در ادامه به بررسی آزمایش ESR یا erythrocyte sedimentation rate و رنج نرمال آن در زنان، می‌پردازیم:
erythrocyte sedimentation rate (ESR) یک آزمایش‌خونی است که سرعت جداشدن گلبول‌های قرمز خونی (RBC) از سایر بخش‌های نمونه و ته‌نشین شدن آن‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. بدین منظور، ظرف نمونه خون فرد به‌حالت عمودی قرار داده شده و سرعت ته‌نشنین شدن RBCها در طول یک ساعت اندازه‌گیری می‌شود. التهاب عاملی است که باعث اتصال سلول‌های قرمزخونی به یک‌دیگر و تشکیل توده‌هایی می‌شود که چگالی بالایی دارند و سریع‌تر ته‌نشین می‌شوند. بنابراین فاکتور ESR بیانگر میزان التهاب احتمالی در بدن است و هرچه این فاکتور بیشتر باشد، التهاب نیز بیشتر است (1).
چه‌موقع نیاز به انجام آزمایش erythrocyte sedimentation rate است؟
به‌طورکلی از این آزمایش برای تشخیص و اندازه‌گیری التهاب در بدن استفاده می‌شود و پزشک ممکن است درصورت مشاهده علائمی ازجمله سرددر، مفاصل سفت و دردناک، درد شانه، گردن یا لگن، از دست‌دادن اشتها و کاهش وزن ناخواسته، این آزمایش را به شما پیشنهاد کند. به‌علاوه، از اندازه‌گیری ESR درکنار سایر تست‌ها، برای بررسی احتمال مبتلابودن شخص به بیماری‌هایی مانند موارد زیر، استفاده می‌شود:
- عفونت
- سرطان
- آرتریت
- لوپوس
- پلی میالژیا روماتیکا (Polymyalgia rheumatica)
- آرتریت روماتوئید
- واسکولیت سیستماتیک (2)
البته باید توجه داشت که ESR، تستی برای غربالگری یا تشخیص افراد مبتلا به بیماری‌های گفته‌شده نمی‌باشد، چراکه عوامل متعددی می‌توانند باعث کاهش یا افزایش این فاکتور شوند و این آزمایش تنها به پزشک در تشخیص وضعیت التهابی بدن فرد و تعیین تست‌های موردنیاز بعدی کمک می‌کند. از بررسی سرعت رسوب گلبول‌های‌قرمز، برای تحلیل روند درمان در افرادی که با یکی از بیماری‌های گفته‌شده، شناخته شده‌اند نیز استفاده می‌شود (1،2).
تفسیر نتایج آزمایش
رنج نرمال سرعت رسوب اریتروسیت‌ها به فاکتورهای متعددی ازجمله سن،جنسیت، سابقه‌پزشکی و روش بکار رفته در آزمایشگاه، وابسته است و نتیجه گزارش‌شده از آزمایشگاه، به‌تنهایی تعیین‌کننده بیماری یا عدم بیماری شما نیست. جواب ESR بیانگر فاصله ایجادشده بین فاز شفاف در قسمت بالایی تیوب نمونه خون و گلبول‌های قرمز ته‌نشین شده، است که به‌شکل میلی‌متر بیان می‌شود:
رنج نرمال در مردان
– مردان کمتر از 50 سال 0-15 mm/hour
– مردان بالای 50 سال 0-20 mm/hour
– کودکان 0-10 mm/hour
رنج نرمال در زنان
– زنان کمتر از 50 سال 0-20 mm/hour
– زنان بالای 50 سال 0-30 mm/hour
– کودکان 0-10 mm/hour
(1)
به‌طورکلی، رنج نرمال esr در زنان بیشتر از مردان است و عواملی مانند دوره قاعدگی، بارداری، افزایش سن، مصرف یک وعده‌غذایی چرب در بازه زمانی نزدیک به انجام تست، اضافه‌وزن و حتی مصرف یک‌سری داروهای مشخص نیز می‌تواند سطح این فاکتور را کاهش یا افزایش دهد (1). بنابراین تفسیر صحیح نتایج این آزمایش نیازمند مشورت با پزشک است.
منابع:
2. https://www.webmd.com/a-to-z-guides/your-sedimentation-rate
