در این مطلب، به بررسی آزمایش مدفوع و دلایل انجام آن می‌پردازیم:
اگر اخیرا مشکل گوارشی داشته‌اید، ممکن است پزشک از شما آزمایش مدفوع را درخواست کند. این تست، وجود باکتری، ویروس یا سایر ذرات را در مدفوع بررسی میکند. دلایل متعددی وجود دارند که می‌توانند موجب ایجاد اختلال گوارشی و درنتیجه علائم آن در فرد شوند که از مهم‌ترین آن‌ها عفونت باکتریایی است. تست مدفوع و کشت آن، در تشخیص عامل ایجادکننده این عفونت‌ها کاربرد دارد (1،2).
آزمایش مدفوع برای چیست؟
همانطور که اشاره شد، این آزمایش برای تشخیص عفونت‌های گوارشی انجام می‌شود که می‌توانند با علائم زیر همراه باشند:
– تهوع و استفراغ
– درد و گرفتگی شکم
– اسهال شدیدی که بیش از چند روز طول بکشد
– وجود خون یا مخاط در مدفوع
به‌علاوه، شرایط ویژه‌ای می‌توانند اهمیت انجام این تست را در بیمار دوچندان کنند، ازجمله:
– بسیار جوان یا سالمند بودن بیمار
– سیستم ایمنی ضعیف
– سفر به مناطق پرخطر
– مسمویت با غذا یا آب
بنابراین تست مدفوع، به پزشک کمک میکند تا علت بروز علائم را تشخیص داده و بهترین روش درمان را تعیین کند (2). گاهی ممکن است این تست با هدف بررسی وجود یا عدم وجود خون در مدفوع انجام شود (خونی که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نمی‌باشد) که با نام FOBT شناخته می‌شود (4).
پروسه انجام تست
آزمایش مدفوع یک تست غیرتهاجمی و بسیار ساده است که می‌تواند در خانه نیز انجام شود (مرحله نمونه برداری). اما باید توجه کرد که برخی از غذا و داروها بر نتیجه تست تاثیرگذاشته و آن را مختل کنند؛ بنابراین باید از مصرف این مواد پیش از انجام تست خودداری کرد، مانند:
· داروهای NDAIS، شامل ایبوپروفن، ناپروکسن،آسپرین و… از یک هفته قبل از انجام آزمایش.
· بیش از 250 میلی‌گرم ویتامین C به‌واسطه مکمل‌ها، آب میوه یا میوه از یک هفته قبل از انجام آزمایش. ویتامین C می‌تواند مواد شیمیایی موجود در تست را تحت‌تاثیر قرار داده و موجب اعلام نتیجه منفی کاذب شود.
· گوشت قرمز ازجمله گوشت گاو، گوسفند و خوک در روزهای قبل از انجام تست. مصرف این فراورده‌ها می‌تواند نتیجه تست را به منفی کاذب تغییر دهد (4).
نتایج آزمایش مدفوع
درصورتی که جواب آزمایش منفی باشد، بدین معنا است که شرایط شما نرمال بوده و هیچگونه میکروبی که منجر به بیماری شود، در مدفوع یافت نشده است. اما نتیجه‌ی مثبت، به معنای آلوده بودن نمونه به نوعی میکروب و ابتلای شما به عفونت می‌باشد. اگر آزمایش از نوع FOBT بوده و با هدف بررسی وجود خون در نمونه انجام شود، نتیجه‌ی مثبت بدین معنا است که احتمالا در بخشی از دستگاه گوارش شما خون‌ریزی وجود دارد. این پدیده می‌تواند به دنبال موارد زیر رخ دهد:
– پولیپ
– هموروئید
– دیورتیکولوز
– زخم‌ها
– کولیت، نوعی بیماری التهابی روده
– تومور یا در مواردی نوعی سرطان
درمواردی خطا رخ داده و نتیجه اعلام شده چندان صحیح نمی‌باشد؛ برای مثال ممکن است حضور نوعی باکتری در مدفوعِ بیمار تشخیص داده نشده و نتیجه منفی گزارش شود یا به عبارتی نتیجه‌ی اعلام شده "منفی کاذب" باشد. در این شرایط، پزشک می‌تواند به درک بهتر شما از جواب آزمایش کمک کند (1،2،3،4).
منابع:
1. https://www.webmd.com/a-to-z-guides/what-is-a-stool-culture
2. https://www.healthline.com/health/stool-culture#purpose
3. https://www.choc.org/programs-services/gastroenterology/digestive-disorder-diagnostics/stool-tests/#:~:text=A%20stool%20test%20may%20also,allergy%2C%20blood%20or%20digestive%20problems.
4. https://medlineplus.gov/lab-tests/fecal-occult-blood-test-fobt/
