هورمون شناسی

تفسیر تست FSH

در این مطلب، به تفسیر آزمایش FSH یا هورمون محرک فولیکول می‌پردازیم:

آزمایش Follicle-stimulating hormone (FSH)، سطح هورمونی به­‌نام محرک فولیکول که از غده هیپوفیز ترشح می­‌شود را اندازه‌­گیری می‌­کند. FSH نقش مهمی در رشد و عملکرد جنسی افراد دارد؛ در خانم­‌ها به کنترل چرخه­‌قاعدگی و تحریک رشد تخمک­­‌ها کمک کرده و در آقایان در کنترل تولید اسپرم نقش دارد. مقادیر پایینی از FSH در کودکانی که هنوز به بلوغ نرسیده‌­اند، دیده می­‌شود؛ در ادامه، مقادیر این فاکتور در بدن افزایش پیدا کرده و به­‌ترتیب در دختران و پسران به تولید استروژن از تخمدان‌­ها و ترشح تستوسترون از بیضه‌­ها کمک می­‌کند. مقادیر بسیار بالا یا پایین این هورمون می­‌تواند بیانگر مشکلات متعددی ازجمله ناباروری، مشکلات قاعدگی در زنان، میل جنسی پایین در آقایان و بلوغ زودرس یا دیررس کودکان باشد (1).

voice_99332

چه­‌موقع نیاز به انجام آزمایش FSH است؟

در شرایطی همچون موارد زیر، ممکمن است این تست توصیه شود:

  • مشکلاتی در بارداری
  • دوره‌های قاعدگی نامنظم
  • یائسگی
  • بلوغ زودرس یا دیرهنگام
  • ناهنجاری‌هایی در هیپوفیز یا هیپوتالاموس

آزمایش اندازه‌گیری هورمون محرک فولیکول، معمولا در آقایان به­‌دنبال تعداد کم اسپرم، هیپوگنادیسم (اختلالاتی در غدد جنسی مردانه) و عملکرد نادرست بیضه­‌ها انجام می­‌شود (3).

تفسیر آزمایش fsh

رنج نرمال برای این هومون وابسته به سن، جنسیت، سابقه پزشکی و روش استفاده­‌شده در آزمایشگاه، متفاوت است و بازه دقیقی وجود ندارد اما به­‌طورکلی در آقایان، 1.4 تا 15.5 واحد در میلی‌­لیتر، طبیعی درنظر گرفته می­شود. سطح این هومون در خانم­‌ها، باتوجه به بخشی از چرخه قاعدگی که فرد در آن قرار دارد، تغییر می­کند و مقادیر نرمال آن به­‌شرح زیر است:

  • در فاز فولیکولی (حدود دو هفته اول سیکل جنسی): 1.4 – 9.9 IU/mL
  • روز تخمک­‌گذاری (که درحالت ایده­آل، 14 امین روز سیکل می­‌باشد): 6.2 – 17.2 IU/mL
  • فاز لوتئال (حدود دو هفته دوم سیکل جنسی): 1.1 – 9.2 IU/mL
  • پس از یائسگی: 19 – 100 IU/mL (4)

عوامل متعددی می­‌توانند باعث افزایش این فاکتور در خانم‌­ها شوند، شامل:

· نارسایی اولیه یا زودرس تخمدان (POI)؛ که ازدست دادن عملکرد تخمدان پیش از 40 سالگی است

· سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)؛ نوعی اختلال هورمونی شایع که زنان باردار را تحت­‌تاثیر قرار می‌دهد و از علل شایع ناباروری است

· یائسگی که آغاز شده‌­است یا کمی قبل‌­تر از شروع این پدیده

· تومور تخمدان

· سندرم ترنر، یک اختلال ژنتیکی که بر رشد جنسی در زنان تأثیر گذاشته و اغلب باعث ناباروری می­‌شود

ازطرف دیگر، پایین آمدن سطح این هورمون در زنان می‌­تواند درشرایط زیر دیده شود:

· عدم تولید تخمک کافی توسط تخمدان‌­ها

· کارکرد ناصحیح غده هیپوفیز

· اختلالی در غده هیپوتالاموس، بخشی از مغز که غده هیپوفیز و سایر عملکردهای مهم بدن را کنترل می‌­کند

· وزن بسیار پایین (5)

درمردان افزایش هورمون محرک فولیکول می‌­تواند درنتیجه آسیب به بیضه‌­ها (بخاطر شیمی­‌درمانی، پرتودرمانی، عفونت، مصرف زیاد الکل) یا سندرم klinefelter رخ دهد. سندرم کلاین‌­فلتر، نوعی اختلال ژنتیکی است که بر رشدجنسی در مردان تاثیر گذاشته و اغلب باعث ناباروری می‌­شود. مشکلاتی در غدد هیپوفیز یا هیپوتالاموس، می‌­تواند سطح FSH در آقایان را پایین بیاورد.

بالابودن Follicle-stimulating hormone همراه­‌با سطوح بالای هورمون LH در کودکان، می­‌تواند به­‌معنای شروع بلوغ یا نزدیکی آن باشد درصورتی­‌که این اتفاق قبل از 9سالگی دختر یا قبل از 10سالگی در یک پسر رخ دهد، می‌­تواند از علائم مشکلات زیر باشد:

  • اختلال در سیستم عصبی مرکزی
  • نوعی آسیب مغزی

افت مقادیر دو هورمون گفته­‌شده در کودکان می‌­تواند از نشانه­‌های بلوغ تاخیری باشد که معمولا ناشی از عواملی همچون اختلال در تخمدان یا بیضه‌­ها، سندرم کلاین­‌فلتر در پسران، عفونت، کمبود هورمونی یا نوعی اختلال در غذاخوردن است (5). توجه­ داشته­‌باشید که آزمایش FSH به­‌تنهایی، برای تشخیص هیچکدام از بیماری‌­های گفته‌­شده کافی نمی­‌باشد.

voice_208653

منابع:

1. https://medlineplus.gov/lab-tests/follicle-stimulating-hormone-fsh-levels-test/

2. https://www.webmd.com/women/fsh-test

3. https://www.healthline.com/health/fsh#purpose

4. https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=167&contentid=follicle_stimulating_hormone

5. https://medlineplus.gov/lab-tests/follicle-stimulating-hormone-fsh-levels-test/

کیت خودآزمایی ایدز

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *