 تا 65 سال است.
این وضعیت اغلب با علائم مرتبط با عفونت مجاری ادراری تحتانی از جمله موارد زیر همراه است:
- کاهش فشار جریان ادراری
- تکرر ادرار
- عدم تخلیه کامل مثانه
· التهاب پروستات
التهاب پروستات با علائمی مانند تکرر و درد هنگام ادرار همراه است. علاوه بر این می تواند با خستگی، درد پشت، زیر شکم تب واحساس سرما نیز دیده می‌شود. التهاب پروستات می تواند حاد یا مزمن باشد که در صورت تشخیص به موقع قابل درمان است.
· اختلال نعوظ
مشکلات نعوظ به معنی ناتوانی در حفظ نعوظ در مردان در شرایط تحریک جنسی است. این بیماری طبق تخمین در بیش از 30 میلیون نفر در جهان و 10 میلیون نفر در آمریکا گزارش شده است اختلال نعوظ اغلب در مردان بین 40 تا 70 سال گزارش می شود. عوامل متعددی از جمله ابتلا به دیابت، فشار خون، آتروسکلروزیس و مصرف داروهای فشار خون، ضد افسردگی و هم چنین مصرف الکل و تنباکو موجب ابتلا به این بیماری می شود.
· ناباروری
در نیمی از زوج‌های نابارور، مردان یکی از فاکتورهای ناباروری را دارا هستند. از علت‌های ناباروری در مردان مشکلات هورمونی، اختلال در تولید اسپرم، اختلال در انزال یا کیفیت پایین اسپرم است. سونوگرافی بیضه می‌تواند هرگونه اختلال ساختاری ایجادکننده ناباروری را تشخیص دهد.
· تورم بافت بیضه
تورم و درد کیسه بیضه در اثر عوامل مختلفی از جمله موارد زیر ایجاد می‌شود
· فتق و بیرون زدگی یک اندام داخلی به بیرون از حفره
· التهاب اپی دیدیم
اپی دیدیم محل بلوغ اسپرم‌ها است که در صورت التهاب می‌تواند روند ساخت اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد.
· هیدروسل تجمع مایع در کیسه اطراف بیضه
· اسپرماتوسل کیست در ناحیه اپی دیدیم
· سرطان مجاری ادراری در مردان
این دسته از سرطان به راحتی توسط آزمایش سونوگرافی و معاینه پزشک قابل تشخیص و درمان هستند.
· سرطان پروستات
سرطان پروستات دومین سرطان کشنده در مردان است. این سرطان سالیانه در آمریکا در بیش از 125 هزار مرد تشخیص داده شده و هم چنین موجب مرگ 40 هزار مرد می شود. چکاپ سالیانه در مردان بالای 50 سال توصیه می‌شود. در فرد با سابقه خانودگی ابتلا به این سرطان، پزشکان توصیه می‌کنند از سن 40 سالگی چکاپ سالیانه آغاز شود.
· سرطان بیضه
سرطان بیضه به طورکلی نادر است اما یکی از سرطان‌های شایع در مردان بالغ است. در آمریکا در هر سال بیش از 8 هزار نفر مبتلا تشخیص داده می‌شوند. این نوع سرطان با روش شیمی درمانی به راحتی قابل درمان است به همین علت یکی از درمان پذیرترین انواع سرطان ها تلقی می‌شود. علت مشخصی برای این سرطان عنوان نشده ولی در 10 درصد موارد سابقه بیضه نزول نکرده گزارش شده است. این نوع سرطان با انجام آزمایش خون و سونوگرافی بیضه تشخیص داده می‌شود.
· سرطان آلت تناسلی مردانه
این نوع سرطان بسیار نادر است و در مردان مسن مخصوصا افراد مبتلا به بیماری های التهابی مزمن و بیماری‌های مقاربتی مانند ویروس پاپیلوما شایع‌تر است. ختنه یک روش پیشگیری از ابتلا به این نوع سرطان محسوب می‌شود و از مهم ترین عوامل مستعد کننده ابتلا به سرطان آلت تناسلی عدم رعایت بهداشت است. (3)
مقالات مناسب شما
منابع:
1. https://www.healthline.com/health/testicle-ultrasound
2. https://www.radiologyinfo.org/en/info/us-scrotal
3. https://sonoworld.co.uk/blog-featured/ultrasound-for-common-urologic-conditions-in-men
