در این مطلب خلاصه و مفید درباره‌ی شرایط، اهمیت، دامنه مرجع، ناشتایی، رنج نرمال و … آزمایش سنجش سطح گلوکز بخوانید:
آزمایش قند خون (گلوکز)
ناشتایی: بله بین 10 تا 12 ساعت.
نمونه: خون.
علامت قند خون در آزمایش : BS قند خون رندوم ، FBS قند خون بعد از 8 تا 12 ساعت چیزی نخوردن بجز آب
مدت زمان تحویل آزمایش: 2 ساعت تا 1 روز
چرا و چه موقع آزمایش انجام میشود؟
- ارزیابی و نظارت بر وضعیت قند خون، تشخیص بالا بودن قند خون (هیپر گلیسمی) پایین بودن قند خون (هیپر گلیسمی) دیابت و پره دیابت (prediabetes)
- به عنوان بخشی از آزمایشات چکاپ
- بروز علایم هیپر گلیسمی و هیپوگلیسمی، در طول دوران بارداری و در افراد به ابتلا به دیابت
- در بیماران دیابتی تست گلوکز معمولا در کنار سایر آزمایشات، مانند هموگلوبینA1c ( اِ. وان. سی.)به منظور ارزیابی اثر بخشی درمان انجام میشود.
- در صورت ابتلا به دیابت، قند خون باید چندین مرتبه در روز تست شود.
- قند ادرار؛ به عنوان بخشی از آزمایش تجزیه ادرار (Urine Analy sis) اندازه گیری میشود.
شرح: گلوکز یک قند ساده است که منبع انرژی اولیه برای سلول های بدن می‌باشد و تنها منبع انرژی برای مغز و سیستم عصبی است. این آزمایش برای غربالگری قند خون بالا ، تشخیص دیابت و نظارت بر سطح گلوکز در افراد مبتلا به دیابت و همچنین بررسی افت شدید قند خون (هیپوگلیسمی) استفاده شود. بعضی از زنان باردار در طی دوران بارداری دچار دیابت بارداری و افزایش قند خون می‌شوند و این آزمایش برای بررسی این موضوع نیز استفاده میشود.
هدف از انجام آزمایش:
گلوکز یک قند ساده و منبع اصلی تولید انرژی در بدن است. کربوهیدرات های مواد غذایی در بدن شکسته شده و به مولکول های گلوکز و دیگر قندهای ساده تبدیل شوند. گلوکز از طریغ روده جذب شده و با جریان خون به تمام نقاط بدن حمل میشود. بدن برای تامین انرژی مورد نیاز خود به گلوکز نیاز دارد؛ مغز و دستگاه عصبی فقط در حضور گلوکز کافی در خون قادر به فعالیت هستند. هورمن انسلین گلوکز را به داخل سلول ها هدایت میکندتا انرژی مازاد به شکل گلیکوژن در کبد و تری گلیسرید در سلول های چربی ذخیره شود.
سلول های بدن برای استفاده از گلوکز موجود درخون به انسولین نیاز دارند. وظیفه انسولین کمک به جذب گلوکز توسط سلول ها است. به طور طبیعی سطح گلوکز خون پس از مصرف غذا افزایش میابد. در پی این افزایش، انسلین از سلول های بتای پانکراس ترشح شده و موجب کاهش قند خون می شود.انسلین با کمک به جذب گلوکز توسط سلول های بدن، باعث کاهش سطح قند خون میشود. مقدار انسولین ترشح شده از پانکراس با مقدار قند موجود در غذا و میزان افزایش قند خون ارتباط مستقیم دارد.
روش: اسپکتروفتومتری (SP).
آزمایش‌های مرتبط: قندسه‌ماهه، کلسترول، تری‌گلیسرید، HDL، LDL
محدودیت‌ها: اگر مدت ناشتایی بیش از 12-13 ساعت باشد جواب آزمایش بصورت کاذب افزایش می یابد.
اهمیت : سطح قند خون ممکن است غیر طبیعی بالا یا بصورت غیر طبیعی پایین باشد که این می‌تواند باعث آسیب به اندام‌های مختلف فرد شود. علائم افزایش قند شامل افزایش ادرار، خستگی ، تاری دید، عطش فراوان و تاخیر در ترمیم زخم‌ها باشد. علایم کاهش قند خون شامل احساس گرسنگی، اضطراب،گیجی، تاری دید و عرق زیاد و در خواب کابوس می‌باشد.
تفسیر جواب آزمایش:
- آزمایش BS
- سالم : پایین‌تر از 200
- پیش دیابتیک : –
- دیابتی : 200 یا بیشتر
- قند خون ناشتا
- سالم : زیر 100
- پیش دیابتیک : بین 100 تا 125
- دیابتی : 126 یا بیشتر
- نمونه‌گیری باید پس از 8-12 ساعت ناشتایی گرفته شود.
- قند دو ساعت پس از مصرف غذا (2hPP)
- سالم : زیر 140
- پیش دیابتیک : بین 140 تا 199
- دیابتی : 200 یا بیشتر
- تست تحمل گلوکز برای تشخیص دیابت بارداری (GTT/OGTT )
- قند1 ( ناشتا و پیش از مصرف قند ): زیر 95
- قند2 (1 ساعت پس از مصرف گلوکز ) : کمتر یا مساوی با 180
- قند3 (2 ساعت پس از مصرف گلوکز ) : کمتر یا مساوی 155
- قند4 (3 ساعت پس از مصرف گلوکز ) : کمتر یا مساوی 140
- بالاتر بودن دو یا بیش از دو اندازه‌گیری از سطح هدف، به نفع تشخیص دیابت بارداری است. پزشک باید ابتلای قطعی فرد به دیابت را تشخیص دهد.
- نمونه 2 یک ساعت پس از نوشیدن 100 گرم قند گرفته میشود. ممکن است به جای 100 گرم، از 75 گرم گلوکز استفاده شود. اما در این صورت نمونه ساعت سوم گرفته نمی‌شود.
نام های جایگزین: BS، FBS، 2HPP
