در این مقاله با WBC یا گلبول سفید و همچنین RBC یا گلبول قرمز آشنا شده و به بررسی علائم کمبود هریک از این فاکتورها در خون می‌پردازیم.
نشانه‌های کمبود گلبول‌های سفید و قرمز
بخش عمده خون از گلبول‌های قرمز (RBC)، گلبول‌های سفید (WBC) و پلاکت‌های خونی تشکیل شده است که مقادیر مشخص و معینی دارند. افزایش یا کاهش هریک از این فاکتورها می‌تواند بیانگر یک اختلال یا بیماری باشد که اغلب به راحتی قابل درمان است. پزشکان از شمارش تعداد سلول‌های خونی برای نوشتن رژیم درمانی افراد استفاده می‌کنند.
کاهش تعداد گلبول‌های قرمز
گلبول‌های قرمز حاوی پروتئینی به نام هموگلوبین هستند که مسئولیت اکسیژن‌رسانی به بخش‌های مختلف بدن را برعهده دارند. آنمی یا کم‌خونی زمانی ایجاد می‌شود که بدن توانایی تولید گلبول قرمز کافی را ندارد، یا به دنبال خونریزی و… گلبول های قرمز زیادی از بین رفته‌اند. در این شرایط بدن قادر به تامین اکسیژن بخش‌های مختلف بدن نمی‌باشد و علائمی ازجمله موارد زیر بروز پیدا می‌کنند:
- خستگی
- ضعف
- سرگیجه
- سردرد
- حساسیت و بدخلقی
- تنگی نفس و درد قفسه سینه در موارد شدید
آنمی می‌تواند یک مشکل موقت یا یک بیماری مزمن باشد. کم‌خونی خفیف با تغییرات رژیم غذایی، جایگزینی آهن (خوراکی یا تزریقی) و مکمل های ویتامینی درمان می‌شود. اما برای درمان بیماران مبتلا به آنمی شدید نیاز به داروهای مختلف برای افزایش تولید گلبول‌های قرمز یا مهار تخریب آن‌ها است. حتی در شرایطی که تعداد گلبول‌های قرمز بسیار پایین است، ممکن است نیاز به تزریق خون باشد.
کاهش تعداد گلبول‌های سفید (لکوپنی)
افراد با تعداد پایین گلبول سفید، بیش از سایرین در معرض عفونت و آسیب قرار دارند. لکوپنی می‌تواند درنتیجه‌ی عفونت، برخی از داروها و بیماری‌های زمینه‌ای مانند آرتریت روماتیسمی و لوپوس (نوعی بیماری خود ایمنی) به‌وجود آید. انواع مشخصی از سرطان ازجمله لوسمی (سرطان گلبول های سفید خون) و لنفوم نیز ممکن است لکوپنی را به‌وجود آورند.
تعداد کم پلاکت‌ها (ترومبوسیتوپنی)
پلاکت نیز مانند سایر سلول‌های خونی در مغز استخوان ساخته شده و وارد گردش خون می‌شود. در شرایط لازم، پلاکت‌ها به یکدیگر متصل شده و لخته را به‌وجود می‌آورند تا از خونریزی جلوگیری کنند. براساس گزارش "موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا"، تعداد پلاکت‌های طبیعی در بزرگسالان از 150000 تا 450000 پلاکت در هر میکرولیتر خون متغیر است. تعداد پلاکت کمتر از 150000 می‌تواند منجر به کبودی و خونریزی غیرطبیعی شود. ترومبوسیتوپنی ممکن است به دنبال موارد زیر پدید آید:
- سرطان خون و سایر سرطان‌ها
- برخی از انواع کم‌خونی
- هپاتیت C یا اچ‌آی‌وی
- داروهای شیمی‌درمانی
- مصرف الکل
کاهش تعداد پلاکت خون ممکن است با عوارضی ازجمله خونریزی بیش‌از حد پس از یک بریدگی ساده، خونریزی از لثه یا بینی، وجود خون در ادرار یا مدفوع، قاعدگی غیرمعمول سنگین، خستگی و طحال بزرگ شده، همراه باشد.
منابع:
1. https://www.froedtert.com/benign-hematology/conditions/abnormal-blood-counts
3. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/aplastic-anemia
4. https://fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C
