در این مقاله، با آنزیم‌های ALT و AST، مراحل انجام آزمایش‌های مرتبط و همچنین تفسیر نتایج آن‌ها، آشنا می‌شویم:
serum glutamic-pyruvic transaminase (SGPT) و serum glutamic-oxaloacetic transaminase (SGOT) آزمایش‌های خونی هستند که سطح آنزیم‌هایی به‌همین نام را درخون اندازه‌گیری می‌کنند. این آنزیم‌ها عمدتا درکبد و به‌مقدار اندکی در سایر اندام‌ها مانند کلیه، قلب و ماهیچه‌ها حضور دارند و به متابولیسم موادغذایی و تولید انرژی کمک می‌کنند. زمانی‌که کبد دچار آسیب یا التهاب می‌شود، این دو آنزیم به داخل خون نشت پیداکرده و درنتیجه سطح آن‌ها در خون بالا می‌رود. بنابراین اندازه‌گیری سطح SGPT و SGOT که به‌ترتیب با نام‌های ALT و AST نیز شناخته می‌شوند، از تست‌های اولیه‌ای است که به پزشک در بررسی عملکرد کبد یا تعیین عامل مشکل ایجادشده در این اندام کمک می‌کند (1،2).
مراحل انجام تست
برای انجام این گروه از آزمایش‌های خونی، نیاز به هیچ‌گونه آمادگی قبلی وجود ندارد و تنها باید پزشک خود را درجریان تمام دارو و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید قرار دهید. مراحل انجام آزمایش به شرح زیر است:
– یک نوار کشی دور بازو بسته می‌شود تا جریان خون در آن قسمت افزایش پیدا کرده و تورم ایجاد شود.
– محل خون‌گیری، ضدعفونی شده و نمونه‌خون گرفته‌می‌شود؛ ممکن است فرد احساس سوزش یا درد خفیفی داشته‌باشد.
– پس از گرفتن نمونه‌خونِ کافی، فرد ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی نوار الاستیکی را از دور بازو حذف کرده و سوزن را خارج می‌کند، برروی ناحیه وارد شدن سوزن چسب زده می‌شود (3،4).
آزمایش‌های خونی معمولا ایمن و بی‌خطر هستند و جای نگرانی وجود ندارد، اما درمواردی ممکن است عوارض جزئی را به‌همراه داشته‌باشند؛ ازجمله:
– خون‌ریزی
– کبودی
– عفونت
– درد هنگام وارد کردن سوزن
– احساس سرگیجه یا از حال رفتن
تفسیر نتایج آزمایش‌های SGOT و SGPT
مقادیر این دو آنزیم بسته به سن، جنسیت، وزن و نژاد افراد متفاوت است و چندان دقیق و تعیین شده نمی‌باشد. اما به‌طورمعمول رنج طبیعی برای AST و ALT به‌ترتیب 8-33 U/L و 7-56 U/L درنظر گرفته می‌شود. بالابودن سطح هریک از این دو آنزیم در خون ممکن است از علائم اختلالات زیر باشد:
- آسیب ناشی از مصرف مشروبات الکلی
- کبد چرب
- سیروز؛ زخم کبدی
- مصرف داروهایی که برای کبد سمی می‌باشند
- تومور یا سرطان کبد
- ایسکمی کبد؛ خون‌رسانی ناقص به کبد و درنتیجه مرگ بخش‌هایی از بافت کبدی
- هموکروماتوز؛ تجمع آهن در بدن
- مونونوکلئوز
- شرایط ژنتیکی خاص که کبد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند
پایین بودن ALT و AST معمولا نشان‌دهنده اختلال و بیماری نیست. هرچنددرمواردی ممکن است افت مقادیر آنزیم‌های گفته شده به دنبال کمبود ویتامین B6 یا اختلالات کلیوی مزمن رخ دهد (7،8 ،5,6).
آزمایش sgpt و sgot در بارداری
در دوران بارداری، بسیاری از ترکیبات مرتبط با کبد به واسطه شرایط ویژه بدن مادر دستخوش تغییر می‌شوند که طبیعی است. اما در رابطه با مقادیر دو آنزیم ALT و AST در این دوران، اختلاف نظرات زیادی وجود دارد. به‌طور کلی اینگونه در نظر گرفته می‌شود که فعالیت این دو آنزیم در دوران بارداری با وضعیت نرمال تفاوت چندانی ندارد و درنتیجه باید سطح آن‌ها در رنج طبیعی باقی بماند. اغلب افزایش این دو فاکتور به‌معنای آسیب کبدی است و می‌تواند بیانگر یکی از اختلالاتی که پیشتر توضیح داده شد باشد. بنابراین درصورتی‌که نتیجه آزمایش‌شما خارج از رنج گفته‌شده است، با پزشک خود مشورت کرده و درصورت نیاز آزمایش‌های بعدی را انجام دهید (9،10).
منابع:
1. https://www.healthline.com/health/alt 1
2. https://www.healthline.com/health/sgot-test 1
3. https://www.webmd.com/a-to-z-guides/aspartate_aminotransferse-test 2
4. https://www.webmd.com/digestive-disorders/alanine-aminotransferase-test 2
5. https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/22028-alanine-transaminase-alt 3
6. https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/22147-aspartate-transferase-ast#test-details 3
7. https://www.medicalnewstoday.com/articles/320982#interpreting-results
8. https://www.medicalnewstoday.com/articles/324159
9. https://emedicine.medscape.com/article/1562425-workup#c5
10. up to date: Approach to evaluating pregnant patients with elevated liver biochemical and function tests
