تفسیر تخصصی همه آزمایش های روتین، تخصصی و فوق تخصصی با ارسال عکس

RBC چیست ؟

همه‌ی آنچه درباره‌ی RBC نیاز است بدانید را در این مطلب برایتان آماده کرده‌ایم:

شنیدن این مطلب:

RBC چیست؟

گلبولهای قرمز یا RBC، سلولهای اصلی خون هستند که کار اکسیژن رسانی را انجام می‌دهند. تعداد گلبولهای قرمز در خون بسیار زیاد و حدود 4 میلیون در هر سی سی خون می‌باشد. این سلول‌ها بعد از 120 روز پیر می‌شوند و دیواره شکننده‌ای پیدا می‌کنند و در نهایت در مویرگهای نازک بدن به علت شکنندگی دیواره، پاره میشوند و از بین میروند. در اثر تجزیهی گلبولهای قرمز ماده‌ای بوجود می‌آید که عامل زردی رنگ ادرار محسوب می‌شود.

ساختار rbc برای انتقال اکسیژن از ریه‌ها به تمام بافتهای بدن مناسب است. گلبول‌های قرمز تقریباً 7.8 میکرومتر قطر دارند و به شکل دیسک‌های دوقطبی هستند که نسبت سطح به حجم زیادی دارند. RBCها قابل انعطاف هستند و هنگام عبور از مویرگ‌ها به هم چسبیده و به صورت میله‌ای استوانه‌ای درمی‌آیند که رولکس ( Rouleaux )نامیده می‌شود. ضخامت این سلولها در ضخیمترین نقطه 5/2 میکرون و در مرکز حدود 1 میکرون است. برخی از بیماریهای خونی نظیر اسفیروسیتوز ارثی، الیپتوسیتوز، آنمی سلول داسی (Sickle Cel Anemia) و … باعث تغییر شکل گلبولهای قرمز شده و غشای آنها را ناپایدار می‌کند در نتیجه این سلولها هنگام عبور از عروق ریز آسیب می‌بینند، از بین می روند و باعث ایجاد بیماری آنمی همولیتیک می‌شود.

تفسیر آزمایش cbc آنلاین خود را می‌توانید از پزشکان متخصص دکتر لاندا بشنوید.

منشاء سلول‌های RBC در بدن

این سلول‌ها در مغز استخوان و از سلول‌های بنیادی خون ساز رده میلوئیدی تولید و سپس پس از بلوغ وارد جریان خون ما می‌شوند.(شکل2)

شکل 1 : تولید RBC در مغز قرمز استخوان‌ها بلند

آزمایش شمارش گلبول های قرمز یا RBC چیست ؟

آزمایش RBC یا شمارش گلبولهای قرمز، آزمایش خونی است که پزشک برای بررسی تعداد گلبولهای قرمز (RBC) موجود در خون از آن استفاده می‌کند. این تست با عنوان شمارش اریتروسیت‌ها نیز شناخته می‌شود. این آزمایش مهم است چرا که تعداد گلبول‌های قرمز افراد می‌تواند بر میزان اکسیژن دریافتی به بافت‌های مختلف تأثیرگذار باشد. بافت‌ها برای عملکرد مناسب به اکسیژن نیاز دارند.

چه زمانی آزمایش RBC انجام می شود؟

شمارش گلبولهای قرمز خون (RBC) به عنوان بخشی از آزمایش CBC است. پزشک زمانی که مظنون به شرایطی است که بیمار دچار مواردی مانند کم خونی یا پلی سیتمی ( غلظت خون) باشد، آن را برای شما درخواست می‌کند. در حالت معمول به دلیل اطلاعات با ارزشی که آزمایش سی بی سی در اختیار پزشک درباره‌ی بدن شما در اختیار وی قرار می‌دهد، تقریبا همیشه، این آزمایش جزو آزمایش‌های چکاپ درخواست می‌شود.

برخی علائم بالینی که در تجویز این آزمایش اثرگذار است می‌توان به موارد زیر نیز اشاره کرد:

1. تغییر رنگ مایل به آبی

2. گیجی

3. تحریک‌پذیری و بی‌قراری

4. تنفس نامنظم

اهمیت تعداد RBC ها در آزمایش خون

مقدار هموگلوبین و هماتوکریت و نیز سایر شاخص‌های گلبولهای قرمز نظیر متوسط حجم هر گلبول (MCV)، متوسط وزنی هموگلوبین در هر گلبول (MCH)، میانگین غلظت هموگلوبین در گلبول قرمز (MCHC) و نیز وسعت توزیع اندازه گلبولهای قرمز (RDW)در تعیین بیماری و تفسیر پزشک اهمیت بسیار بیشتری نسبت به تعداد گلبولهای قرمز خون دارند. معمولا اهمیت تعداد RBC ها زمانی مشخص می‌شود که پزشک به چند بیماری که شاخص‌های یکسانی دارند مظنون می‌شود و سپس به سراغ شمارش تعدادRBC ها رفته و بر اساس آن مشکل اصلی را تشخیص میدهد و درمان را شروع میکند.

شمارش RBC چگونه انجام می‌شود؟

شمارش RBC یک آزمایش خون ساده است که در آزمایشگاه تشخیص طبی انجام می‌شود. تکنسین آزمایشگاه از ورید معمولاً در قسمت داخلی آرنج، خون می‌گیرد. مراحل مربوط به نمونه گیری خون عبارتند از:

1. کارشناس آزمایشگاه محل خون‌گیری را با الکل ضدعفونی می‌کند.

2. سپس گارو (کش) را دور بازو میبندند تا ورید مد نظر برای خون‌گیری پرخون و برامده شود.

3. پرسنل آزمایشگاه به آرامی یک سوزن را وارد رگ شما می‌کند و خون را در یک ویال یا لوله متصل به سوزن جمع می‌کند.

4. سپس به آهستگی ابتدا گارو و سپس سوزن را از بازو برمی‌دارد.

5. نمونه خون گرفته شده برای انجام آزمایش به بخش فنی آزمایشگاه منتقل می‌شود.

6. کارشناس علوم آزمایشگاهی تشخیص طبی با استفاده از دستگاه هماتولوژی و میکروسکوپ به بررسی گلبول‌های قرمز شما می‌پردازد. اگر نیاز باشد متخصص پاتولوژی نیز این بررسی را انجام می‌دهد.

7. نتایج آزمایش شما آماده ، وارد سیستم جوابدهی آزمایشگاه شده، پرینت آن گرفته می‌شود و آن را در تاریخ اعلام شده برای آماده شدن جواب، تحویل شما می‌دهند و یا بصورت اینترنتی می‌توانید جواب آزمایش خود را بگیرید.

محدوده طبیعی RBC

تعداد RBC به معنی تعداد گلبولهای قرمز خون در حجم معین از خون است. ممکن است میلیونها سلول در هر میکرولیتر خون ( بصورت معمول ) یا تریلیون سلول در لیتر خون گزارش شود. محدوده "طبیعی" یا "مرجع" گاها بسته به اینکه خون چه کسی و کجا در حال آزمایش است می‌تواند متفاوت باشد. اگر در شهری مرتفع مانند فریدون شهر ( ارتفاع از سطح دریا 2530 متر ) زندگی می‌کنید، تعداد طبیعی RBC خون شما بیشتر از افرادی است که در مناطق کم ارتفاعی و نزدیک به سطح دریا مانند بوشهر (ارتفاع از سطح دریا 18 متر )زندگی می‌کنند.

وقتی در ارتفاع بیشتری قرار دارید، بدن شما گلبول‌های قرمز بیشتری تولید می‌کند تا اکسیژن بیشتری به بافتهای شما منتقل شود زیرا هرچه ارتفاع از سطح دریا بیشتر باشد، غلظت اکسیژن هوا کاهش می‌یابد. به همین دلیل، محدوده طبیعی RBC را نمیتوان در همه شرایطی ثابت دانست. همچنین مواردی چون سن، جنس، بارداری، دارو‌های مصرفی، وضعیت بدن هنگام خون‌گیری و… نیز بر تعداد آر بی سی شخص تاثیرگذار است. با این تفاسیر رنج مرجع بصورت حدودی است که در ادامه ذکر می‌شود:

· زنان: 4.2 تا 5.4 میلیون در میکرولیتر

· مردان: 4.7 تا 6.1 میلیون در میکرولیتر

· کودکان: 4.1 تا 5.5 میلیون در میکرولیتر

*این دامنه‌ها ممکن است بسته به آزمایشگاه یا جامعه متفاوت باشند.

علائم مقادیرغیرطبیعی RBC در آزمایش خون

در تفسیر آزمایش خون باید گفت که اگر میزان RBC شما بیش از حد یا کمتر از حد باشد، ممکن است علائم و عوارضی را تجربه کنید.

اگر تعداد RBC کم باشد، علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

خستگی
سرگیجه، ضعف یا سبکی سر، به ویژه هنگامی که سریع موقعیت خود را تغییر می‌دهید.
افزایش ضربان قلب
تنگی نفس
سردرد
پوست رنگ‌پریده

اگر تعداد RBC بالا باشد، علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

خستگی
حساسیت به ناحیه کف دست یا کف پا
خارش پوست، به ویژه پس از دوش گرفتن یا حمام
تنگی نفس
درد مفصل
اختلال خواب

با این حال نمی‌توان تنها بر مبنای علائم بالینی درمورد تعداد آر بی سی افراد نظر داد.

تعداد RBC بیشتر یا کمتر از حد نرمال نشانه چیست؟

هنگامی که تعداد گلبول های قرمز بیشتر یا کمتر از حد متوسط باشد، این موضوع برای پزشک مانند زنگ هشدار است که ممکن است نشانه ای از بیماری باشد. سایر مقادیر CBC و سایر آزمایشات در تشخیص دقیق‌تر نقش دارند.

rbc بالا نشانه چیست ؟

به افزایش تعداد گلبولهای قرمز (RBC ها) اریتروسیتوز گفته می‌شود. از جمله دلایلی که موجب افزایش RBC در آزمایش خون می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

· برخی اختلالات خونی نظیر لوسمی میلوئیدی (CMLوAML)، بعضی لنفوم‌ها، بعضی کم خونی ها نظیر تالاسمی مینور

· مشکلات کلیوی اعم از سرطان کلیه، کیست‌های کلیه و… .

· بیماری قلبی مادرزادی

· کم آبی بدن

· نارسایی قلبی

· بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD)

· فیبروز ریوی، اغلب به دلیل سیگار

· پلی سیتمی ورا که یک بیماری مغز استخوان است.

· سوء استفاده از داروهای تقویت کننده که تولید RBC را تحریک می‌کنند، مانند استروئیدهای آنابولیک یا اریتروپویتین

پایین بودن rbc نشانه چیست ؟

تعداد کم گلبول قرمز نشان می‌دهد که سلولهای حامل اکسیژن در خون کاهش یافته است. به این حالت کم خونی می‌گویند. عفونت‌های مختلف، کمبودهای تغذیه ای و شرایط پزشکی ممکن است باعث کم خونی شود. برخی دیگر از این موارد عبارتند از:

· بارداری

· نارسایی کلیه

· مشکلات تیروئید

· خونریزی داخلی یا خارجی

· سرطان خون

· عوارض جانبی دارو، از جمله شیمی درمانی

· مولتیپل میلوما ( نوعی سرطان است که بر سلول های پلاسمایی خون تأثیر می گذارد )

· کمبود اریتروپویتین ( هورمون کلیه که باعث افزایش تولید، گلبول قرمز می‌شود)

· کمبود آهن، فولات، ویتامین B12 یا ویتامین B6

· همولیز، تجزیه غیرطبیعی گلبول‌های قرمز خون

· کم خونیها (آنمیها) اعم از آنمی فقر آهن، آنمی ناشی از بیماریهای مزمن همچون سرطان یا عفونتها، آنمی ناشی از اختلالات مغز استخوان نظیر سندرم میلودیسپلاستیک، لوسمی‌ها، آنمی آپلاستیک، فیبروز مغزاستخوان و … .

آنمیهای همولیتیک نظیر اسفیروسیتوز ارثی معمولا با کاهش تعداد RBC ها همراه نیستند، مخصوصا اگر آنمی جبران شده باشد و مغزاستخوان بتواند به میزان کافی گلبول قرمز بسازد.

چه داروهایی می‌توانند میزان RBC را کاهش دهند؟

· داروهای شیمی درمانی

· کلرامفنیکل ( عفونت‌های باکتریایی را درمان می‌کند.)

· کینیدین ( می‌تواند ضربان‌های قلب نامنظم را درمان کند.)

· هیدانتوین (به طور سنتی برای درمان صرع و اسپاسم عضلات بکار برده می‌شود.)

آیا سرطان های خون می‌توانند بر RBC تاثیر بگذارند؟

سرطانهای خون می‌توانند بر تولید و عملکرد RBC خون اثر بگذارند. همچنین باعث می شوند سطوح RBC غیر طبیعی شود.

هر سرطان خونی اثر بخصوصی روی تعداد گلبولهای قرمز دارد. سه نوع اصلی سرطان خون عبارتند از:

لوسمی که قابلیت مغز استخوان برای تولید پلاکت و گلبول قرمز را دچار اختلال می‌کند.
لنفوم که بر گلبولهای سفید و سیستم ایمنی اثر می‌گذارد.
میلوما که از تولید طبیعی آنتی بادی‌ها جلوگیری می‌کند.

اگر نگران وضعیت گلبول‌های قرمز خون خود هستید یا هرکدام از علائم فوق را تجربه می‌کنید اولا نگران نباشید و در قدم بعدی با پزشکان دکتر لاندا در این باره مشورت کنید.