عفونت ادراری در مردان؛ علائم، دلایل، درمان سریع و پیشگیری قطعی
وقتی صحبت از عفونت ادراری به میان میآید، اغلب ذهنها به سمت زنان میرود، اما حقیقت این است که مردان هم به دلایل گوناگون میتوانند گرفتار این مشکل آزاردهنده و گاهی خطرناک شوند. عفونت ادراری در مردان، اگر به سرعت شناسایی و درمان نشود، نهتنها باعث درد و ناراحتی روزمره میشود، بلکه میتواند سلامت کلیهها و دستگاه تناسلی را نیز تهدید کند.
آیا میدانستید برخی موارد عفونت ادراری مردان میتواند نشانهای از بیماریهای پنهانتر مانند بزرگشدن پروستات یا ضعف سیستم ایمنی باشد؟
در این مقاله، هرآنچه لازم است درباره علائم، دلایل، راهکارهای درمانی و سریعترین روشهای پیشگیری از عفونت ادراری مردان بدانید، به شما میگوییم. اگر به سلامت خود اهمیت میدهید، این راهنما را از دست ندهید!
علائم عفونت ادراری در مردان
شایعترین علائم عفونت ادراری در مردان عبارتاند از:
-
- احساس سوزش و درد هنگام ادرار
این علامت تقریباً در اکثر موارد خفیف و شدید حضور دارد و یکی از بارزترین نشانههاست.
- افزایش دفعات دفع ادرار (تکرر ادرار)
این مورد نیز بسیار رایج است.
گاهی همراه با حس فوریت و دفع قطرهقطرهای.
- ادرار تیره یا خونی
ادرار تیره، کدر یا دارای رگههای خون میتواند رخ دهد، اما همیشه دیده نمیشود و معمولاً در عفونتهای شدیدتر یا همراه با التهاب کلیه یا خونریزی رخ میدهد.
- احساس فوریت شدید برای دفع ادرار
تقریباً در بیشتر موارد مشاهده میشود.
- درد پایین شکم یا پشت
اگر عفونت فقط مثانه باشد، درد بیشتر در پایین شکم حس میشود. اگر کلیه درگیر باشد، درد اغلب در قسمت پشت و پهلو حس میشود.
- تب، لرز یا بدندرد
این علائم بیشتر در موارد شدید یا زمانی که عفونت به کلیهها سرایت کرده باشد (پیلونفریت) دیده میشوند و در موارد خفیف اغلب وجود ندارند.
اگر هرکدام از این علائم را تجربه میکنید، مراجعه به پزشک ضرورت دارد.
علائم کمتر رایج یا فرعی
- قطره قطره شدن ادرار (گاه همراه با احساس خالی نشدن کامل مثانه)
- بوی بد ادرار
- حالت تهوع یا استفراغ (در موارد شدید یا همراه با عفونت کلیه)
- احساس ضعف و خستگی غیرعادی
- درد یا ناراحتی حین نزدیکی جنسی (در بعضی موارد پروستاتیت یا عفونت پروستات)
علتهای عفونت ادراری در مردان
دلایل بروز عفونت ادراری در مردان متفاوت است و بیشترین علت مربوط به ورود باکتریها (معمولاً اشرشیا کولی) به دستگاه ادراری و تکثیر آنهاست. عوامل خطر و شرایط زمینهساز شامل موارد زیر هستند:
- ورود باکتریها (بهویژه اشرشیا کلی)
- انسداد مجاری ادراری (مثل پروستات بزرگشده، تنگی مجرا)
- سنگ کلیه
- استفاده از سوند ادراری
- ضعف سیستم ایمنی (از هر علت)
- بیماریهای مزمن (دیابت، عصبی)
- مقاربت جنسی و بهداشت نامناسب
در مردان مسنتر، خصوصاً بالای ۵۰ سال، بزرگ شدن پروستات شایعترین علت ابتلاست.
چگونه عفونت ادراری در مردان تشخیص داده میشود؟
جدول پیشنهادی تشخیص عفونت ادراری در مردان
| مرحله/آزمایش | توضیحات مختصر | چه زمانی انجام میشود؟ |
|---|---|---|
| اخذ شرح حال و معاینه جسمی | بررسی علائم مثل سوزش، تکرر، درد شکمی و پشت، تب | همیشه، اولین گام در تشخیص |
| آزمایش ادرار (U/A) | شناسایی عفونت، وجود خون یا سلولهای التهابی | برای همه بیماران با علائم مشکوک |
| کشت ادرار (Urine Culture) | شناسایی نوع میکروب جهت درمان دقیق | در صورت مثبت بودن U/A یا مشکوک بودن بالینی |
| تصویربرداری (سونوگرافی/CT) | بررسی کلیه، مثانه، پروستات در موارد شدید، خونادراری، انسداد | وقتی درد شدید یا خونادراری یا سابقه سنگ/انسداد باشد |
| آزمایش خون (CBC، CRP، کراتینین) | تشخیص شدت عفونت و عملکرد کلیهها | اگر بیمار تب، لرز، یا علائم سیستمیک داشته باشد |
| آزمایش PSA و معاینه پروستات | بررسی پروستات، مخصوصاً در بالای ۴۰ سال یا علائم التهاب پروستات | اگر علائم پروستاتیت یا مشکلات ادراری مزمن وجود داشته باشد |
| بررسیهای تخصصیتر ادراری | مثل ادرار 24 ساعته، شمارش سلولها | فقط در عفونتهای مقاوم یا عودکننده، یا علامت خاص |
| Uroflowmetry | تست سرعت و مقدار جریان ادرار، کشف انسداد یا اختلال عصبی | در موارد انسداد مجرا یا علائم عصبی/مثانه نوروژنیک |
| سیستوسکوپی | مشاهده مستقیم مجرا/مثانه جهت کشف تومور یا آسیب مشخص | خونادراری مکرر، مشکوک به تومور یا آسیب مخاطی |
توضیح بالینی:
- اغلب مردان فقط با شرح حال، U/A، و کشت ادرار تشخیص داده میشوند.
- آزمایشهای تکمیلی فقط در موارد خاص یا غیرمعمول انجام میشود (خونادراری شدید، انسداد، تب مقاوم، تومور یا علائم ویژه).
درمان
درمان این بیماری بستگی به شدت و نوع عفونت دارد:
- آنتیبیوتیکها: اولین خط درمان (سفکسیم، نیتروفورانتوئین، سیپروفلوکساسین و غیره)
- در موارد شدید، تزریق آنتیبیوتیک یا بستری شدن
- مصرف کافی مایعات برای شستوشوی دستگاه ادراری
- داروهای تسکین درد و ضدالتهاب در صورت نیاز
هشدار: خوددرمانی با آنتیبیوتیک ممکن است خطرناک باشد و مقاومت دارویی ایجاد کند. همیشه با تجویز پزشک دارو مصرف کنید.
توصیههای ساده و مؤثر خانگی
-
افزایش مصرف آب
نوشیدن آب بیشتر باعث شستوشوی مجاری ادراری و دفع باکتریها میشود.
(حداقل ۸ لیوان در روز، مگر محدودیت پزشکی داشته باشی)
-
دفع منظم ادرار
هرگاه احساس ادرار کردی، فوراً دفع کن و از نگهداشتن ادرار خودداری کن.
-
استفاده از کمپرس گرم روی پایین شکم
میتواند درد و ناراحتی را تا حدی کاهش دهد.
-
پرهیز از نوشیدنیهای تحریکی
مثل الکل، قهوه، نوشابه و نوشیدنیهای انرژیزا؛ اینها علائم را تشدید میکنند.
-
رعایت بهداشت جنسی
شستوشوی مناسب قبل و بعد از مقاربت و پرهیز از مواد شیمیایی تحریککننده مثل صابونهای عطری.
-
پرهیز از صابونها و شویندههای معطر برای ناحیه تناسلی
این مواد ممکن است محیط ادراری را حساستر کنند.
-
پوشیدن لباس زیر نخی و گشاد
رطوبت و گرمای زیاد محیط مناسبی برای رشد باکتریها فراهم میسازد.
-
مصرف خوراکیهایی مثل آب زغالاخته (اگر محدودیت پزشکی نداری)
بعضی مطالعات نوشیدن آب زغالاخته (کرنبری) را در کاهش اتصال باکتری به دیواره مثانه مفید دانستهاند (البته این توصیه علمی قطعی نیست، اما ضرری ندارد اگر دیابت نداری).
هشدار مهم
- درمان خانگی فقط در موارد بسیار خفیف و شروع علائم قابل اجراست و نباید جایگزین مصرف دارو یا ویزیت پزشک باشد.
- در صورت تب، لرز، درد شدید، خون در ادرار یا تداوم علائم بیش از ۳ روز، حتماً به پزشک مراجعه کن.
عوارض عدم درمان و مزمن شدن عفونت ادراری
اگر عفونت ادراری بهموقع و اصولی درمان نشود، ممکن است منجر به عوارض جدی مانند:
- عفونت کلیه (پیلونفریت)
- آبسههای کلیوی
- آسیب به کلیه و نارسایی کلیه
- عفونتهای گسترده بدن (سپسیس)
- ایجاد سنگ مثانه یا کلیه
تفسیر سونوگرافی پروستات دکتر لاندا (کامل ترین و تخصصی ترین تفسیر)
روشهای پیشگیری از عفونت
با رعایت نکات زیر میتوانید خطر ابتلا به عفونت ادراری را به حداقل برسانید:
- نوشیدن مایعات به مقدار کافی (حداقل ۸ لیوان آب در روز)
- رعایت بهداشت فردی، مخصوصاً پس از رابطه جنسی
- تخلیه منظم مثانه و اجتناب از نگهداشتن طولانی مدت ادرار
- پیشگیری و درمان بهموقع بزرگشدن پروستات در سالمندان
- عدم استفاده غیرضروری از سوند ادراری
- مصرف رژیم غذایی سالم و تقویت سیستم ایمنی (سبزیجات، میوهها، پروتئین کافی)
عفونت ادراری در مردان:تخلیه منظم مثانه و اجتناب از نگهداشتن طولانی مدت ادرار از روش های پیشگیری است.
پرسشهای متداول
۱. آیا استرس یا اضطراب میتواند احتمال ابتلا به عفونت ادراری را در مردان افزایش دهد؟
استرس شدید میتواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و خطر ابتلا به عفونتها از جمله عفونت ادراری را کمی افزایش دهد.
۲. آیا تغییر رنگ یا بوی ادرار همیشه نشانه عفونت ادراری است؟
خیر، تغییر رنگ یا بوی ادرار ممکن است به دلایل مختلفی مانند مصرف بعضی مواد غذایی یا داروها باشد و همیشه نشانه عفونت نیست.
۳. آیا ابتلا به عفونت ادراری در مردان میتواند باعث مشکلات جنسی یا ناباروری شود؟
در موارد مزمن یا شدید، عفونت ادراری ممکن است بر سلامت دستگاه تناسلی و باروری مردان تأثیر بگذارد، اما معمولاً با درمان مناسب این مشکل پیش نمیآید.
۴. آیا مصرف الکل یا دخانیات ریسک عفونت ادراری را در مردان بیشتر میکند؟
مصرف زیاد الکل و دخانیات میتواند ایمنی بدن را کاهش دهد و بطور غیرمستقیم احتمال ابتلا به عفونت ادراری را افزایش دهد.
۵. آیا ورزش کردن یا فعالیت شدید بدنی روی عفونت ادراری مردان تأثیر میگذارد؟
ورزش منظم معمولاً مفید است، اما فعالیتهای ورزشی خیلی شدید یا عدم رعایت بهداشت بعد از ورزش، گاهی میتواند ریسک را بالا ببرد.
۶. آیا واکسن یا داروی خاصی برای پیشگیری از عفونت ادراری در مردان وجود دارد؟
در حال حاضر واکسن اختصاصی یا داروی پیشگیرانه استاندارد برای عفونت ادراری مردان وجود ندارد؛ تمرکز بر رعایت بهداشت و سبک زندگی سالم است.
۷. آیا استفاده از سرویس بهداشتی عمومی ریسک ابتلا را در مردان افزایش میدهد؟
اگر بهداشت سرویس عمومی رعایت نشود، احتمال انتقال باکتریها وجود دارد، اما خطر آن نسبتاً کم است.
۸. آیا عفونت ادراری میتواند بدون هیچ علائمی در مردان رخ دهد و مخفی بماند؟
بله، گاهی مخصوصاً در افراد سالمند یا با ضعف ایمنی، عفونت ادراری ممکن است بدون علائم واضح باشد و فقط با آزمایش تشخیص داده شود.
نتیجه گیری
عفونت ادراری در مردان، برخلاف تصور رایج، فقط یک مشکل زنانه نیست؛ این بیماری میتواند زندگی مردان را نیز تحت تأثیر قرار دهد و در صورت بیتوجهی به علائم و درمان، عواقب جدی مثل آسیب کلیوی و عوارض ماندگار به بار آورد. شناخت زودهنگام نشانهها، رعایت اصول درست بهداشتی و پیگیری درمان مناسب، راهحل قطعی برای پیشگیری و کنترل این بیماری است.
سبک زندگی سالم، مراقبت روزانه و داشتن آگاهی کافی، بهترین سپر دفاعی مردان در برابر عفونت ادراری است. اگر سلامت ادراری و تجربه زندگی بدون درد و نگرانی برایتان مهم است، توصیههای علمی این مقاله را جدی بگیرید و آن را با عزیزان خود نیز به اشتراک بگذارید؛ چرا که پیشگیری همیشه آسانتر و بیدردسرتر از درمان است.
در پنل تفسیر آزمایش تخصصی دکتر لاندا، تفسیر آزمایش خود را با دقت و کیفیتی که جایگزین دیگری ندارد دریافت کنید. همچنین، امکان دریافت مشاوره از پزشکان متخصص دکتر لاندا برای مسائل پزشکی شما فراهم است.
منابع
- NIH
- WebMD
- UptoDate
- PubMed
