خون شناسی

درمان بالا بودن کراتینین خون

در این مقاله، با کراتینین خون آشنا شده و به دلایل بالا رفتن مقادیر آن در خون و نحوه درمان این موضوع، می‌پردازیم:

کراتینین، ماده دفعی است که توسط ماهیچه‌­ها تولید می­‌شود. در یک بدن سالم، کلیه­‌ها مسئول حذف این مواد همچون سایر مواد زائد از خون می­‌باشند. اما درشرایطی که اختلالی در این اندام­ به­‌وجود آید، حذف کراتینین دچار مشکل شده و سطح آن در خون بالا می­‌رود. بنابراین اندازه­‌گیری سطح این ترکیب در خون که با تست creatinine انجام می­‌شود، به پزشک دید خوبی دررابطه با وضعیت سلامتی کلیه‌­ها می‌­د­هد. معمولا فرد ارائه‌­دهنده مراقبت‌­های بهداشتی، این آزمایش را به دلایل زیر درخواست می‌­کند:

voice_91909
  • تشخیص بیماری، درصورت وجود علائمی از اختلالات کلیوی
  • غربالگری بیماران کلیوی در افراد مبتلا به دیابت، فشارخون بالا یا سایر شرایطی که با بیماری­‌های کلیوی مرتبط هستند
  • نظارت بر روند درمان یا پیشرفت بیماری کلیوی
  • بررسی عوارض‌­جانبی داروهایی که ممکن است سبب آسیب کلیوی شوند
  • ارزیابی عملکرد کلیه پیوندی (3)

احتمال ابتلا به بیماری­‌های کلیوی در تمامی افراد وجود دارد اما فاکتور­هایی باعث افزایش این ریسک می­شوند، شامل:

– افزایش سن؛ با گذر از 60 سالگی ریسک ابتلا افزایش پیدا می‌­کند

– دیابت

– فشار خون بالا

– سابقه خانوادگی اختلالات کلیوی

– ژنتیک؛ احتمال اختلالات کلیوی در تعدادی از نژادها بیش­تر از سایر است (2)

بنابراین اندازه‌­گیری کراتینین خون در افرادی که درگیر موارد فوق هستند، اهمیت بیشتری دارد.

رنج نرمال کراتینین

در رابطه با بازه نرمال، تفاوت نظرهایی وجود دارد اما به­‌طورمعمول این رنج برای مردان بین 0.7 تا 1.2 میلی­‌گرم در دسی‌­لیتر و برای خانم­‌ها 0.5–1.0 mg/dl درنظر گرفته می‌­شود (4). البته مقادیر این فاکتور به‌­شدت با حجم ماهیچه‌­های فرد و تاحدی با سن و درجه هیدراتاسیون ارتباط دارد؛ درنتیجه هر عددی خارج از این رنج، لزوما به­‌معنای بیماری نیست.

مقادیر بالای کراتینین

دلایل زیادی برای افزایش کراتینین خون وجود دارد مانند کم‌­آبی بدن، مصرف مقادیر زیاد پروتئین یا مکمل­‌های کراتین. تمامی این فاکتور­ها می‌­توانند به‌­طورموقت مشکلاتی را برای کلیه ایجاد کنند. هرچند گاهی افزایش سطح کراتینین، بیانگر اختلالاتی است که بر عملکرد کلیه‌­ها تاثیرگذارند، ازجمله:

– سمیت دارویی؛ نفروتوکسیسیتی ناشی از مصرف داروها

– عفونت کلیوی؛ پیلونفریت

– گلومرولونفریت

– دیابت

– فشار خون بالا

– بیماری‌­های قلبی؛ مانند تصلب شرایین یا نارسایی احتقانی قلب

– انسداد مجاری ادراری

– نارسایی کلیه؛ حاد یا مزمن (1)

درمان بالا بودن کراتینین خون

همانطور که توضیح داده‌­شد، عوامل متعددی می‌­توانند باعث بالارفتن این فاکتور درخون شوند و معمولا درمان این پدیده، با رفع عامل ایجادکننده آن همراه است. به­‌عبارتی برای درمان کراتینین بالا، ابتدا نیاز است علت این رخداد شناسایی شده و در ادامه اقدامات لازم برای رفع آن صورت گیرد. برای مثال اگر پزشک تشخیص دهد که نوعی عفونت باعث افزایش سطح این ترکیب شده‌­است، ممکن است آنتی­‌بیوتیک­‌ تجویز کند. یا درمواردی که فشارخون بالا است، مصرف داروهای مرتبط می­‌تواند کمک­‌کننده باشد. درصورتی‌که بیماری تاحد زیادی پیش رود، دیالیز بهترین درمان برای حذف محصولات دفعی از خون است و اگر کلیه‌­ها ازکار بیفتند، تنها درمان ممکن پیوند کلیه می­‌باشد (1).

درکنار مصرف دارو و درمان‌­های گفته‌­شده، تغییراتی ساده در سبک زندگی نیز می‌­توانند درپایین آوردن این فاکتور موثر واقع شوند که تعدادی از آن­ها را بررسی خواهیم کرد:

1. عدم مصرف مکمل‌­های کراتین: کراتین ترکیبی است که در کبد ساخته شده و به عضلات منتقل می‌­شود تا برای تولید انرژی مورد استفاده قرارگیرد. معمولا ورزشکاران برای بهبود عملکرد خود از مکمل‌­های کراتین استفاده می­‌کنند که بخشی از آن به کراتینین تبدیل می­‌شود. بنابراین درصورتی‌که سطح این فاکتور در آزمایش شما بیش از نرمال است، باید مصرف این مکمل‌­ها را با مشورت پزشک متوقف کنید.

2. کاهش مصرف پروتئین: مطالعات متعددی نشان داده­‌اند که مصرف مقادیر بالای پروتئین می‌­تواند سطح کراتینین خون را افزایش دهد (حداقل به‌­شکل موقت). گوشت قرمز پخته‌­شده، نقش پررنگی در این زمینه دارد و جایگزین کردن آن با وعده­‌های غنی‌­از سبزیجات به افراد با کراتینین بالا توصیه می­‌شود.

3. مصرف فیبر بیشتر: تحقیقات گسترده‌ای برای تعیین اثرات فیبرغذایی بر سطح کراتینین وجود دارد. با این وجود، در مطالعه‌­ای کاهش قابل­‌توجه سطح این فاکتور در افراد مبتلا به بیماری‌­های مزمن کلیوی که مصرف فیبر خود را درطول زمان افزایش داده‌­اند نشان داده­‌شده است. فیبر در بسیاری از غذاها ازجمله میوه، سبزیجات، غلات و حبوبات دیده می‌شود.

4. تنظیم حجم مایعات مصرفی درطول روز با کمک پزشک: کم‌­آبی می­‌تواند creatinine خون را افزایش دهد و درمقابل، مصرف مایعات ممکن است برای افرادی که مشکلات کلیوی دارند، مشکل‌­ساز باشد. بنابراین نیاز است با پزشک خود در رابطه با میزان مایعاتی که باید روزانه بنوشید، مشورت کنید.

5. مصرف کمتر نمک: رژیم‌­های غذایی با نمک زیاد می­‌توانند منجر به فشارخون بالا شوند که از دلایل احتمالی در افزایش سطح کراتینین است.

6. دوری از مصرف بیش‌­از­حد تعدادی از داروها: NSAIDs از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی می­‌باشند که به­‎‌عنوان مسکن­‌های بدون نیاز به نسخه کاربرد دارند. استفاده بیش‌­از­حد این داروها، می‌­تواند منجر به اختلالات کلیوی شود.

7. ترک سیگار: کشیدن سیگار از راه‌­های مختلفی ازجمله افزایش چشمگیر خطر ابتلا به بیماری‌­های مزمن کلیوی، به بدن آسیب می­‌زند. بنابراین ترک سیگار می­‌تواند به‌­طورغیرمستقیم، کراتینین خون را کاهش دهد (5).

لازم به ذکر است که اقدامات توضیح­ داده­‌شده، صرفا جنبه کمکی دارند و برای درمان قطعی، نیاز است باپزشک مشورت کنید.

voice_823871

منابع:

1. https://www.healthline.com/health/high-creatinine-symptoms

2. https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/16380-creatinine-clearance-test

3. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/creatinine-test/about/pac-20384646

4. https://www.medicalnewstoday.com/articles/when-to-worry-about-creatinine-levels#normal-levels

5. https://www.healthline.com/health/how-to-lower-creatinine#3.-Eat-more-fiber

کیت خودآزمایی ایدز

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *