فیبروز رحمی چیست؟

فیبروز رحم یک بافت محکم و غیر سرطانی است که در بسیاری از زنان بدون علائم در حم یا خارج آن می تواند رشد کند.

فیبروم رحم به رشد غیر سرطانی سلول های رحم گفته می شود که غالبا در سنین بارداری ظهور میکند. فیبروئید های رحمی (my-O-muhs) یا میوم ارتباط چندانی با سرطان رحم ندارند و تقریبا هرگز به سرطان تبدیل نمی شوند. این پدیده غالبا در اثر تقسیمات متوالی سلولی و ایجاد یک توده لاستیکی محکم و متمایزایجاد میشود.

الگوی رشد آن می تواند با توجه به فیزیولوژی شخص متفاوت باشد.برخی از این سلول ها می توانند جهش رشد پیدا کنند و برخی خود به خود کوچک شوند.

بسیاری از فیبروم هایی که در دوران بارداری وجود داشته است پس از زایمان و بازگشت رحم به سایز طبیعی خود کوچک یا از بین می روند.(1)

فیبروم رحم غالبا در حین معاینه لگن توسط متخصص به صورت بی نظمی در رحم تشخیص داده می شود که متخصص برای بررسی های تکمیلی تست ها و آزمون های زیر را درخواست می کند:

سونوگرافی :

می تواند به صورت شکمی یا واژینال بنا به پیشنهاد پزشک انجام شود. اطلاعاتی در ارتباط با خصوصیات و اندازه فیبروم می دهد.

هیستروسنوگرافی:

با تزریق محلول نمکی استریل به داخل حفره رحم باعث گسترش آن می شوند و تصویر برداری با دقت بالاتری انجام می شود.

هیستروسالپنگوگرافی:

با تزریق یک ماده رنگی باعث رنگ آمیزی بافت رحم و لوله های رحمی می شوند و بوسیله اشعه X-RAY تصاویر گرفته وی شود و موارد کاربرد آن در تشخیص فیبروم های زیر مخاطی و در تشخیص برخی ناباروری های مربوط به انسداد لوله های رحمی است.

هیستروسکوپی:

پزشک به وسیله یک تلسکوپ کوچک و سبک از طریق وازن وارد رحم شده و مستقیم بافت داخل رحم را بررسی می کند و در صورت نیاز نمونه برداری ( بیوپسی ) میکند.

سایر تست های آزمایشگاهی:

در صورت خون ریزی های غیر طبیعی پزشک ممکن است انجام تست های تکمیلی همچون CBC ( آزمایش خون کامل ) را برای بررسی کم خونی احتمالی یا بررسی اختلالاتی همچون مشکلات تیروئید را درخواست کند.(2)

علائم و نشانه ها:

بسیاری از زنانی که فیبروم دارند معمولا بدون علائم هستند و از وجود آن بی خبر هستند. علائم ایجاد شده بنا به سایز و مکان و تعداد این توده ها می تواند متفاوت باشد.

علائم رایج و نشانه های آن عبارت اند از :

• · خونریزی شدید هنگام قاعدگی
• · دوره های قاعدگی بیشتر از یک هفته
• · درد یا فشار در لگن
• · تکرر ادرار
• · مشکل در تخلیه ادرار
• · یبوست
• · کمردرد یا درد در پا(1)

فیبروئید ها به طور کلی بر اساس محل قرار گیری آنها طبق بندی می شوند.

• Intramular fibroid در داخل بافت عضلانی رحم رشد می کنند.
• Submucisal fibroid به صورت زیرمخاطی به داخل رحم برآمده اند
• Subserosal fibroid در خارج از بافت رحم رشد می کنند(1)

ریسک فاکتور های ابتلا به آن:

متخصصین هنوز علت دقیق ابتلا به آن را نمیدانند اما تحقیقات نشان داده است که ابتلا به فیبروم رحمی می تواند در ارتباط با موارد زیر باشد:

تغییرات ژنتیکی:

بسیاری از فیبروم ها حاوی ژنوم متفاوت با سلول های رحمی هستند.

هورمون ها:

استروژن و پروژسترون دو هورمون تحریک کننده رشد رحم در طول چرخه قاعدگی هستند که اختلال در مقدار آنها می تواند باعث ایجاد فیبروز رحم شوند.

فیبروم ها بیشتر از سلول های طبیعی رحم حاوی گیرنده های استروژن و پروژسترون هستند لذا بعد از یائسگی به دلیل کاهش سطح این هورمون ها در خون متعاقبا مقدار آنها نیز کاهش می یابد.

افزایش Extracellular matrix (ECM) ( ماتریس خارج سلولی ):

ماده ای همچون ملات بین آجر باعث چسبیدن سلول ها به هم می شود و آنها را فیبری می کند.(1)

درمان:

هورمون درمانی:

برای جلوگیری از رشد بیشتر توده فیبروئیدی پزشک ممکن است فرد را از خودن قرص های جلوگیری از بارداری یا هورمونی منع کند. مگر در مواردی که فرد خونریزی شدید هنگام قاعدگی دارد دکتر برای کنترل کم خونی فرد استفاده از این قرص ها را تجویز کند.

· آنتاگونیست های GnRH

GnRH هورمون تحریک کننده آزاد شدن استروژن است که بدن به صورت طبیعی تولید میکند. مکانیزم اثر این دارو ها به صورتی است که از تولید این هورمون و متعاقبا تولید استروژن جلوگیری می کنند و بدن را در حالت یائسگی موقت قرار می دهد. این داروها گران است و نباید بیشتر از شش ماه مصرف شود. زیرا می تواند باعث ابتلا به پوکی استخوان شود.گاها پزشک ممکن است دوز کمی قرص ترکیبی استروژن پروژسترون را برای جلوگیری از این عارضه تجویز کند.

· SERM ( تعدیل کننده های گیرنده استروژن انتخابی )

این دسته از داروها بدون ایجاد علائم یائسگی باعث کوچک شدن بافت فیبروز می شوند. محققین هنوز کارآمدی این داروها را کامل تایید نکرده اند.

IUD

یک وسیله کنترل بارداری است برخی نیز هورمون پروژسترون آزاد می کنند. این وسیله باعث کوچک شدن بافت فیبروم نمی شود اما می تواند از خونریزی و گرفتگی ناشی از آن جلوگیری کند.

امبولیزاسیون فیبروم:

پزشک با تزریق پلی وینیل الکل( PVA )به عروق تغذیه کننده فیبروم مانع از خون رسانی به بافت آن شود. این پروسیجر نیاز به اتاق عم و جراحی ندارد اما به دلیل این که احتمال دارد بعد از تزریق واکنش تهوع استفراغ و درد در فرد بروز کند باید چند روز در بیمارستان تحت نظر باشد.

میومکتومی:

فرآیند جراحی برداشتن بافت فیبروم است. در افرادی که قصد بارداری دارند این روش توصیه می شود. اما یکی از عوارض ناشی از عمل می تواند ایجاد بافت اسکار در رحم و به دنبال آن ناباروری شود. همچنین به شخص توصیه می شود بعد از انجام آن 4 تا 6 ماه برای اقدام به بارداری صبر کنند.

فرآیند انجام این پروسیجر ممکن است به صورت جراحی کامل شکم یا به صورت لاپاراسکوپی و استفاده از لیزر باشد.

در روش های جدید تری با کمکMRI دقیقا بافت فیبروم مشخص می شود و بااستفاده از انرژی اولتراسوند بافت فیبروز را کوچک میکنند.

هیسترکتومی:

جراحی برداشتن کامل رحم می باشد. در بسیاری از زنان که به سایر درمان ها پاسخ نداده اند و یا قصد بارداری ندارند این روش را پزشک پیشنهاد میکند.(3)

منابع:

1- mayoclinic( Uterine fibroids )

2- mayoclinic( Uterine fibroids )

3- ( webmd( What Are the Treatments for Uterine Fibroids