آزمایش غربالگری یکی از مهمترین آزمایشات دوران بارداری می‌باشد. در این آزمایش احتمال ابتلای جنین به سه بیماری مهم ژنتیکی بررسی می‌شود. در مقاله بیشتر دربار‌ه‌ی آن بخوانید:
همین الان تفسیر آزمایش غربالگری خود یا همسرتان را از پزشکان متخصص زنان و زایمان بشنوید؟
آزمایش غربالگری جنین برای تعیین میزان احتمال ابتلای جنین به سه بیماری ژنتیکی شایع می‌باشد. سندرم داون، سندرم ادوارد و سندرم پاتایو در این آزمایش بررسی می‌شوند. در هر سه این بیماری، نوزاد متولد شده دچار عقب ماندگی ذهنی می‌باشد. اگر در آزمایش غربالگری سه ماهه اول مشخص شود جنین به این بیماری‌ها مبتلا است پس از انجام سایر روش‌های تاییدی برای اطمینان قطعی از ابتلای جنین، توسط پزشکان متخصص، به منظور پیشگیری از تولد نوزادی بیمار، جنین سقط می‌شود. ( این روندی هست که در سایر کشور‌های دنیا انجام می‌شود… )
در این مطلب در حد امکان به تفسیر آزمایش غربالگری سه ماهه اول با زبانی ساده می‌پردازیم، با این حال باید توجه کرد که، تفسیر آزمایش باید توسط پزشک انجام شود.
تصویر زیر جواب آزمایش غرباگری جنین می‌باشد:
آزمایش غربالگری جنین سه ماهه اول
توضیح بخش های مختلف جواب آزمایش
· بخش آزمایش‌های زیست شیمیایی
در این قسمت، غلظت اندازه گیری شده، دو ماده بیوشیمیایی B-HCG وpapp-a را در خون مادر را نشان می دهد.
o B-HCG : هورمونی است که ابتدا از تروفوبلاست و سپس توسط جفت ترشح می‌شود.
o papp-a : پروتئینی است که ابتدا توسط لایه خارجی تروفوبلاست و سپس توسط جفت تولید می شود.
result به معنی میزان غلظت خالص این دو پارامتر در خون مادر است
MOM حاصل تقسیم میزان غلظت پارامتر آزمایش بیوشیمایی یا سونوگرافی بر میانگین همان پارامتر در مادران سالم در همان هفته‌ی بارداری می‌باشد. این عدد هرچه به یک نزدیکتر باشد، نشان دهنده‌ی طبیعی تر بودن شرایط بارداری است. (شماره 9 در تصویر). در تفسیر نتایج غربالگری، عدد MoM اهمیت دارد.
- بخش سونوگرافی( ultrasound )
در این بخش اطلاعات مربوط به سونوگرافی NT جنین نشان داده می‌شود.
عدد CRL مخفف crown-rump length به معنی قد جنین در حالت نشسته است.
عدد NT مخفف Nuchal translucency به معنی ضخامت پوست پشت گردن جنین است.
MOM در قسمت سونوگرافی برگه جواب آزمایش، حاصل تقسیم عدد سونوگرافی nt بر میانگین همان پارامتر در جنین مادران سالم در همان هفته‌ی بارداری می‌باشد. این عدد نیز هرچه به یک نزدیکتر باشد، نشان دهنده‌ی طبیعی تر بودن شرایط بارداری است. (شماره 1 در تصویر). در تفسیر نتایج غربالگری، عدد MoM اهمیت دارد.
در قسمت شماره 2 نمودار، مقدار NT جنین ( در محور عمودی ) ( شماره 3 در تصویر ) برحسب CRL ( محور افقی )( شماره 4 در تصویر ) رسم شده است. که نقطه سیاه رنگ در نمودار مقدار NT نوزاد شما بر حسب CRL است. اگر این نقطه روی خط آبی قرار گیرد به این معنی است که نوزاد شما از نظر مقدار NT نرمال است و درصورتی که بالاتر از خط طبیعی قرار گیرد، باید برای بررسی و پیگیری بیشتر و انجام آزمایش‌های تکمیلی به پزشک مراجعه کنید.
- بخش نتایج بالینی ( clinical results (at term) )
ستون DS مخفف Down syndrome احتمال ابتلا نوزاد به سندرم داون را نشان می‌دهد. ستون آبی رنگ Age ( شماره 7 در تصویر ) احتمال ابتلای جنین به سندرم داون فقط براساس سن مادر و ستون سبزرنگ Final risk احتمال ریسک نهایی جنین شما را نشان می دهد. که در نتیجه گیری نهایی این عدد اهمیت دارد
خط قرمز در ستون سندرم داون خط برش ( cut off ) ریسک کلی ابتلا جنین به بیماری را نشان می دهد اگر ستون سبز رنگ بالاتر از این خط قرار گیر به معنی ریسک بالای ابتلای جنین به سندرم داون می‌باشد.
ستونT18/T13 مخفف trisomy 18 / trisomy13 است و احتمال ابتلای نوزاد به تریزومی 13 و تریزومی 18 را نشان می دهد.
ستون آبی رنگ Age احتمال ابتلای جنین به تریزومی 13و 18 فقط براساس سن مادر و ستون سبزرنگ Final risk احتمال ریسک نهایی جنین( شماره 6 در تصویر ) شما را نشان می دهد. که در نتیجه گیری نهایی این عدد اهمیت دارد.
خط قرمز در این ستون ( شماره 5 در تصویر ) خط برش( cut off )ریسک کلی ابتلا جنین به بیماری را نشان می‌دهد اگر ستون سبز رنگ بالاتر از این خط قرار گیر به معنی ریسک بالای ابتلای جنین به بیماری تریزومی ۱۳ و ۱۸ می‌باشد.
در قسمت شماره 8 در تصویر نیز به موازات اعداد جدول، تعداد جنین مبتلا به بیماری را به ازای جمعیت‌های مختلف بیان می‌کند. 1:100 یعنی به ازای 100 جنین یک جنین مبتلا خواهد بود.
تکرار عکس فوق برای دسترسی راحت‌تر
همین الان تفسیر آزمایش غربالگری خود یا همسرتان را از پزشکان متخصص زنان و زایمان بشنوید؟
- بخش تفسیر ( Interpretation )
تفسیر نتایج غربالگری جنین در این قسمت بیان می‌شود.
مقابل DOWN SYNDROME تفسیر نتیجه تست ابتلای جنین به سندرم داون را نشان می‌دهد که بیان می‌کند ریسک ابتلا جنین به سندرم داون وجود دارد یا نه
مقابل TRISOMY13/18تفسیرنتیجه تست ابتلای جنین به تریزومی 13و 18را نشان می دهد که بیان می‌کند ریسک ابتلا جنین به تریزومی 13و 18 وجود دارد یا نه .
- بخش ملاحظات ( شماره 10 در تصویر )
توضیحات بیشتری در ادامه قسمت Interpretation است و میزان ریسک ابتلا به این سه بیماری را در مقایسه با نقطه‌‌ی خط برشی ( cut off ) است که بالاتر از آن به معنی احتمال ابتلای بالا و پایین تر از آن به معنی احتمال پایین ابتلا به بیمار می‌باشد. (شماره 11 در تصویر)
- بخش توضیحات پایین جواب آزمایش( شماره 12 در تصویر )
در این قسمت توضیح داده شده است که نتایج مثبت و یا منفی این غربالگری بیانگر ابتلای 100 درصد جنین یا عدم ابتلای آن نیست. همچنین نام نرم افزار مورد استفاده برای غربالگری نیز ذکر می‌شود.
سخن پایان
مادران عزیز باید توجه داشته باشند که تفسیر آزمایش باید توسط پزشک صورت گیرد و بالا و پایین بودن هر کدام یک این پارامتر‌ها نباید باعث ایجاد نگرانی در شما شود. اگر هر یک از پارامتر‌های آزمایش شما را نگران کرده است، صرفا با پزشک مشاوره کنید تا راهنمایی‌های لازم را به شما ارائه دهند.
منابع:
1- Pubmed (First Trimester Maternal Serum Screening Using Biochemical Markers PAPP-A and Free β-hCG for Down Syndrome, Patau Syndrome and Edward Syndrome, )
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3547446/
2- پروتکل وزارت بهداشت ( دستورالعمل کشوری برنامه پیشگیری از بروز اختالالت کروموزومی جنین سندرم داون)
https://vct.iums.ac.ir/uploads/gharbalgari_sandrom_d_95.pdf
3- پروتکل وزارت بهداشت ( آزمايشات غربالگري سلامت جنين )
http://shpmc.sbmu.ac.ir/uploads/%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%8A%D8%B4%D8%A7%D8%AA_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%B1%D9%8A_%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA_%D8%AC%D9%86%D9%8A%D9%86.pdf
4-( Pubmed (Prenatal Diagnosis Screening and Diagnostic Tools
, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5548328/
یک نظر در “تفسیر آزمایش غربالگری”
ممنون اطلاعات بسیار مفیدی بود