راهنمای خواندن و تفسیر آزمایش سلیاک؛ جدول اعداد نرمال و پاسخ به سوالات پرتکرار

راهنمای خواندن و تفسیر آزمایش سلیاک؛ جدول اعداد نرمال و پاسخ به سوالات پرتکرار

بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی مرتبط با حساسیت به گلوتن است که با رژیم غذایی صحیح قابل کنترل است. اما تفسیر صحیح آزمایش سلیاک (مخصوصا آزمایش tTG IgA و EMA) اهمیت حیاتی دارد و تصمیمات اشتباه مثل حذف گلوتن بدون تشخیص قطعی می‌تواند باعث اختلال در سلامت یا گمراهی شود. این مقاله، پاسخ علمی و ساده به همه سوالات رایج بیماران و پزشکان را ارائه می‌کند.

 نام آزمایشت را پیدا کن

روی برگه جواب آزمایشت دنبال این تست‌ها باش، معمولاً یکی یا چندتا از این گزینه‌ها هست:

• tTG IgA (مهم‌ترین تست)
• tTG IgG
• EMA IgA
• DGP IgA یا DGP IgG

تفسیر آزمایش حساسیت: راهنمای شناسایی و اجتناب از آن‌ها؟

 عدد روی برگه آزمایش را بخوان

عدد آزمایش، کنار نام تست نوشته شده. واحد معمولاً U/mL یا چیزی شبیه این است.

مثال: اگر نوشته باشد tTG IgA = ۲۳، عددت “۲۳” است.

اگر چند تست داری، هرکدام را جدا بخوان.

 عدد را با جدول زیر مقایسه کن

• اگر عددت زیر ۲۰ باشد، تست تو منفی است.
• اگر عدد بین ۲۰ تا ۳۰ باشد، تست مشکوک است (یعنی نه کاملاً منفی، نه کاملاً مثبت).
• اگر بالاتر از ۳۰ باشد، تست تو مثبت است (یعنی احتمال سلیاک داری).

در مورد EMA معمولاً فقط “مثبت” یا “منفی” می‌نویسند، عدد ندارد.

تفسیر آزمایش آلرژی غذایی: کلید درک حساسیت‌های غذایی شما

مرحله ۴: تفسیر جواب آزمایشت

۱. نتیجه منفی:

اگر عدد همه تست‌هات زیر ۲۰ باشد یا EMA منفی باشد، احتمال اینکه سلیاک داشته باشی خیلی کم است.

(اما اگر هنوز علائم داری، ممکن است پزشک آزمایش‌های بیشتری بخواهد).

۲. نتیجه مشکوک:

اگر عدد یکی از تست‌ها بین ۲۰ تا ۳۰ باشد، وضعیت دوپهلو است؛ باید حداقل یک‌بار دیگر آزمایش را تکرار کنی یا تست‌های تکمیلی بدهی.

۳. نتیجه مثبت:

اگر عددت بیش از ۳۰ باشد یا EMA مثبت باشد، احتمال قوی بیماری سلیاک داری. این حالت یعنی بدن نسبت به گلوتن واکنش ایمنی فعال نشان داده.

۴. اگر فقط tTG IgG داری (و IgA در جوابت صفر آمده):

یعنی بدن نسبت IgA کم دارد؛ فقط tTG IgG را بخوان، همان جدول.

۵. نکته مهم و هشدار:

اگر جواب تو مثبت است، برای تأیید قطعی باید با پزشک مشورت کنی و شاید پزشک “بیوپسی روده” بنویسد.

هرگز قبل از مشاوره با متخصص روده رژیم بدون گلوتن را شروع نکن— چون ممکن است تشخیص دقیق از دست برود!

خواندن جواب آزمایش ایمونولوژی: هر آنچه باید بدانید

بیماری سلیاک چیست؟

سلیاک یک بیماری خودایمنی است که وقتی فرد غذاهای حاوی گلوتن (یک نوع پروتئین موجود در گندم، جو و چاودار) مصرف می‌کند، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به روده کوچک حمله می‌کند. این حمله باعث التهاب و آسیب سطح داخلی روده کوچک می‌شود، که جذب مواد مغذی مثل آهن، کلسیم و ویتامین‌ها را مختل می‌کند.

چرا سلیاک مهم است؟

سلیاک فقط یک “حساسیت ساده غذایی” نیست. اگر درمان نشود، می‌تواند باعث:

• کم‌خونی (کمبود آهن)
• پوکی استخوان
• مشکلات رشد در کودکان
• درد و نفخ شکم و اسهال مزمن
• ضعف و خستگی شدید
• حتی افزایش ریسک سرطان روده شود

در بیماری سلیاک، پرزهای روده کوچک دچار تخریب و صاف شدن می‌شوند؛ این آسیب باعث درد شکم، نفخ و جذب ناکافی مواد غذایی می‌گردد. تصویر بالا نمونه‌ای از تغییرات روده و علائم بیماران مبتلا به سلیاک را نشان می‌دهد.

علائم بیماری سلیاک

علائم سلیاک در افراد مختلف متفاوت است و می‌تواند شامل:

• درد یا نفخ شکم
• اسهال یا یبوست
• کاهش وزن بی‌دلیل
• خستگی و ضعف دائمی
• کم‌خونی
• جوش‌های پوستی خاص (درماتیت هرپتی‌فرم)
• تاخیر رشد در کودکان

برخی افراد هیچ علامتی ندارند و فقط در آزمایشات مشخص می‌شود!

چگونه تشخیص داده می‌شود؟

• آزمایش خون: اندازه گیری آنتی‌بادی‌های خاص مثل tTG IgA و EMA
• بیوپسی روده باریک: نمونه‌برداری و بررسی بافت روده، اگر آزمایش خون مشکوک یا مثبت باشد
• بررسی کمبود IgA: چون در برخی افراد آنتی‌بادی خون کافی ساخته نمی‌شود

درمان بیماری سلیاک

تنها درمان سلیاک، رژیم غذایی کاملاً فاقد گلوتن تا آخر عمر است. حذف گلوتن باعث ترمیم روده و رفع علائم می‌شود؛ اما این رژیم باید بعد از تشخیص قطعی و تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه آغاز شود تا جلوی خطا و عوارض گرفته شود.

پرسش‌های رایج (FAQ آزمایش سلیاک)

جواب آزمایش tTG IgA من ۳۵ شده، یعنی قطعاً سلیاک دارم؟

اگر عدد بالاتر از ۳۰ باشد، سلیاک مشکوک است ولی تأیید قطعی با تست‌های تکمیلی یا بیوپسی روده انجام می‌شود.

عدد tTG IgG مهم است یا فقط IgA؟

اگه IgA شما پایین باشد یا کمبود داشته باشید، IgG اهمیت پیدا می‌کند. معمولاً تفسیر با نظر پزشک و علائم بالینی انجام می‌شود.

آیا می‌شود بدون علائم، جواب آزمایش بالا باشد؟

بله؛ در موارد کمی، افراد بدون علائم روده‌ای، صرفاً بر اساس عدد آزمایش ممکن است تشخیص زودهنگام داده شوند.

اگر جوابم منفی ولی هنوز علامت دارم چه کنم؟

تفسیر منفی ضعیف ممکن است مربوط به خطای تست یا گونه نادر بیماری باشد؛ مجدداً با پزشک یا آزمایش‌های مکمل مشورت نمایید.

چه زمانی باید رژیم بدون گلوتن بگیرم؟

فقط با تأیید پزشک پس از تست مثبت یا بیوپسی؛ رژیم زودهنگام می‌تواند نتیجه‌گیری تست را مختل کند.

نتیجه‌گیری

تفسیر صحیح آزمایش سلیاک، مهم‌ترین گام برای تشخیص قطعی این بیماری و پیشگیری از عوارض جدی گوارشی و تغذیه‌ای خواهد بود. توجه دقیق به عدد آزمایش، نوع آنتی‌بادی، وضعیت IgA کل و مشورت تخصصی با پزشک، از اشتباهاتی مثل حذف خودسرانه گلوتن و تشخیص نادرست جلوگیری می‌کند.

این مقاله تلاش کرد جواب صریح و آسان به سوالات شما بدهد، جداول اعداد مرجع را به زبان ساده شرح دهد و هشدارهای علمی را بیان کند؛ اما هیچ اقدام درمانی یا تغییر رژیم غذایی نباید بدون تأیید معتبر پزشکی صورت گیرد.

در پنل تفسیر آزمایش تخصصی دکتر لاندا، تفسیر آزمایش‌ خود را با دقت و کیفیتی که جایگزین دیگری ندارد دریافت کنید. همچنین، امکان دریافت مشاوره از پزشکان متخصص دکتر لاندا برای مسائل پزشکی شما فراهم است.

منابع

1. Mayo Clinic — Celiac Disease Tests and Diagnosis
2. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK) — Celiac Disease Diagnosis
3. Celiac Disease Foundation — Testing & Diagnosis