پی سی تی در آزمایش خون چیست ؟ در این مطلب می‌خوانید:
فاکتور pct یا plateletcrit ، نسبت حجم پلاکت‌ها به حجم خون برحسب درصد است. در حالت نرمال میزان ساختن و از بین رفتن پلاکت ها در بدن تقریبا برابر است. در نتیجه مقدار پلاکت های خون ثابت و در تعادل است. مقدار نرمال pct خون بین 0.22 تا 0.24 % است.عوامل مختلفی از جمله سن، نژاد، مصرف سیگار، مصرف الکل و میزان فعالیت بدنی بر مقدار پی سی تی و تعداد و حجم پلاکت‌ها موثر است. این فاکتور براساس فرمول زیر محاسبه می شود:
تعداد پلاکت × حجم پلاکت‌ها تقسیم بر 10000 = PCT
mpv: یکی از فاکتورهای آزمایش cbc است که میانگین حجم پلاکت ها را نشان می دهد.
platelet count: تعداد پلاکت های خونی است.
اکنون تفسیر آزمایش خون خود را از پزشک متخصص بشنوید؟
اگر مقدار pct پایین باشد نشان دهنده کاهش تعداد پلاکت‌ها است که اصطلاحا ترومبوسایتوپنی نامیده می‌شود. این وضعیت می‌تواند دراثر بیماری ازجمله لوسمی ( سرطان مغز استخوان ) یا مشکلات سیستم ایمنی باشد. همچنین مصرف برخی داروها نیز موجب کاهش تعداد پلاکت‌ها می‌شود.
ترومبوسایتوپنی می‌تواند خفیف و همراه با علائم کمی باشد و در موارد نادری که تعداد پلاکت بسیار کم است می‌تواند موجب خونریزی داخلی و حتی مرگ شود.
کاهش پی سی تی می تواند با علائم زیر همراه باشد:
· پتشی و پورپورا ( لکه خونریزی زیر پوستی )
· خونریزی لثه و بینی
· دفع خون در ادرار و مدفوع
· خونریزی زیاد در هنگام عادت ماهیانه
· خستگی
· زردی
کاهش pct خون و ترومبوسیتوپنی می‌تواند ارثی باشد و یا به علت بیماری یا مصرف دارو ایجاد شود. صرف نظر از علت، کاهش پلاکت‌های خونی در اثر یک یا چند فرایند زیر ایجاد می‌شود:
· پلاکت‌های به دام افتاده
طحال یک عضو کوچک در سمت راست شکم است که در مبارزه با عفونت و تصفیه خون نقش دارد. اگر طحال در اثر یک بیماری بزرگ شود، پلاکت‌ها را به دام می‌اندازد و در نتیجه پلاکت خون کاهش می یابد.
· کاهش تولید پلاکت‌ها
پلاکت در مغز استخوان تولید می‌شود. کاهش تولید پلاکت‌ها موجب ترومبوسیتوپنی می‌شود و عواملی که موجب کاهش تعداد پلاکت‌ها می‌شود شامل موارد زیر است:
· لوسمی
· برخی انواع کم خونی
· عفونت ویروسی مثل هپاتیت C یا hiv
· شیمی درمانی
· مصرف مشروبات الکلی
· افزایش تخریب پلاکت ها
برخی بیماری‌ها یا وضعیت‌های فیزیولوژیک موجب افزایش تخریب پلاکت‌ها می شود:
· حاملگی
حاملگی گاها موجب ترومبوسیتوپنی خفیف می‌شود که بعد از تولد نوزاد بهبود می‌یابد.
· ترومبوسیتوپنی ایمونولوژیکی
این وضعیت در اثر بیماری‌های خودایمنی مثل لوپوس و آرتریت روماتوئید ایجاد می‌شود. در این وضعیت بدن به پلاکت‌ها حمله می‌کند و آن ها را تخریب می کند.
· عفونت باکتریایی خون
بسیاری از عفونت‌های باکتریایی موجب تخریب پلاکت‌ها می‌شوند.
· پورپورای ترومبوپنیک ترومبوتیک
این بیماری بسیار نادر است که در آن ذره‌های کوچک لخته در سراسر بدن تشکیل می‌شود.
· سندرم همولیتیک اورمیک
این بیماری نادر موجب کاهش شدید پلاکت‌های خون تخریب گلبول های قرمز و مشکلات کلیوی می‌شود.
· مصرف دارو
برخی داروها موجب کاهش تعداد پلاکت و در برخی موارد نیز دارو موجب تحریک سیستم ایمنی برای تخریب پلاکت‌ها می‌شود.این داروها شامل هپارین، کینین، آنتی بیوتیک‌های حاوی سولفات و ضد تشنج‌ها و … می‌شود.
Pct در آزمایش خون در بیماری‌های محدودی افزایش پیدا می‌کند. از جمله:
· کولیت اولسراتیو
یک بیماری التهابی روده که موجب التهاب درازمدت و زخم در دستگاه گوارش می شود.
· بیماری کرون
پزشک برای تفسیر Pct در آزمایش خون به سایر پارامتر‌های CBC، علائم بالینی، داروهای مصرفی و … دقت می‌کنند.
منابع :
1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4910273
2. https://healthmatters.io/understand-blood-test-results/plateletcrit
