تفسیر آزمایش فاویسم: چرا آزمایش G6PD باید بخشی از سلامت عمومی باشد؟

تفسیر آزمایش فاویسم: چرا آزمایش G6PD باید بخشی از سلامت عمومی باشد؟

آزمایش فاویسم برای شناسایی نقص آنزیم گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز (G6PD) انجام می‌شود. این نقص ژنتیکی موجب حساسیت گلبول‌های قرمز به اکسیداتیو می‌شود و می‌تواند باعث تخریب زودهنگام این سلول‌ها گردد. این آزمایش معمولاً به‌صورت اندازه‌گیری سطح فعالیت آنزیم G6PD در خون انجام می‌شود. در این مقاله به نحوه خواندن جواب آزمایش فاویسم و همچنین اهمیت این آزمایش خواهیم پرداخت.

فاویسم+داروهای ممنوعه وغذاهای ناسازگار

سطح فعالیت G6PD

میزان و مقادیر مورد نیاز برای تفسیر: برای تفسیر آزمایش فاویسم، ابتدا باید سطح فعالیت آنزیم G6PD اندازه‌گیری شود. مقدار طبیعی این آنزیم معمولاً بین 5 تا 14 واحد به ازای هر گرم هموگلوبین (U/g Hb) قرار دارد. در صورتی که سطح فعالیت آنزیم کمتر از 5 U/g Hb باشد، این می‌تواند نشان‌دهنده کمبود آنزیم G6PD و احتمال ابتلا به فاویسم باشد. البته در برخی از آزمایش‌ها این مقادیر می‌توانند کمی متفاوت باشند، بنابراین لازم است که مقادیر مرجع آزمایش خود را مدنظر قرار دهید.

تفسیر نتایج:

1. سطح طبیعی آنزیم G6PD: اگر نتیجه آزمایش نشان‌دهنده سطح طبیعی آنزیم باشد، فرد معمولاً فاویسم ندارد و هیچ‌گونه حساسیت به شرایط اکسیداتیو مثل مصرف داروهای خاص یا باقلا نخواهد داشت.
2. سطح پایین آنزیم G6PD: اگر سطح فعالیت آنزیم کمتر از حد طبیعی باشد (کمتر از 5 U/g Hb)، فرد مبتلا به فاویسم است و باید از مصرف مواد غذایی مانند باقلا و داروهایی که باعث تخریب گلبول‌های قرمز می‌شوند، خودداری کند.

عوامل مؤثر بر آزمایش: عوامل مختلفی مانند عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی، مصرف برخی داروها (مثل سولفونامیدها، نیتروفورانتوئین) و مواد غذایی خاص مانند باقلا می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند. بنابراین، اگر بیمار در زمان آزمایش در معرض این عوامل باشد، نتایج ممکن است نادرست باشند و نیاز به آزمایش مجدد داشته باشد.

ملاحظات اضافی: در برخی موارد، آزمایش فاویسم ممکن است نیاز به انجام تست‌های تکمیلی دیگر داشته باشد تا نقص آنزیم G6PD به‌طور قطعی تشخیص داده شود. این آزمایش‌ها معمولاً شامل تست‌های ژنتیکی یا آزمایش‌های خاصی مانند آزمایش کمبود آنزیم G6PD در زمان حمله همولیتیک (تخریب گلبول‌های قرمز) هستند.

حمله همولیتیک

اهمیت آزمایش فاویسم

آزمایش فاویسم می‌تواند زندگی افراد مبتلا به نقص آنزیم گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز (G6PD) را نجات دهد زیرا این آزمایش امکان شناسایی افراد در معرض خطر همولیز (تخریب گلبول‌های قرمز خون) را فراهم می‌کند. افراد مبتلا به نقص G6PD در معرض خطرات جدی مانند بحران همولیتیک قرار دارند که می‌تواند به مشکلات شدید پزشکی منجر شود. این بحران‌ها زمانی رخ می‌دهند که فرد در معرض عوامل محرک مانند داروهای خاص، مواد غذایی (مثل باقلا) یا عفونت‌ها قرار گیرد.

1. پیشگیری از بحران همولیتیک
افراد فاقد آنزیم G6PD به دلیل عدم توانایی در مقابله با استرس‌های اکسیداتیو، در معرض خطر تخریب سریع گلبول‌های قرمز قرار دارند. این تخریب می‌تواند باعث علائم شدیدی مانند زردی، ضعف، تنگی نفس و حتی مرگ شود. آزمایش فاویسم به تشخیص این اختلال کمک می‌کند و افراد می‌توانند از عوامل خطر مانند داروها و مواد غذایی خاص پرهیز کنند تا از وقوع این بحران‌ها جلوگیری کنند.

2. اجتناب از عوارض دارویی
بسیاری از داروها می‌توانند در افراد فاویسمی باعث تخریب گلبول‌های قرمز شوند. این داروها شامل برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد مالاریا و مسکن‌های خاص هستند. با انجام آزمایش فاویسم، پزشکان می‌توانند درمان‌های دارویی مناسب‌تری را برای این افراد تجویز کنند و از تجویز داروهای مضر که می‌توانند باعث همولیز شوند، خودداری نمایند.

3. شناسایی ناقلان و پیشگیری ژنتیکی
فاویسم یک اختلال ژنتیکی است که به‌طور عمده در مردان دیده می‌شود، اما در زنان نیز ممکن است به‌صورت ناقل وجود داشته باشد. آزمایش فاویسم می‌تواند ناقلان این نقص ژنتیکی را شناسایی کند و این امر می‌تواند به برنامه‌ریزی‌های ژنتیکی و مشاوره در خانواده‌هایی که سابقه این اختلال را دارند، کمک کند. شناسایی ناقلان می‌تواند از انتقال بیماری به نسل‌های بعدی جلوگیری کند.

4. تشخیص زودهنگام و مدیریت بهینه سلامت
اگر فردی به نقص G6PD مبتلا باشد و این موضوع شناسایی نشود، ممکن است در مواجهه با محرک‌های اکسیداتیو، علائم خطرناکی مانند کم‌خونی شدید یا آسیب به اندام‌های مختلف بدن بروز کند. با تشخیص زودهنگام این اختلال، افراد می‌توانند از اقدامات پیشگیرانه استفاده کنند، از جمله اجتناب از مصرف مواد غذایی و داروهای مضر و انجام درمان‌های حمایتی در صورت بروز همولیز.

5. جلوگیری از عوارض بلندمدت
تخریب مداوم گلبول‌های قرمز می‌تواند به مشکلات جدی مانند آسیب به کلیه‌ها، کبد و قلب منجر شود. آزمایش فاویسم با شناسایی این نقص آنزیمی به افراد کمک می‌کند تا از بروز چنین عوارضی جلوگیری کنند و کیفیت زندگی خود را حفظ نمایند. در نهایت، آزمایش فاویسم با تشخیص دقیق و به‌موقع نقص آنزیم G6PD، به افراد این امکان را می‌دهد که اقدامات پیشگیرانه انجام دهند و از مشکلات جدی و بحران‌های بهداشتی جلوگیری کنند. این آزمایش می‌تواند به‌طور مؤثری از بروز مشکلات پزشکی پیشگیری کرده و زندگی افراد را نجات دهد.

نتیجه گیری

تفسیر درست آزمایش فاویسم ابزاری حیاتی برای شناسایی نقص آنزیم گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز (G6PD) است که می‌تواند از بروز بحران‌های همولیتیک و مشکلات جدی پزشکی جلوگیری کند. افراد مبتلا به این نقص آنزیمی، در مواجهه با عوامل اکسیداتیو مانند برخی داروها، مواد غذایی خاص یا عفونت‌ها، در معرض خطر تخریب گلبول‌های قرمز قرار دارند. با انجام این آزمایش و تفسیر دقیق نتایج، می‌توان اقدامات پیشگیرانه مناسبی را اتخاذ کرد و از بروز مشکلات جدی مانند کم‌خونی، آسیب به ارگان‌ها و حتی مرگ جلوگیری نمود.

در پنل تفسیر آزمایش تخصصی دکتر لاندا، تفسیر آزمایش‌ خود را با دقت و کیفیتی که جایگزین دیگری ندارد دریافت کنید. همچنین، امکان دریافت مشاوره از پزشکان متخصص دکتر لاندا برای مسائل پزشکی شما فراهم است.

منابع

1. WHO
2. NIH 
3. MedlinePlus
4. American Society of Hematology
5. UpToDate

……………………..  مطلب پایین برای قبل است .

در این مطلب خلاصه و مفید درباره‌ی شرایط، اهمیت، نوع نمونه، ناشتایی، رنج نرمال و … آزمایش جی 6 پی دی بخوانید:

آزمایش G6PD

نیاز به ناشتایی آزمایش: خیر

نمونه آزمایش: خون

مدت زمان تحویل آزمایش: 1روز

چرا و چه موقع آزمایش انجام می شود؟

• تشخیص کمبود مادرزادی آنزیم G6PD
• یرقان نوزادان
• بروز یک یا بیش از یک مورد حمله ی خونریزی دهنده حاد (همولیتیک)
• وجود علایم کم خونی (مانند خستگی، رنگ پریدگی، تپش قلب)
• تست جی.سیکس.پی.دی دربیمارانی که سایر علل آنمی و یرقان در آن ها رد شده است،انجام میشود.

• نتایج آزمایش بیمار ممکن استافزایش بیلیروبین، وجود هموگلوبین در ادرار، کاهش شمارش گلبول های قرمز، افزایش شمارش رتیکولوسیت ها و گاه وجود اجسام هاینز (Heinz bodies) در داخل گلبول قرمز را نشان دهد.

شرح: آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز (G6PD) آنزیمی است که گلبول‌های قرمز خون (RBC ) را از تاثیرات اکسیداسیون و رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. در این آزمایش، مقدار آنزیم گلوکز6 فسفات دهیدروژناز را در RBC ها اندازه‌گیری می‌کنیم. کمبود g6pd در سراسر جهان یافت می‌شود با این حال در بین آفریقایی‌ها و منطقه مدیترانه شایع‌تر است. کمبود آن حدود 400 میلیون نفر را در سطح جهان درگیر کرده است و بیماری ناشی از این کاهش آنزیمی را فاویسم می‌گویند.

روش انجام آزمایش: اسپکتروفتومتری

آزمایش‌های مرتبط: CBC، بیلی‌روبین مستقیم، بیلی‌روبین غیرمستقیم

اهمیت : کمبود G6PDرایج ترین کمبود آنزیم در دنیا است. نوزادان مبتلا به این نقص ممکن است زردی بسیار طولانی مدت و برجسته‌تری نسبت به سایر نوزادان داشته باشند. مواد غذا‌یی مانند باقلا یا داروهایی که باعث افزایش سطح رادیکال‌های آزاد در بدن می‌شود باعث ایجاد کم خونی و لیز شدن گلبول‌های قرمز در افراد با کمبود این آنزیم می‌شوند. افراد دچار کمبود آن با پرهیز از عوامل اکسیدان می‌توانند زندگی طبیعی داشته باشند.

رنج نرمال : sufficient

تفسیر نتیجه آزمایش:

• نرمال بودن سطح جی.سیکس.پی.دی در مردان، معمولا نشان دهنده عدم کمبود آنزیم است.
• در صورتی که تست آزمایش گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز در زمان وقوع حمله ی حاد همولیتیک انجام شده باشد، لازم است که چند هفته پس از بازگشتشمار گلبول های قرمز به حد طبیعی، آزمایش مجددا تکرار شود.
• در مرحله حاد خونریزی، نتیجه آزمایش G6PD ممکن است طبیعی باشد، که یک نتیجه ی منفی کاذب به شمار می رود.

نام های جایگزین: جی.سیکس.پی.دی ، آزمایش گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز

معنی sufficient در آزمایش فاویسم چیست؟ این اصطلاح به معنی کافی بودن سطح این آنزیم در بدن نوزاد یا فرد بالغ است.

منابع:

1- https://labtestsonline.org/tests/g6pd