در این مقاله به مغز استخوان و وظایف آن، همچنین تفسیر آزمایش مرتبط با آن می‌پردازم:
مغزاستخوان، بافتی نرم و اسفنجی است که در مرکز اغلب استخوان‌ها وجود دارد و انواع سلول‌های خونی شامل گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید و پلاکت‌ها را ایجاد میکند. آزمایش مغز استخوان (bone marrow test) برای بررسی این موضوع که آیا تعداد کافی از سلول‌های خونی گفته‌شده در این بخش تولید می‌شوند یا خیر، کاربرد دارد. این تست برای تشخیص اختلالات مغزاستخوان، بیماری‌های خونی و تعدادی از سرطان‌ها استفاده می‌شود. به‌طورکلی دونوع آزمایش مغز استخوان وجود دارد که معمولا همراه‌باهم انجام می‌شوند:
– آسپیراسیون که مقداری از مایع مغز استخوان را خارج میکند
– بیوپسی که مقداری از بافت مغزاستخوان را خارج میکند (1)
چه‌موقع نیاز به انجام این آزمایش است؟
معمولا این آزمایش به افرادی که تعداد پلاکت، گلبولهای قرمز یا سفید خون آنها بسیار بالا یا پایین است، توصیه می‌شود. درواقع بیوپسی مغز استخوان در تعیین علت این ناهنجاری‌ها کاربرد دارد که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- کم‌خونی یا تعداد کم گلبولهای قرمز خون
- بیماری‌های مغزاستخوان، مانند میلوفیبروز یا سندرم میلودیسپلاستیک
- اختلالات مرتبط با سلول‌های خونی مانند لکوپنی، ترومبوسیتوپنی، یا پلی سیتمی
- سرطان‌های مغز استخوان یا خون مانند لوسمی یا لنفوم
- هموکروماتوز، نوعی اختلال ژنتیکی که با تجمع آهن در خون همراه است
- عفونت یا تب بی‌دلیل
به‌علاوه ممکن است پزشک این تست را برای بررسی میزان پیشروی بیماری در تشخیص مرحله سرطان یا ارزیابی روند درمان، درخواست کند (2).
تفسیر جواب آزمایش مغز استخوان
سمپل‌های گرفته‌شده توسط پزشک به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند و بعدازچندروز تا چندهفته، نتایج آماده است. جواب آزمایش به پزشک در موارد زیر کمک میکند:
- تایید یا رد تشخیص انجام‌شده برای یک بیماری
- تعیین میزان پیشرفت بیماری
- ارزیابی میزان موثر بودن درمان (3)
نتیجه نرمال، نشان‌دهنده این موضوع است که مغزاستخوان حاوی تعداد و انواع مناسبی از سلول‌های خون‌ساز، سلول‌های چربی و بافت همبند می‌باشد. نتایج غیرطبیعی، ممکن است به‌دنبال سرطان، عفونت یا بیماری‌های دیگر مغزاستخوان به‌وجود آیند. معمولا دراین شرایط پزشک برای تشخیص دقیق‌تر، آزمایش‌های بیشتری را درخواست داده یا درصورت نیاز، گزینه‌های درمانی موجود را مطرح میکند (2،4).
منابع:
1. https://medlineplus.gov/lab-tests/bone-marrow-tests/
2. https://www.healthline.com/health/bone-marrow-biopsy#why
3. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/bone-marrow-biopsy/about/pac-20393117
4. https://www.mountsinai.org/health-library/tests/bone-marrow-biopsy
