تفسیر تخصصی همه آزمایش های روتین، تخصصی و فوق تخصصی با ارسال عکس

تفسیر جواب آزمایش platelets

در این مطلب به تفسیر جواب آزمایش پلاکت، رنج نرمال و دلایل احتمالی کاهش و افزایش این سلول و رابطه آن با سرطان و … می‌پردازیم:

شنیدن این مقاله:

platelets چیست؟

platelets ، پلاکتها یا plt کوچکترین سلولهای خونی هستند که در انعقاد خون نقش داشته و از ادامه خونریزی در جراحت‌ها جلوگیری میکنند. در یک قطره خون دهها هزار پلاکت وجود دارد، اما اگر تعداد این سلولها از رنج مشخصی کمتر یا بیشتر شود میتواند مشکلاتی را بههمراه داشته باشد که در ادامه بررسی خواهیم کرد.

آزمایش شمارش پلاکت یا platelet count test

در این آزمایش تعداد پلاکت در جریان خون سنجیده میشود که معمولا بخشی از یک آزمایش کاملتر به نام CBC است. CBC آزمایشی روتین بوده و معمولا پزشک در آزمایش‌های چکاپ آن را درخواست می‌کند. اگر علائم زیر در فردی وجود داشته باشد نیز نیاز فوری به آزمایش و بررسی شمارش پلاکت است:

· خونریزی غیرقابلکنترل از بریدگی جزئی

· خونریزی مداوم بینی

· لکه های قرمز یا بنفش بر روی پوست

· کبود شدن راحت و سریع (1)

تفسیر جواب آزمایش platelets

در ادامه به تفسیر رنج نرمال و دلایل احتمالی کاهش و افزایش این سلول و رابطه آن با سرطان و … می‌پردازیم.

پلاکت خون در آزمایش باید چند باشد ؟ تعداد پلاکت آزمایش در هر میکرولیتر خون اندازه گیری و در جواب آزمایش گزارش می‌‌شود که در یک هزارم سی سی خون شما چند عدد سلول پلاکت موجود است :

· رنج طبیعی: 150,000 تا 450,000

· میزان پلاکت پایین یا thrombocytopenia: کمتر از 150,000

· میزان پلاکت بالا یا thrombocytosis: بیش از 450,000 (2)

پلاکت خون پایین نشانه چیست ؟

همانطور که اشاره شده اگر تعداد پلاکت کمتر از 150 هزار در هر میکرولیتر خون باشد، وضعیتی به نام ترومبوسیتوپنی به وجود میآید. در این صورت، بدن در ایجاد لخته دچار مشکل شده و خطر خون‌ریزی بیش از حد در زمان جراحت وجود دارد. همچنین افراد مبتلا به این عارضه ممکن است به راحتی دچار کبودی شوند. اگر تعداد این سلول‌ها به زیر 20,000 سلول در هر میکرولیتر برسد، ممکن است خونریزی خود به خودی نیز در فرد مشاهده شود یعنی بدون هرگونه جراحتی شاهد خونریزی در فرد باشیم. (3)

دلایل کاهش پلاکت در خون:

· ویروس‌ها

انواع ویروسها مانند هپاتیت، سرخک، HIV

· داروها

داروهایی مانند آسپرین، کینیدین، آنتیبیوتیک‌های حاوی سولفا و برخی از دیورتیکهای ( ادرارآور )

· سرطان

آیا پایین بودن پلاکت خون نشانه سرطان است ؟ سرطانهایی که به مغز استخوان برسند، میتوانند توانایی بدن در ساخت پلاکت‌های جدید را کاهش دهند. مانند سرطانهای لنفاوی و خونی با حال بهیچ عنوان نمی‌توان بر اساس تعداد پلاکت این تشخیص را داد و فقط باید با پزشک در این رابطه مشورت کرد.

· کم خونی

بعضی از انواع خاصی از آنمی می‌توانند، باعث کاهش تعداد تمامی سلول‌های خونی از جمله پلاکت‌ها می‌شود.

· عفونت:

عفونت‌های باکتریایی به ویژه sepsis( عفونت خون )

بیماریهای خودایمنی: مانند لوپوس و التهاب روده
شیمی درمانی
مسمومیت

مواجه با برخی از آفت‌کش‌ها می‌تواند باعث آسیب به پلاکت‌ها شود.

· سیروز کبدی: که معمولا نتیجه مصرف بیش ازحد الکل است.

· خون ریزی مزمن: هر اختلالی که باعث خون ریزی غیر قابل کنترل شود مانند زخم معده، می‌تواند تعداد پلاکت‌ها را کاهش دهد.

باید توجه کرد که با افزایش سن، تعداد این سلولها کاهش پیدا میکند؛ بنابراین اگر تعداد آنها در آزمایش فردی مسن کمتر از آزمایش‌های قبلی وی باشد، احتمالا مشکل خاص برای نگرانی وجود ندارد. (3)

پلاکت خون بالا نشانه چیست ؟

درصورتی که تعداد پلاکت از رنج گفته شده فوق بیشتر باشد ترومبوسایتوزیس اتفاق میافتد که ریسک لخته نابجا و یا حتی سکته را در شما افزایش میدهد.(1) این عارضه در دو نوع اولیه و ثانویه وجود دارد. اگر سلول‌های غیرطبیعی به مغز استخوان رفته و باعث افزایش تولید پلاکت شوند، ترومبوسیتوزیس از نوع اولیه و اساسی است که معمولا علت وقوع آن مشخص نمیباشد. و اگر افزایش پلاکت بهخاطر عفونت و یا دلایل دیگر (که در ادامه توضیح داده میشوند) باشد، ترمبوسیتوزیس ثانویه رخ داده است. ( 3 و 1)

دلایل افزایش پلاکت در خون:

گاهی شرایطی موقت و گذرا مانند موارد زیر منجر به افزایش تعداد پلاکت در خون می‌شود:

· نقاهت پس از مصدومیت اخیر

· نقاهت و جبران از دست دادن خون پس از جراحی

· پس از مصرف بیش از حد مشروبات الکلی و یا کمبود ویتامین B12

· فعالیت بدنی شدید مانند دویدن در مسابقات ماراتن

· مصرف قرص‌های ضدبارداری

اما اگر تعداد پلاکت‌ برای مدت طولانی در فرد بالا بماند، عوامل زیر مطرح هستند: (3)

· سرطان: سرطان‌های ریه، معده، سینه، تخمدان و لنفوم

· کم خونی: کمبود آهن و یا کم خونی همولیتیک می‌توانند منجر به افزایش پلاکت شود.

· بیماری‌های التهابی: بیماری‌هایی که باعث ایجاد پاسخ ایمنی التهابی میشوند مانند آرتریت روماتوئید ( روماتیسم مفصلی ) و التهاب روده

· عفونت‌هایی مانند سل ( توبرکلوزیس )

در صورتی که تعداد پلاکت در آزمایش شما خارج از رنج نرمال است، برای تفسیر جواب آزمایش platelets خود حتما با پزشک در این رابطه مشورت کنید. در این شرایط مواردی چون سن، جنس، داروهای مصرفی، وجود کبودی در نواحی مختلف بدن، رنگ تیره مدفوع، خونریزی بینی و … را به پزشک اطلاع دهید تا در تفسیر آزمایش خون شما لحاظ کنند.