تفسیر آزمایش چکاپ کودکان

درباره ی همه‌ی آزمایش‌های مهم در دوران کودکی در این مطلب بخوانید:

تفسیر آزمایش چکاپ کودکان

کودکی مرحله مهمی از نظر رشد جسمی و رفتاری است. این مرحله نیازمند توجه والدین از نظر سلامت جسمی و روح کودک است چرا که پایه‌های زندگی بزرگسالی او را تشکیل می‌دهد. آزمایش‌های چکاپ این دوره به منظور تشخیص بیماری‌ها و عوامل مستعد کننده بیماری در کودکان به منظور پیشگیری از اختلال در روند رشد و تکامل کودک است. پزشکان مجموعه‌ای از آزمایشات را به منظور چکاپ کودکان توصیه می‌کنند که در این مطلب یک به یک به آنها اشاره و به تفسیر آن‌ها نیز می‌پردازیم.

قند خون (BS )

دیابت بیماری است که در آن قند خون بالاتر از میزان طبیعی است. مقدار قند خون در بدن توسط هورمون انسولین و گلوکاگون کنترل می‌شود. در این بیماری بدن نمی‌تواند انسولین کافی یا کارآمد بسازد و در نتیجه قند خون افزایش می‌یابد.

آمار ابتلا به دیابت در جوانان و کودکان رو به افزایش است. تشخیص زود هنگام این بیماری در کودکان و نوجوانان درکنترل بهتر بیماری بسیار موثر است، چرا که ابتلا به دیابت در سنین پایین‌تر به معنای خطر بالای ابتلای به عوارض ثانویه دیابت است. در این افراد احتمال بروز مشکلاتی از جمله بیماری قلبی، نارسایی کلیوی و نابینایی بالاتر است. دیابت نوع 1 در کودکان بسیار شایع تر از دیابت نوع 2 است.(1)

آزمایش قند خون ناشتا (FBS ) اغلب برای تشخیص و ارزیابی دیابت نوع 1 و نوع 2 درخواست می‌شود.

میزان نرمال FBS در گروه‌های سنی مختلف :

· نوزادان mg/dl 40-90

· کودکان بالای 2 سال 60-100 mg/dl

· بالغین mg/dl 74-106

تفسیر آزمایش قند خون در چکاپ کودکان:

افزایش قند خون معمولا نشان دهنده ابتلا به بیماری دیابت است. علاوه بر دیابت بیماری های دیگری نیز می‌توانند موجب افزایش قند خون شوند از جمله:

· آکرومگالی ( اختلال هورمونی با بزرگی بیش از حد بخش های از بدن مثل دست و پا )

· استرس شدید

· بیماری مزمن کلیه

· سندرم کوشینگ

· پرکاری تیروئید

· سرطان پانکراس

· پانکراتیت (التهاب پانکراس) (2)

کاهش قند خون اغلب همراه با علائم تعریق، تپش قلب، گرسنگی و اضطراب همراه است. کاهش قند خون به ندرت دیده می‌شود و می‌تواند در بیماری های زیر دیده شود.

· نارسایی غدد فوق کلیوی

· سومصرف الکل

· بیماری‌های کبدی

· کم‌کاری تیروئید

· عفونت

· سکته قلبی

· نارسایی کلیه شدید

· ابتلا به تومورهای ترشح کننده انسولین (3و4)

پروفایل چربی

چربی‌ها از بخش‌های ضروری رژیم غذایی ما هستند که البته مصرف زیاد این دسته از مواد غذایی نیز می‌تواند موجب بیماری ما می‌شود. یکی از مهم ترین چربی‌ها کلسترول است. cholesterol در بدن می تواند در دیواره رگ‌های خونی رسوب کند و با ایجاد پلاک باعث سختی دیواره عروق، آتروسکلروز و بروز بیماری‌های قلبی و عروقی شود. در صورت مصرف زیاد چربی و یا وجود پیش زمینه ژنتیکی، کلسترول می‌تواند از دوران کودکی به تدریج در دیواره رگ‌ها تجمع پیدا کند و در بزرگسالی پلاک‌های ایجاد شده موجب انسداد رگ ها و نارسایی قلبی شود. به همین علل بررسی چربی خون در آزمایش چکاپ کودکان توصیه می‌شود. (5)

چندین نوع چربی در خون وجود دارد اما چربی‌های اصلی شامل تری گلیسیرید (TG) ، کلسترول ( Chol )، HDL و LDL است که توصیه می‌شود در آزمایش چکاپ کودکان هر چهار نوع اندازه گیری شود. دو نوع لیپوپروتئین اصلی در بدن وجود دارد که شامل LDL ( لیپوپروتئین با چگالی پایین ) و HDL ( لیپوپروتئین با چگالی بالا) می‌شود. برخی افرادLDL را کلسترول بد و HDL را کلسترول خوب می‌نامند. در ادامه به توضیح انواع چربی و تفسیر آن می‌پردازیم:

لیپوپروتئین با چگالی پایین ) LDL)

سطح بالای ldl موجب تجمع چربی در عروق و ایجاد گرفتگی ( اصطلاحا پلاک ) در آنها می‌شود. این پلاک‌ها می‌توانند موجب انسداد و در برخی مواقع تخریب رگ‌های خونی،سکته قلبی و مغزی شوند. میزان نرمال LDL در کودکان کمتر از 110 mg/dl و در بزرگسالان 130 mg/dl است.

تفسیر نتیجه آزمایش LDL

سطح بالای LDL اغلب علائم ظاهری خاصی در فرد ایجاد نمی‌کند، به همین دلیل، باید به صورت منظم ارزیابی شود. افزایش غیرطبیعی LDL احتمال ابتلا به بعضی بیماری‌ها از جمله موارد زیر را افزایش می‌دهد:

· بیماری‌های عروق کرونری قلب

· آتروسکلروزیس

· سکته قلبی

· سکته مغزی

· بیماری عروق کاروتید (عروق گردن )

پایین بودن سطح LDL خون نیز در برخی موارد می‌تواند نشان دهنده بیماری‌هایی از جمله موارد زیر باشد:

· سندرم کاهش لیپوپروتئین ارثی

· پرکاری تیروئید

· عفونت

· التهاب (6)

لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL )

HDL با کاهش پلاک‌های درون عروقی، در تسهیل جریان خون و باز نگه داشتن رگ‌ها نقش مهمی دارد. برخلاف دیگر انواع چربی، بالابودن میزان HDL نشانه سلامت بدن است به همین علت به عنوان چربی خوب شناخت می‌شود. میزان نرمال HDL در کودکان بیشتر از mg/dl 45 است.

پایین بودن سطح HDL در کودکان نشانه خطر بوده و احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی بخصوص در بزرگسالی را نشان می‌دهد. هم چنین پایین بودن سطح HDL می‌تواند نشان دهنده دیابت نوع 2 ، چاقی و مصرف سیگار در فرد باشد.(7)

تری گلیسیرید (( TG

تری گلیسیرید یکی دیگر از انواع چربی در جواب ٖآزمایش فرزند شما است. بدن کالری مازاد بر نیاز خود را به تری گلیسیرید تبدیل و در سلول‌های چربی ذخیره می‌کند. میزان نرمال TG در کودکان پسر بین 31- 108 mg/dl و در کودکان دختر بین 35-114 mg/dl است. (8)

تفسیر آزمایش TG در آزمایش چکاپ کودکان

بالا بودن TG خون می تواند به علت‌های گوناگونی ایجاد شود .عادت‌های ناسالم در سبک زندگی موجب افزایش سطح آن در خون می‌شود از جمله:

· استعمال دخانیات

· کم تحرکی

· چاقی یا اضافه وزن

· مصرف بالای الکل

· رژیم غذایی با کربوهیدرات بالا و پروتئین کم

همچنین برخی بیماری‌ها از جمله موارد زیر موجب افزایش TG خون می‌شوند:

· سیروز کبدی

· دیابت

· کم کاری تیروئید

· بیماری‌های کلیوی یا سندرم نفروتیک

· پانکراتیت

پایین بودن TG هم چنین می‌تواند نشان دهنده عوامل زیر باشد.

· رژیم با چربی کم

· پرکاری تیروئید

· اختلال جذب مواد غذایی

· سوتغذیه (9)

کلسترول

می‌توان گفت Cholesterol اصلی‌ترین چربی بدن است. این ماده تشکیل دهنده غشای سلول‌های ما می‌باشد به این معنی که تک تک آجر‌هایی (سلول‌هایی) که کنار یک دیگر قرار گرفته‌اند تا ما را بسازند به Cholesterol برای حفظ خود نیاز دارند. کلسترول همچنین برای ساخت بسیاری از هورمون‌های از جمله کورتیزول، آلدوسترون ، تستوتسرون مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آزمایش CBC

در تفسیر آزمایش چکاپ کودکان در پارامتر‌های آزمایش CBC به بیان مهمترین پارامتر های آن در کودکان می‌پردازیم:

هموگلوبین( ( HB

هموگلوبین یکی از پروتئین‌های تشکیل دهنده گلبول قرمز (RBC) است که جابجا کردن اکسیژن از ریه به بافت‌های بدن را به عهده دارد. هموگلوبین هم چنین در جابجایی کربن دی اکسید از بافت‌ها به ریه نیز نقش دارد.

میزان نرمال هموگلوبین بسته سن و جنس کودک متفاوت است:

· نوزادان 6 تا 12 ماه در دختران 11.3-14.1 g/dl در پسران 11.3-14.1 g/dl

· کودکان 1 تا 11سال در دختران 10.9-15.0 g/dlدر پسران 10.9- 15.0 g/dl

· نوجوان 11 تا15 سال در دختران 11.9-15.0 g/dl در پسران 12.7-17.7 g/dl

کاهش Hb خون می‌تواند بعلت کم خونی فقرآهن و یا دیگر بیماری‌ها از جمله موارد زیر باشد:

· خونریزی در اثر جراحت یا زخم های گوارشی یا مجاری ادراری

· فقر آهن

· بیماری‌های مغز استخوان مانند سرطان

· آسیب فیزیکی به مغز استخوان

· نارسایی کلیه

· بیماری‌های خودایمنی مزمن

· تالاسمی

هموگلوبین بالا به همراه بالا بودن تعداد گلبول‌های قرمز نشان دهنده پلی‌سایتمی ( تولید زیاد گلبول ) است. این وضعیت می تواند در اثر عوامل زیر ایجاد شود:

· بیماری‌های ریوی

· بیماری قلبی ارثی

· تومورهای کلیه که تولید اریتروپوئتین را بالا می‌برند.

· مصرف سیگار

· پلی سایتمی ورا ( بیماری نادری که موجب تولید بالای گلبول‌های قرمز می‌شود.)

هماتوکریتHct) )

هماتوکریت نسبت حجم گلبول‌های قرمز به کل خون را به درصد نشان می‌دهد. این پارامتر با تغییرات تعداد گلبول‌های قرمز تغییر می‌کند. میزان نرمال هماتوکریت در نوزادان و افراد مختلف به صورت زیر است:

· نوزادان 53-69%

· زنان 36-46 %

· مردان 40-54%

پایین بودن HCT نشان دهنده کم خونی است که می‌تواند به علت‌های زیر رخ دهد:

· خونریزی

· رژیم غذایی با مقدار کم آهن، ویتامین ب 6 و یا ویتامین ب 12

· اختلالات مغز استخوان

هم چنین هماتوکریت بالا نشان دهنده تولید بیش از حد گلبول‌ها یا غلظت بالای آن در خون است. هماتوکریت بالا می تواند نشان دهنده موارد زیر باشد:

· کم آبی

· بیماری ریوی

· بیماری قلبی

· مصرف سیگار

· زندگی در ارتفاعات بالا

· پلی سایتمی ورا

کم خونی فقر آهن در کودکان

رشد و تکامل درکودکان نیازمند آهن است. اگرکودکان آهن کافی را دریافت نکنند به کم خونی فقرآهن مبتلا می‌شوند. این آنمی، می‌تواند موجب تاخیر در رشد حرکتی، ذهنی و رفتاری کودک شده و در صورت درمان نشدن می‌تواند سلامت کودک را تحت تاثیر قرار دهد. این نوع کم‌خونی هم‌چنین می‌تواند در اثر خونریزی، بیماری‌های ژنتیکی یا اختلال در جذب آهن بدن به علت بیماری یا مصرف دارو نیز ایجاد شود.

برخی از کودکان احتمال ابتلای بیشتری به کمبود آهن دارند از جمله:

· کودک با تغذیه با شیر بدون مکمل آهن بیشتر از 4 ماه

· کودک مبتلا به سو تغذیه

· کودک با مصرف بیشتر از 600 میلی لیتر شیر گاو بصورت روزانه بعد از یک سالگی

هم چنین کودک با سابقه :

· خونریزی

· مصرف دارو‌هایی که در جذب آهن اختلال ایجاد می‌کنند.

· وزن کم هنگام تولد

· مسمومیت با سرب

نیز در معرض فقرآهن هستند.(13و14)

آنمی فقرآهن با آزمایش cbc به همراه آزمایش فریتین و آهن تشخیص داده می‌شود. سی بی سی به مجموعه ای از آزمایشات بررسی کننده سلول های خونی گفته می‌شود. خون شامل گلبول‌های سفید، قرمز و پلاکت‌ها است که در محلول پلاسما شناور هستند. در بررسی کم خونی فقرآهن گلبول‌های قرمز اهمیت دارند. نمای کلی این آزمایش در کودکان مبتلا به کمخونی فقر آهن به صورت زیر است:

· کاهش گلبول های قرمز Rbc ))

· کاهش هموگلوبین ( Hb )و هماتوکریت( Hct )

· کاهش یا افزایش فریتین ( ferritin )

· کاهش آهن سرمی ( serum iron )

گلبول‌های قرمز در مغز استخوان ساخته و پس از بالغ شدن وارد گردش خون می‌شوند.(15) میزان نرمال گلبول های قرمز خون در نوزادان و کودکان سنین مختلف به صورت زیر است:

· نوزاد تازه متولد شده 4.8-7.1

· نوزاد 2- 8 هفته 4-6

· نوزاد 2-6 ماه 3.5 -5.5

· نوزاد 6 ماه- یکسال 3.5- 5.2

· کودک 1-6 سال 4.5- 5

· کودک 6 تا 18 سال 4.5- 5

برای تشخیص کم خونی علاوه تعداد گلبول های قرمز هموگلوبین و هماتوکریت نیز باید بررسی شود. همچنین علاوه بر آزمایش CBC دو آزمایش مرتبط با آهن بدن شامل آزمایش فریتین ( ferritin ) و آهن سرمی ( iron ) نیز در تشخیص کم خونی فقر آهن درخواست می‌شود. (16)

فریتین) ferritin )

فریتین پروتئین ذخیره کننده آهن در سلول‌ها است. بدن Fe مورد نیاز خود را درون این پروتئین ذخیره می‌کند تا درهنگام نیاز و خون سازی استفاده کند.

میزان نرمال ferritin در خون کودکان

· نوزاد تازه متولد شده 25-200 ng/ml

· نوزاد تا یک ماهگی 200-600 ng/ml

· نوزاد 2 – 5 ماهگی 50-200 ng/ml

· 6 ماهگی تا 15 سالگی 7-140 ng/ml

کمبود فریتین در خون اغلب به مفهوم ابتلا به کم خونی فقر آهن است و توصیه می‌شود برای درمان با پزشک مشورت کنید.

فریتین بالا نشان می‌دهد آهن زیادی در بدن ذخیره شده و یا عفونت یا التهابی در بدن وجود دارد. در این شرایط بهتر است با پزشک در این رابطه مشورت کنید زیرا این وضعیت می‌تواند نشان دهنده بیماری‌های زیر باشد:

· هموکروماتوز

· پورفیری

· آرتریت روماتوئید

· بیماری های کبدی

· پرکاری تیروئید

· لوسمی

· لنفوم هوچکین

آهن سرمی آزمایش دیگری است که در تشخیص کم خونی توسط پزشک درخواست می شود. میزان نرمال iron در نوزادان mcg/dl 100-250 و در کودکان mcg/dl 50-120 است.

تفسیر آزمایش serum iron در چکاپ کودکان

میزان بالای آهن سرمی می‌تواند، نشان دهنده مصرف بالای آهن، ویتامین ب 6 یا ویتامین ب 12 باشد این وضعیت هم چنین می‌تواند نشان دهنده بیماری‌های زیر باشد:

· کم خونی همولیتیک یا همولیز

· بیماری کبدی مثل هپاتیت یا نکروز

· مسمومیت با آهن

· تجمع آهن در اثر ابتلا به برخی بیماری ها مانند هموکروماتوز

کاهش میزان اهن سرم ممکن است نشان دهنده مصرف کم آن یا اختلال در جذب باشد. در دختران خونریزی زیاد در عادت ماهیانه نیز می‌تواند موجب کاهش سطح آهن خون شود. پایین بودن سطح آهن هم چنین می تواند نشان دهنده موارد زیر باشد:

· کم خونی

· حاملگی

· خونریزی گوارشی (17)

در ادامه به ویتامین‌های مهم در جواب آزمایش خون کودکان می‌پردازیم.

ویتامین د ( VIT D)

نقش اصلی ویتامین د کمک به جذب کلسیم، فسفر و به میزان کمتر منیزیم در بدن است. این ویتامین همچنین برای رشد و سلامت استخوان‌ها ضروری است. از این رو دریافت کافی این ویتامین در کودکان در حال رشد بسیار اهمیت دارد. کمبود ویتامین دی در کودکان موجب تاخیر در رشد و در مواردی شدید ابتلا به راشیتیسم می‌شود. میزان نرمال ویتامین د در کودکان بالاتر از 50 nmol/l است. پایین بودن ویتامینd نشان دهنده عوامل مختلفی از جمله موارد زیر است که بهتر در این شرایط با پزشک برای درمان آن مشورت کنید.

· عدم وجود ویتامین d کافی در رژیم غذایی

· اختلال در جذب ویتامین د از طریق روده

· عدم قرار گرفتن کافی در معرض نور خورشید

· ابتلا به بیماری کلیوی

بالا بودن ویتامین د اغلب به علت مصرف زیاد مکمل ویتامین د است (18)

ویتامین ای (vitamin E )

ویتامین ای یک آنتی اکسیدان است. آنتی اکسیدان ها مانع آسیب رسیدن به سلول های بدن در اثر موادی موسوم به اکسیدان می‌شوند. این ویتامین به دلیل همین خاصیت ضد اکسیدانی خود اغلب برای پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود. این دسته مواد، رادیکال‌های آزاد را نابود می‌کنند. رادیکال‌های آزاد از عوامل دخیل در ایجاد یا پیشرفت برخی از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های قلبی و سرطان به شمار می‌روند و آنتی اکسیدان ها از جمله ویتامین e می‌توانند در برابر این بیماری‌ها از بدن محافظت نمایند.

این ویتامین همچنین در ساخته شدن گلبول قرمز خون، در عملکرد اعصاب، ماهیچه‌ها و سیستم ایمنی نقش دارد. ویتامین ای در بسیاری از مواد غذایی مثل سبزیجات برگ سبز، آجیل، دانه‌ها و روغن‌های گیاهی وجود دارد .(23)

میزان نرمال ویتامین ای

· کودکان 3-18.4 μg/ml

· بالغین5.5.-17 μg/ml

کمبود ویتامین ای در اثر تغذیه نامناسب یا اختلال در جذب گوارشی ایجاد می‌شود. کمبود شدید ویتامین ای می تواند با علائم زیر همراه باشد که در این شرایط باید با پزشک مشورت کرد.

· ضعف عضلانی

· از دست دادن توده عضلانی

· حرکات غیرطبیعی چشم ها

· اختلال در بینایی و رتینوپاتی

· اشکال در راه رفتن

· بروز اختلال در عملکرد کبد و کلیه

· (24و25و 26)

از دیگر موارد مهم در آزمایش چکاپ کودکان که ممکن است پزشک برای کودک شما درخواست کنند مواد معدنی مهم شامل کلسیم، منیزیم و روی باشد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.

کلسیم ca))

کلسیم یکی از مهم ترین مواد معدنی بدن است. این ماده برای پیام‌رسانی بین سلولی، حفظ عملکرد ماهیچه‌ها، اعصاب و قلب ضروری است. Ca هم چنین در انعقاد خون، استحکام استخوان‌ و دندان‌ها نقش مهمی دارد، به همین دلیل اندازه گیری این ماده معدنی در کودکان اهمیت دارد. عمده این ماده در بدن در ترکیب با سایر مواد معدنی در استخوان‌ها یافت می‌شود و بخش کوچکی از آن در گردش خون وجود دارد.

جذب و دفع ca در بدن توسط سیستم تنظیمی هورمون پاراتیروئید( PTH) و ویتامین d تنظیم می‌شود، در نتیجه هر گونه بیماری یا عواملی که تنظیم سطح calcium را تحت تاثیر قرار دهد، می‌تواند موجب کاهش یا افزایش آن در بدن شود.

تغییرات caخون اغلب می‌تواند نشان دهنده بیماری‌های استخوانی، تیروئیدی و یا کلیوی باشد. سطح کلسیم هم چنین در تشخیص بیماری‌های سنگ کلیه و بیماری‌های عصبی نیز کمک کننده است. درآزمایشگاه دو آزمایش برای اندازه گیری مقدار کلسیم خون انجام می‌شود که شامل : کلسیم تام (کل) و کلسیم یونیزه

آزمایش کلسیم تام هر دو فرم کلسیم آزاد و کلسیم متصل به پروتئین و آزمایش کلسیم یونیزه صرفا مقدار ca آزاد فعال را در خون اندازه گیری می‌کند. در اغلب موارد پزشک کلسیم تام (Total calcium)را برای کودک درخواست می‌کند.

میزان کلسیم تام در بازه سنی مختلف

· نوزاد کمتر از 10 روز 7.6-10.4 mg/dl

· خون بندناف 9-11.5mg/dl

· نوزاد 10 روز تا 2 سال 9-10.6mg/dl

· کودکان 8.8-10.8 mg/dl

· بالغین 9-10.5 mg/dl

تفسیر آزمایش کلسیم در چکاپ کودکان

علت‌های شایع افزایش کلسیم خون ( هایپرکلسمی ) :

· پرکاری پارا تیروئید

· سرطان

سرطان در موارد درگیری استخوانی با آزاد کردن ca از استخوان‌ها موجب افزایش کلسیم خون می شود. هم چنین تومورهای ترشح کننده هورمون pth نیز موجب افزایش calcium می‌شود.

عوامل دیگری که موجب افزایش آن می‌شود شامل:

· سارکوئیدوز

· سل

· مصرف بالای ویتامین د

· پیوند کلیه

· بیماری HIV/AIDS

· و…

شایعترین دلیل کاهش کلسیم خون ( هایپوکلسمی ) پایین بودن پروتئین‌های خونی مخصوصا آلبومین است، چرا که نیمی از کلسیم در خون متصل به آلبومین است. اغلب این وضعیت در اثر بیماری‌های کبدی یا سوتغذیه ایجاد می‌شود.

علل دیگر کاهش کلسیم خون

· کم کاری غده پاراتیروئید

· کمبود منیزیم

· سطح بالای فسفر

· التهاب پانکراس

· نارسایی کلیه(19و20)

منیزیم ( mg )

منیزیم یکی از مواد معدنی مهم بدن کودکان است. این ماده در سلامت استخوان‌ها، قلب، ماهیچه‌ها و اعصاب اهمیت دارد. Mg همچنین در تنظیم انرژی، قند خون، فشار خون و بسیاری از فرایند های دیگر نقش دارد. منیزیم از طریق غذا وارد بدن شده و از روده کوچک و بزرگ جذب می‌شود این ماده عمدتا در استخوان‌ها، سلول‌ها و بافت‌های بدن ذخیره شده و فقط در حدود یک درصد از کل منیزیم بدن در جریان خون وجود دارد.

mg در بسیاری از مواد غذایی از جمله آجیل، اسفناج، غلات سبوس‌دار، موز، شیر و ماهی سالمون وجود دارد. تغییرات این ماده در خون می‌تواند نشان دهنده بیماری باشد.

میزان نرمال منیزیم در آزمایش چکاپ کودکان :

· نوزاد تازه متولد شده 1.4-2 Meq/l

· کودکان 1.4-1.7 meq/l

· بزرگسالان 1.3-2.1 meq/l یا 0.65-1.05 mmol/l

تفسیر آزمایش منیزیم خون

پایین بودن ام جی می‌تواند نشانه بیماری‌های مختلفی از جمله موارد زیر باشد که باید با پزشک درباره‌ی رد احتمال ابتلا به آنها مشورت کرد:

· سوتغذیه (در افراد مسن و الکلی شایع تر است)

· پره اکلامپسی

· دیابت

· اسهال مزمن

· برخی بیماری های گوارشی مثل بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو

· اعتیاد به الکل

· سوختگی شدید

اگر مقدار منیزیم خون بیشتر از نرمال باشد ممکن است نشانه بیماری های زیر باشد:

· بیماری آدیسون

· بیماری‌های کلیوی

· کم آبی

· کتواسیدوز دیابتی ( یکی از عوارض بسیار خطرناک دیابت )

· مصرف بالای ضد اسیدها و یا داروهای مسهل حاوی منیزیم

اگر نتیجه آزمایش Mg کودک شما غیر طبیعی است، توصیه می‌شود با پزشک مشورت کنید. (20و21)

روی (zn)

روی یکی از عناصر ضروری بدن به شمار می رود. این عنصر یک فاکتور مهم برای فعالیت بسیاری از آنزیم‌ها و پروتئین‌های بدن است. روی همچنین یکی از مواد معدنی مورد نیاز بدن برای مبارزه با عفونت‌ها و تکثیر سلولی است. zn هم چنین در ترمیم زخم و ساخت ماده ژنتیکی سلول‌ها بسیار اهمیت دارد.

این عنصر در فرایند رشد و تکامل کودکان بسیار مهم است و توصیه می شود در آزمایش های چکاپ کودکان بررسی شود. کمبود روی در کودکان موجب کاهش رشد، افزایش احتمال سرماخوردگی و عفونت، مشکلات یادگیری و اختلال در تمرکز می‌شود. کمبود این عنصر مهم در کودکان از نگرانی‌های جوامع در حال پیشرفت است.

میزان نرمال روی در کودکان برابر 70-120 μg/dl است.

علل عمده کاهش Zn در کودکان :

· عدم مصرف کافی در رژیم غذایی

· عدم جذب آن در روده

· مس و آهن زیاد غذا، در جذب روی تداخل ایجاد می‌کند و موجب کاهش جذب آن می‌شود.

هم چنین افزایش دفع روی از بدن نیز می‌تواند موجب کاهش این ماده در بدن شود. این وضعیت می‌تواند در اثر شرایط زیر رخ دهد :

· از طریق ترشحات زخم‌های باز در سوختگی‌ها

· از دست دادن روی از طریق دستگاه گوارشی

· بیماری های کبدی

· بیماری های روده

· و…

افزایش سطح روی در بدن معمولا از نظر بالینی حائز اهمیت نیست. (22و18)

سرب ( LEAD)

سرب یکی از فلزات پرکاربرد است که اغلب در رنگ‌های ساختمانی، گازوئیل،لحیم و کنسرو مواد غذایی وجود دارد. این فلز همچنین در ساخت ساختمان ها در گذشته استفاده می شده و به همین علت خاک اطراف آنها آلوده به سرب است. اهمیت آزمایش سرب در کودکان به منظور بررسی و پیشگیری از مسمویت با آن می‌باشد. مقدار زیاد سرب می‌تواند باعث مسمومیت و حتی مرگ شود. کودکانی که در مجاورت این ساختمان‌ها زندگی می‌کنند، با تماس با خاک آلوده، سرب را وارد بدن خود می‌کنند. این فلز هم چنین در منطقه صنعتی، نیز وجود دارد.

مسمومیت با سرب در کودکان می تواند موجب آسیب مغزی و آسیب به سایر ارگان‌ها شود و هم چنین می‌تواند موجب تاخیر در رشد و تکامل جسمی و رفتاری کودک شود. مسمومیت با سرب هم چنین با کاهش اشتها، تحریک پذیری، ناشنوایی و تشنج در کودکان همراه است. آکادمی کودکان آمریکا بررسی سطح سرب کودکان را در سنین 6 ماهگی، 9 ماهگی، 12 ماهگی، 24 ماهگی و هم چنین 3 ، 4 و 5 سالگی را توصیه می‌کند. میزان نرمال سرب در کودکان 1.4μg/dl است.

اگر نتیجه آزمایش سرب کودک شما بالا است، سریعا در این باره با پزشک مشورت کنید(10)

سل

سل (توبرکلوزیس) یک بیماری عفونی است که در اثر باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس در کودکان و بالغین ایجاد می‌شود. این باکتری اغلب ریه‌ها را درگیر و در برخی موارد سایر بخش های بدن را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. سل در کودکان با علائم سرفه مداوم، تب و لرز، تعریق شبانه و کاهش وزن بروز می‌کند. مایکوباکتریوم توبرکلوزیس به صورت غیر فعال و بدون علامت می‌تواند در بدن کودک وجود داشته باشد، چرا که با ورود باکتری به بدن در اغلب موارد به صورت غیر فعال در ریه‌ها باقی می‌ماند و موجب بیماری نمی‌شود. در افراد مبتلا به نقص سیستم ایمنی ممکن است این بیماری با سرعت بیشتری به صورت فعال بروز کند.

احتمال ابتلا به فرم شدید بیماری در نوزادان و کودکان بیشتر از بزرگسالان است. در کودکان این بیماری اغلب در بازه سنی زیر 5 سال و بالای 10 سال دیده می‌شود. سل یکی از کشنده ترین بیماری های حال حاضر است اگرچه هم اکنون این بیماری در جهان کنترل شده ولی نگرانی ابتلا در گروه های در معرض خطر وجود دارد.

تشخیص هر دو نوع سل فعال و غیر فعال اغلب توسط آزمایش پوستی سل (مانتو) انجام می شود. آزمایش پوستی سل یا مانتو یا PPD با تزریق محلول توبرکولین به زیر پوست در ساعد انجام می‌شود. بعد از گذشت 48 تا 72 ساعت واکنش بدن به مایع بررسی می شود. نتیجه با توجه به اندازه تورم پوست تفسیر می‌شود. تورم و قرمزی بیشتر از 15 میلی‌متر و هم چنین وجود آبسه نتیجه مثبت تلقی می‌شود.

· نتیجه مثبت : این نتیجه یعنی فرد در گذشته به باکتری سل مبتلا شده است یا اکنون مبتلا است. برای تعیین نوع عفونت از نظر عفونت پنهان یا فعال نیازمند آزمایشات تکمیلی است.

· نتیجه منفی : این نتیجه به معنی این است که، فرد در گذشته مبتلا به باکتری سل نشده است و هم اکنون نیز مبتلا نیست.

هم چنین آزمایش خون نیز برای تشخیص ابتلا به بیماری سل نیز انجام می‌شود. اگر آزمایش پوستی مثبت شود، آزمایشات تکمیلی شامل آزمایش pcr برروی نمونه خلط و یا کشت برای تائید عفونت انجام می‌شود. (11و12)

در این مطلب تفسیر آزمایش چکاپ کودکان را توضیح دادیم با این حال از نظر علمی این امر باید توسط پزشک با در نظر گرفتن شرایط، علائم و نتایج سایر آزمایشات و… کودک شما صورت گیرد.

منابع:

1. https://labtestsonline.org/glucose-tests

2. https://www.medicalnewstoday.com/articles/284974#:~:text=The%20National%20Diabetes%20Statistics%20Report,in%20young%20people%20are%20increasing.

3. https://labtestsonline.org/screenings/children

4. https://www.healthline.com/health/glucose-test-blood

5. https://www.healthline.com/health/triglyceride-level#results

6. https://www.medicalnewstoday.com/articles/hdl-blood-test

7. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/cholesterol-test/about/pac-20384601

8. https://www.medicalnewstoday.com/articles/ldl-blood-test#treatment

9. phttps://www.healthline.com/health/ldl-test

10. https://labtestsonline.org/screenings/children

11. https://www.cdc.gov/tb/topic/testing/tbtesttypes.htm

12. https://labtestsonline.org/screenings/children

13. https://www.healthline.com/health/serum-iron#abnormal-results

14. https://labtestsonline.org/tests/complete-blood-count-cbc

15. https://labtestsonline.org/tests/complete-blood-count-cbc

16. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/ferritin-test/about/pac-20384928

17. https://www.webmd.com/a-to-z-guides/ferritin-blood-test

18. تتا

19. https://medlineplus.gov/lab-tests/calcium-blood-test/

20. https://labtestsonline.org/tests/calcium

21. https://www.webmd.com/a-to-z-guides/magnesium-test

22. https://medlineplus.gov/lab-tests/magnesium-blood-test/

23. https://labtestsonline.org.uk/tests/zinc

24. https://www.medicalnewstoday.com/articles/321800#causes

25. https://www.mayocliniclabs.com/test-catalog/Clinical+and+Interpretive/42358

26. https://medlineplus.gov/lab-tests/vitamin-e-tocopherol-test/