تفسیر جواب آزمایش پاتولوژی سینه

سرطان سینه یکی از شایع ترین سرطان ها در جامعه زنان می باشد. پیش آگهی این سرطان نسبتا کم است. لذا زنان باید به صورت دوره ای خود را نسبت به بروز علائم اولیه آن بررسی کنند.

هنگامی که ازپستان شما نمونه برداری میشود نمونه گرفته شده توسط یک پزشک متخصص پاتولوژیست بررسی می شود. گزارشی که توسط پاتولوژیست ارائه می شود در روند تشخیص و مدیریت درمان شخص می تواند بسیار مفید باشد.

نمونه برداری می تواند به روش بیوپسی با سوزن باشد و فقط یک ناحیه بسیار کوچک از بافت مورد نظر را بررسی شود یا اینکه به وسیله جراحی کل ناحیه درگیر و مقداری از بافت اطراف را نیز برداشت و به مرکز پاتولوژی ارسال کرد.

برگه گزارش پاتولوژی به صورت کلی شامل موارد زیر است:

اطلاعات بیمار:

شامل اطلاعات اسمی, سن, جنس, تاریخ نمونه برداری, پزشک معالج, روش نمونه برداری شده, محل آن و… است.(3)

کارسینوما و آدنوکارسینوما چیست؟

ناهنجاری های مختلفی در بافت پستان می تواند ایجاد شود که گاهی سرطانی هستند. سرطان پستان معمولا در لوبول ها ( سلول های تولید کننده شیر ) , مجاری که شیر را از لوبول ها تخلیه می کنندشروع می شود. سرطان های پستان دارای ویژگی های مختلفی هستند که به تعیین بهترین درمان کمک می کند.

کارسینوما ( Carcinoma ) اصطلاحی است که برای سرطانی شدن لایه پوششی بافت ( سلول های اپیتلیال ) استفاده می شود. تقریبا بیشتر سرطان های پستان کارسینوما هستند. آدنوکارسینوما نوعی از سرطان است که شروع آن در سلول های بافت غدد می باشد. (1,2)

گزارش نهایی به عنوان تشخیص نهایی آسیب شناس, شامل اطلاعات مختلفی می تواند باشد و در صورت مشاهده تومور, اندازه, نوع, درجه, وضعیت گیرنده های هورمونی, همچنین وضعیت HER2 را بیان می کند. همچنین در صورت بررسی غدد لنفاوی نیز, وضعیت آنها را در گزارش لحاظ خواهد کرد.(3)

آیا سرطان پستان تهاجمی است یا خیر؟

پستان طبیعی از مجاری ریزی ساخته شده است که به گروهی از کیسه ها ( لوبول ها ) ختم می شوند. سرطان از سلول های پوشاننده مجاری یا لوبول ها شروع می شود تا زمانی که سلول های سرطانی محدود به این مجاری یا لوبول ها باشند به آن ها سرطان درجا گفته می شود.

بیشتر سرطان های سینه تهاجمی هستند و از طریق خون یا لنف به سایر قسمت های دیگر بدن گسترش می یابد. هنگامی که سلول های سرطانی از مجاری یا لوبول ها خارج شوند می توانند به سایر قسمت های بدن متاستاز دهند و به آن ها سرطان های متهاجم گفته می شود.(2)

نوع سلول های سرطانی نیز ممکن است در گزارش پاتولوزی به شرح زیر ذکر شود:

DCIS ( سرطان مجاری درجا ):

در این نوع سرطان غیر تهاجمی تنها سلول های داخل مجاری تولید کننده شیر درگیر هستند.

LCIS ( کارسینومای لوبولار درجا )

توموری که در اثر رشد بیش از حد سلول های ناحیه تولید شیر بوجود می آید. LCIS در واقع یک سرطان واقعی نیست و تنها یک علامت هشدار دهنده خطر ابتلا به سرطان مهاجم می باشد.

IDC ( کارسینومای مجرای تهاجمی )

سرطانی که از مجرای شیر شروع می شود و به بافت داخل پستان رشد می کند. این نوع, متداول ترین نوع سرطان پستان می باشد.

ILC ( کارسینومای لوبولار تهاجمی )

سرطانی که از درون غدد تولید شیر شروع می شود و به بافت داخل پستان رشد می کند. (2)

Grade:

برای سرطان های تهاجمی پستان, آسیب شناس با استفاده از معیار های سنجش, شکل و مقدار تفاوت بافت سلول های سرطانی را نسبت به بافت طبیعی پستان مقایسه می کند. برای این سنجش از معیار grade استفاده می شود.

به طور کلی هرچه سلول های سرطانی بیشتر شبیه سلول های طبیعی باشند, درجه پایین تر و پیش آگهی بهتری دارند.

Grade1 ( low grade or well differented )

سلول های سرطانی درجه 1 به نظر کمی متفاوت با سلول های طبیعی هستند سرعت رشد آنها معمولا کند است.

Grade 2 (intermediate/moderate grade)

سلول هلی سرطانی مانند سلول های طبیعی به نظر نمی رسند . همچنین رشد آنها کمی سریعتر نسبت به grade1 است.

Grade 3 ( high grade or poorly differentiated )

سلول های این رده نسبت به سلول های بافت طبیعی پستان متفاوت هستند و سرعت رشد آن ها بسیار بالا است.(2)

در برخی گزارشات پاتولوژی به Nuclear Grade نیز اشاره می شود ودر واقع چگونگی نزدیک شدن هسته سلول های سرطانی به هسته سلول های طبیعی پستانی را نشان می دهد و هر چه مقدار آن بالا تر باشد نشانه ای بر پرخاشگر بودن سلول های سرطانی خواهد بود.(3)

سرعت تقسیم و رشد تومور:

اگر در گزارش پاتولوژی عنوان KI-67 بیان شود, به این معنی است که سرعت رشد و تقسیم سلول های سرطانی بالاست.(1)

اندازه تومور:

پزشکان معمولا اندازه تومور را بر حسب سانتی گراد اندازه می گیرند. یکی از عوامل موثر بر تعیین Stage ( مرحله ) سرطان در واقع اندازه آن می باشد. اما اندازه, تمام ویژگی های سرطان را بیان نمیکند در واقع احتمال دارد یک تومور کوچک سرعت رشد بسیار بالایی داشته باشد در حالی که یک سرطان بزرگ ممکن است به مندی رشد کند.

مرحله ( Stage ) سرطان بر اساس اندازه تومور تعیین می شود خواه سرطان تهاجمی باشد یا درجا, غدد لنفاوی درگیر باشند یا نه. میزان مرحله سرطان یکی از عوامل نشان دهنده ی پیش آگهی و میزان پاسخ دهی بهتر نسبت به درمان را نشان می دهند.(2)

Tumor margins:

هنگامی که سرطان پستان با جراحی برداشته می شود ( طی ب یوپسی جراحی, لامپکتومی یا ماستکتومی ) لبه طبیعی اطراف تومور نیز( برای حاشیه اطمینان )برداشته می شود. به این لبه برداشته شده margins گفته می شود.

در بررسی پاتولوژی باید به این امر دقت شود که آیا سلول های سرطانی در این ناحیه وجود دارند یا خیر.

Negative margins: ( همچنین تمیز نیز گفته می شود )

فقط بافت طبیعی در لبه ناحیه برداشته شده یافت شده است و حاوی سلول های سرطانی نیست.

Positive margins: ( درگیر نیز گفته می شود )

حاشیه حاوی سلول های سرطانی می باشد. برای بدست آوردن حاشیه منفی ممکن است نیازمند جراحی بیشتر باشد.

بعضی اوقات بدلیل محل تومور دستیابی به حاشیه منفی وجود ندارد ( مثلا توده در دیواره قفسه سینه باشد )

Close:

سلول های سرطانی نزدیک لبه بافت برداشته شده مشاهده شده اند. بنا به تصمیم پزشک ممکن است این مورد نیز نیازمند جراحی های بیشتری باشد.

مشاهده سلول های سرطانی در لنف یا رگ های خونی:

پستان دارای شبکه ای از رگ های خونی, گره ها و عروق گسترده ی لنفی می باشد. یافتن سلول های سرطانی در این مسیر ها خطر تهاجم و متاستاز سرطان را به سایر قسمت های بدن افزایش می باید.

پزشک ممکن است گره های لنفاوی زیر بغل فرد را نیز مورد بررسی قرار دهد. زمانی که گره های لنفی از لحاظ حضور سلول های سرطانی تمیز گزارش شوند جواب تست منفی ( Negative ) خواهد شد و برعکس اگر سلول های سرطانی در گره های لنفاوی مشاهده شود گزارش به صورت مثبت ( positive ) بیان می شود.

پزشک با توجه به تعداد گره های درگیر همچنین مقدار سلول های سرطانی موجود در آنها, ممکن است روند درمان متفاوتی را در پیش بگیرد.(3)

بررسی وجود گیرنده های هورمونی در سلول های سرطانی:

گیرنده ها, پروتئین هایی هستند که همچون گوش سلول کار میکنند و دستورات مختلفی را از طریق آنها می توان به سلول القا کرد. در صورت وجود گیرنده های استروژنی در سلول های سرطانی آن ها را ER مثبت می نامند و PR مثبت به سلول هایی گفته می شود که دارای گیرنده های پروژسترونی هستند.

این امر از لحاظ تصمیم برای انتخاب بهترن روش درمان برای پزشک مهم است. چراکه یکی از راه های درمان سرطان ها با گیرنده مثبت هورمون درمانی است.

گزارش این مورد می تواند به صورت یکی از موارد زیر بیان شود:

1. تعداد سلول های دارای گیرنده هورمونی از بین هر 100 سلول ( عددی بین 0% تا 100% )

2. نمره Allert که بین 0 تا 8 بیان می شود. به این صورت است که در سلول ها بعد از رنگ آمیزی تعداد و کیفیت گیرنده ها بررسی می شود و نمره ای بین 0 تا 8 داده می شود هرچه نمره بالاتر نشان دهنده گیرنده های بیشتری می باشد.

3. مثبت یا منفی تنها به حضور یا عدم حضور گیرنده ها توجه کرده است.(2)

بررسی های ژنتیکی ( ژن های تاثیر گذار بر سرطان پستان )

ژن ها حاوی دستوراتی هستند که عملکرد سلول ها را می توانند تحت تاثیر قرار دهند. جهش ژنتیکی یا ناهنجاری های ژنتیکی در برخی موارد می تواند باعث بروز برخی سرطان ها شوند.

برای مثال یکی از ناهنجاری های ژنی ارثی مربوط به سرطان سینه, BRCA1 و BRCA2گفته می شوند. (2)

بررسی وضعیت HER2:

HER2 ژن مربوط به ساخت پروتئنی های HER2 می باشد که به عنوان گیرنده های her2 عمل می کنند. در بررسی های پاتولوژی معمولا باید به وضعیت سلول های از نظر وجود یا عدم وجود این گیرنده ها دقت شود چرا که در روند درمان, بین موارد HER2 مثبت با HER2 منفی تفاوت چشمگیری وجود دارد.

عنوان موارد زیر در گزارش پاتولوژی به چه معناست؟

atypical ductal hyperplasia (ADH)
atypical lobular hyperplasia (ALH)
ductal carcinoma in situ (DCIS)
intraductal carcinoma
lobular carcinoma in situ (LCIS)
in-situ lobular carcinoma

اینها اصطلاحاتی برای برخی تغییرات غیر عادی یا پیش سرطانی هستند که بعضی اوقات در بافت نمونه برداری شده مشاهده می شوند. اما به اندازه سرطان مهاجم مسئله مهمی نیستند. ممکن است پزشک تصمیم به برداشتن کامل بافت شامل این موارد بگیرد.

همچنین عنوان موارد پایین همگی دالی بر تغییرات خوش خیم سلول های پستانی می باشند که از نظر بیوپسی زیاد حائز اهمیت نیستند: