کودکان بلاخص نوزادان بدلیل کوتاهی مجرای ادراری بیشتر از سایر رده های سنی در معرض عفونت های ادراری هستند. E.COLI یکی از باکتری های گرم منفی فرصت طلب برای آلودگی دستگاه ادراری است.
عفونت های دستگاه ادراری ( UTI )در دوران نوزادی بسیار شایع است. تشخیص به موقع و شروع به درمان در جلوگیری از ایجاد آسیب های طولانی مدت کلیوی می تواند جلوگیری کند. با این حال افزایش مقاومت به آنتی بیوتیک ممکن است روند درمان را کند کند.
اپیدمیولوژی و ریسک فاکتور های ابتلا نوزادان به UTI
· اشرشیاکلی ( E.COLI ) شایعترین علت عفونت ادراری در نوزادان است. سایر عوامل بیماری زا همچون استافیلوکوک اورئوس استرپتوکوک گروه B و… نیز سهم به سزایی در ایجاد عفونت های ادراری دارند. در صورت وجود علائم UTI باید آزمایش آنالیز ادراری به همراه کشت ادرار انجام شود تا با توجه به عامل آلودگی آنتی بیوتیک و درمان مورد نظر انتخاب شود.
· E.COLI جز باکتری های مفید روده می باشد. در هنگام شستشوی نوزاد توسط مراقب اگر شستشو به صورت نامناسب باشد باعث انتقال این باکتری از قسمت پرینه به سمت مثانه و بدنبال آن ابتلا کودک به UTIمی شود.
· نوزادان پسر ختنه نشده بیشترین خطر ابتلا به عفونت ادراری را دارند. تحقیقات نشان داده اند که جمع شدگی پوست ختنه گاه محل مناسبی برای رشد میکروارگانیسم های مختلفی است.
· اختلالات زمینه ای کلیه و مثانه نیز می تواند یکی از عوامل خطرساز در ابتلا به عفونت های ادراری باشد.
· یکی دیگر از مسائل قابل توجه ابتلا مادر قبل از زایمان به عفونت ادراری است که برخی از عوامل بیماری زا و پاتوژن می توانند از جفت عبور کرده و باعث ابتلا نوزاد متولد شده به UTI شوند.
· داشتن کاتتر مثانه برای طولانی مدت
نوزادان مبتلا به عفونت ادراری در معرض خطر ابتلا به مننژیت ودیگر عفونت های باکتریایی هستند. در تحقیقات و بررسی های انجام شده شیوع ابتلا به مننژیت در نوزادان مبتلا به UTI با عامل E.COLI بالاست.(1)
نشانه ها و علائم آن:
در نوزادان ( کودکان زیر دو سال )
- · تب ( در بسااری مواقع تنها نشانه )
- · تحریک پذیری با سر و صدا
- · تغذیه ضعیف و وزن گیری ضعیف
- · خون در ادرار
در کودکان بالای دو سال :
- · درد و سوزش هنگام دفع ادرار
- · تکرر ادراری
- · درد در پهلو رو به پشت
- · خون در ادرار
- · تب بالاتر از 38 درجه سانتی گراد(2)
تشخیص:
در صورت بروز علائم و نشانه های آن پزشک برای بررسی های بیشتر و تشخیص قطعی موارد زیر را بررسی می کند:
در آزمایش آنالیز ادراری اگر عفونت دستگاه کلیوی وجود داشته باشد نشان داده می شود و بوسیله آزمایش کشت نوع میکروارگانیزم دخیل را می توان تشخیص داد و با توجه به آن از دسته آنتی بیوتیک مورد نظر استفاده می شود.
برای جمع آوری ادرار نوزادان از یک کیسه استریل استفاده می کنند.
تصویر برداری:
با استفاده از تصویر برداری همچون سونوگرافی اگر نوزاد یا جنین قبل از تولد اختلال مادرزادی در سیستم کلیوی داشته باشد قابل تشخیص است.
تخلیه سیستوروتروگرام ( VCUG ) :
بوسیله اشعه ایکس طرح کلی مثانه و مجاری ادراری کودک را نشان می دهد.همچنین در صورت وجود ریفلاکس ادرار از مثانه به داخل حالب و کلیه را می توان تشخیص داد. ریفلاکس ارتباط مستقیمی با عفونت ادراری دارد.(2)
آزمایش کامل خون و نشانگرهای التهابی:
· شمارش سلولی در CBC نشان دهنده افزایش WBC ( گلبول های سفید خون )
· افزایش ESR
· افزایش CRP (1)
درمان:
از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت ادراری استفاده می شود و با توجه به سن کودک و نوع میکروب دسته دارویی آن انتخاب می شود. معمولا به صورت قرص محلول در آب تجویز می شود مگر اینکه نوزاد کمتر از دو ماه سن داشته یا تهوع و استفراق داشته باشد. در این صورت برای درمان از آنتی بیوتیک های وریدی استفاده می شود.
دوره درمان معمولا 5 تا 10 روز طول می کشد و این امر خیلی مهم است که تمامی دوزهای دارو در زمان مقرر استفاده شود. پاسخ به درمان معمولا 24 تا 48 ساعت بعد از شروع استفاده از دارو خود را نشان می دهد و اگر حال عمومی نوزاد روند بهبود را نشان ندهد باید به پزشک مربوطه اطلاع داده شود.(2)
منابع:
1- ( Ncbi ( Urinary Tract Infections in the Infant
Hopkinsmedicine ( Urinary Tract Infections (UTI) in Children ) -2