در این مطلب، در رابطه با نسل4 تست ELISA و دوره پنجره آن، می‌خوانیم:
HIV (human immunodeficiency virus) ویروسی است که سیتم‌ایمنی بدن را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. درواقع این ویروس، نوعی از گلبول‌های سفید به‌نام CD4ها را هدف قرار داده و از آن‌ها برای تکثیر خود استفاده می‌کند. این پدیده موجب ازبین رفتن سلول‌ها شده و توانایی بدن در مبارزه با سایر عفونت و بیماری‌ها را کاهش می‌دهد. درصورتی‌که درمانی صورت نگیرد، بیماری به مراحل پیشرفته خود رسیده و ایدز یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی را به‌وجود میآورد. باوجود پیشرفت‌های قابل‌توجه پزشکی، همچنان درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد؛ اما داروهای موجود میتوانند روند بیماری را کند کرده و اکثرِ افراد مبتلا را قادر به زندگی سالم و طولانی سازند (1).
تست الایزا
درطول زمان، آزمایش‌های متعدد و مختلفی برای سنجش این ویروس در بدن طراحی شده است که هرکدام دقت و مزایای متفاوتی دارند. الایزا یا یا enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) از این تست‌ها می‌باشد که درطول زمان، مدام پیشرفت کرده و نسل‌های مختلف یک تا چهار برای آن تعریف شده است. امروزه تمامی نسل‌های الایزا منسوخ شده و تنها الایزای نسل چهار کاربرد دارد. از مزایای این تست، تشخیص سریع و دقیق‌تر ویروس HIV است که از گسترش عفونت، جلوگیری می‌کند. درواقع نسل چهارم این آزمایش می‌تواند ویروس را در مرحله حاد بیماری، که ویروس به‌سرعت درحال تکثیر است و احتمال انتقال بیماری بالا است، شناسایی کند. بنابراین اهمیت ویژه‌ای داشته و معمولا اولین تستی است که در بررسی امکان ابتلا به اچ آی وی، اندازه‌گیری می‌شود (2،3). الایزا نسل4، دو فاکتور را درخون اندازه‌گیری می‌کند:
– آنتی‌ژن: نوع خاصی از پروتئین‌های ساختاری ویروس است که باعث تحریک سیستم‌ایمنی می‌شود. آنتی‌ژن موجود بر سطح ویروس اچ آی وی، P24 نام دارد که مختص این ویروس بوده و در الایزا اندازه‌گیری می‌شود.
– آنتی‌بادی‌ها: پروتئین‌هایی هستند که توسط سیستم ایمنی تولید شده و به بدن در مبارزه با عوامل بیماری‌زا کمک می‌کنند. بدن در مواجه با آنتی‌ژن‌های P24، آنتی‌بادی‌هایی را ترشح می‌کند. (3)
دوره پنجره الایزا نسل 4
پس از ورود ویروس به داخل بدن، نیاز است مدت زمان مشخصی بگذرد تا مقادیر آنتی‌ژن‌های سطحی ویروس و آنتی‌بادی‌های گفته‌شده، به سطح قابل قبولی رسیده و قابل شناسایی شوند. به این بازه زمانی، دوره پنجره HIV گفته می‌شود. بنابراین در شرایطی که تست الایزا قبل از پایان دوره پنجره انجام شود، ممکن است نتیجه تست، منفی کاذب شود. بدین معنا که ویروس در بدن شخص وجود دارد اما امکان سنجش آن هنوز فراهم نشده و به‌اشتباه جواب آزمایش اچ آی وی، منفی است. بنابراین در انجام آزمایش و تفسیر نتایج حاصله، نیاز است به دوره پنجره، توجه شود (2،3).
بازه‌زمانی این دوره برای افراد مختلف متفاوت است اما باتوجه‌به CDC، دوره پنجره اچ آی وی برای این تست بین 3 تا 12 هفته درنظر گرفته می‌شود. طبق برخی منابع، اگر شما آزمایش HIV را قبل از میانگین 18 روز پس از ابتلا انجام دهید، ممکن است نتیجه اعلام شده منفی کاذب باشد (2،3).
در مقابل، بیماری‌هایی مانند لایم، سیفلیس یا لوپوس میتوانند منجر به مثبت کاذب برای HIV شوند. به این معنا که فرد مبتلا به اچ آی وی نیست اما نتیجه آزمایش الایزا مثبت اعلام شدهاست. بنابراین، اگر نتیجه تست اولیه مثبت شود، نیاز است تست‌های پیچیده‌تری مانند differentiation assay یا اسیدنوکلئیک (NAT) انجام شوند (3). نکته کلیدی در این بیماری، تشخیص و درمان به‌موقع است که شانس افزایش طول عمر فرد را به‌شدت بالا میبرد. بنابراین اگر فکر می‌کنید که ممکن است به این ویروس آلوده شده باشید، بهتر است هرچه زودتر آزمایش‌های مربوطه را پیگیر شوید.
منابع:
1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/17131#what-is-hiv
2. https://www.healthline.com/health/hiv/4th-generation-hiv-test#definition
