در ادامه با پروتئین C3، اهمیت اندازه‌گیری سطح آن در خون و علت پایین بودن این فاکتور در برخی از افراد، آشنا می‌شویم:
C3 یا کمپلمان3 یکی از مهم‌ترین پروتئین‌های سیستم کمپلمان است که در فعال شدن زنجیره اتفاقات این سیستم موثر می‌باشد. به‌طورکلی سیستم کمپلمان متشکل از 30 پروتئین است که بایکدیگر کارکرده و به بدن در حذف عوامل بیماری‌زا کمک می‌کنند. سطح پروتئینC3 در آزمایشی به همین نام اندازه‌گیری می‌شود.
از این آزمایش برای بررسی روند درمان در افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی استفاده می‌شود. بیماری خودایمنی نقصی در عملکرد سیستم ایمنی است که بدن به بافت و سلول‌های سالم خود حمله کرده و به آن‌ها آسیب می‌زند. همچنین اگر پزشک به وجود این گروه از بیماری‌ها در فردی شک کند، ممکن است تست C3 را پیشنهاد دهد (1). این آزمایش در شرایط زیر نیز انجام می‌شود:
- عفونت‌های قارچی
- سپتیسمی گرم منفی (gram negative septicemia)
- عفونت‌های انگلی مانند مالاریا
- و Paroxysmal Nocturnal Hemoglobinuria (PNH) که نوعی آنمی نادر و خطرناک است.
- شوک (2)
نتایج تست
رنج استاندارد برای کمپلمان3 باتوجه به سن، جنس و سابقه بیماری در افراد می‌تواند متفاوت باشد، اما محدوده طبیعی برای این آزمایش معمولا 80 تا 160 میلی‌گرم در دسی‌لیتر خون در نظر گرفته می‌شود. مقدار این پروتئین پس از ایجاد آسیب یا عفونت افزایش یافته و درمقابل، زمانی‌که سیستم کمپلمان درحال پاسخ به بیماری است، کاهش پیدا می‌کند (1). کاهش سطح کمپلمان3 می‌تواند به دو شکل ارثی یا اکتسابی رخ دهد.
علت پایین بودن C3
اگر تنها مقدار این کمپلمان خاص در فرد کاهش پیدا کرده و سایر اعضاءِ این سیستم در رنج طبیعی باشند، به احتمال زیاد، عاملی ژنتیکی مطرح است که می‌تواند در ادامه، ریسک ابتلا به بیماری‌های خودایمنی را افزایش دهد. اما اغلب سطح تعدادی از کمپلمان‌های دیگر نیز با C3 کاهش می‌یابد که دراین حالت نقص ایجاد شده اکتسابی است. برای مثال کاهش این پروتئین می‌تواند درنتیجه‌ی موارد زیر باشد:
- لوپوس اریتماتوز سیتمیک که نوعی بیماری خودایمنی است
- سیروز کبدی
- گلومرولونفریت
- هپاتیت
- سوءتغذیه
- عفونت باکتریایی (به ویژه عفونت نایسریا)
- آنژیوادم ارثی (ادم عروقی)
- رد پیوند کلیه
- نفریت لوپوسی (1،3)
اگر پزشک تشخیص دهد که ممکن است شما مبتلا به لوپوس باشید، نیاز است تعدادی آزمایش دیگر نیز برای بررسی وضعیت سیستم ایمنی انجام شود، از جمله:
· تست‌هایی برای اندازه‌گیری آنتی‌بادی‌های مختلف درخون
· آزمایش‌های Erythrocyte sedimentation rate (ESR) و C-reactive proteinکه التهاب را اندازه‌گیری می‌کنند
· تست‌هایی برای برای بررسی این موضوع که آیا کلیه‌ها، کبد و عضلات تحت تاثیر بیماری قرار گرفته اند یا خیر (5)
باید دقت کرد که احتمال خطا در آزمایشC3 به‌خاطر حمل و نقل و نگهداری نامناسبِ نمونه‌خون وجود دارد و دربعضی موارد نیاز است تست برای اطمینان تکرار شود (4).
منابع:
1. https://www.webmd.com/a-to-z-guides/what-is-complement-c3-test
2. https://www.ucsfbenioffchildrens.org/medical-tests/complement-component-3-(c3)
3. https://www.mountsinai.org/health-library/tests/complement-component-3-c3
4. https://www.mayocliniclabs.com/test-catalog/overview/8174#Clinical-and-Interpretive
