میزان نرمال استروژن در زنان

در این مقاله، با انواع هورمون استروژن شامل استرون، استرادیول و استریول آشنا شده و رنج نرمال آن‌ها را بررسی می‎‌کنیم:

استروژن هورمونی است که نقش مهمی در بسیاری از جنبه‌های سلامت زنان شامل سلامت مغز استخوان و تولیدمثل دارد. آزمایش استروژن، مهم‌ترین انواع استروژن شامل estrone (E1) ، estradiol (E2) و estriol (E3) را در خون یا ادرار اندازه‌گیری میکند که وظایف آن‌ها به شرح زیر است:

– استرون یا E1، هورمون استروژن اصلی است که مقادیر آن در خانم‌ها پس از یائسگی بررسی می‌شود و ممکن است در مردان یا زنان مشکوک به سرطان تخمدان، بیضه یا غدد فوق‌کلیوی نیز سنجیده شود.

– استرادیول یا E2، اغلب در زنان غیرباردار تعیین مقدار می‌شود و سطح آن در طول چرخه‌قاعدگی فرد متفاوت است. میزان این هورمون پس از یائسگی به مقادیر بسیار پایین اما ثابت کاهش پیدا می‌کند.

– استریول یا E3، هورمونی است که توسط جفت به مقدار زیادی تولید شده و درنتیجه سطح آن در دوران بارداری افزایش می‌یابد. استریول را میتوان از اوایل هفته نهم بارداری در فرد اندازه‌گیری کرد و سطح آن تا زمان زایمان، افزایش می‌یابد. (2،1)

چه‌موقع نیاز به انجام آزمایش استروژن است؟

ممکن است پزشک درصورت مشاهده تعدادی از علائم زیر، تست‌های لازم برای سنجش استرادیول و استرون را درخواست کند:

· خون‌ریزی واژن بعد از یائسگی

· اختلالاتی در سیکل‌های قاعدگی

· ناباروری

· نشانه‌های یائسگی شامل گرگرفتگی، تعریق شبانه و دوره‌های قاعدگی نامنظم

درصورتی که فردی تحت‌درمان و هورمون تراپی برای علائم یائسگی باشد، ممکن است دو هورمون مذکور، برای ارزیابی روند درمان اندازه‌گیری شوند. به‌علاوه اگر اندام‌های جنسی دختری، زودتر یا دیرتر از حالت نرمال رشد کند، نیاز است مقادیر این دو فاکتور در شخص سنجیده شوتد. E3 دوران بارداری اهیمت دارد. استریول در بارداری بیشترین استروژن موجود در بدن فرد را تشکیل داده و مقادیر غیرطبیعی آن می‌تواند از نشانه‌های مشکلات احتمالی در زایمان تلقی شود (1).

نتایج آزمایش و میزان نرمال استروژن در زنان

مقادیری از هورمون‌های استروژن که طبیعی درنظر گرفته‌شوند، به سن، جنسیت و شرایطی که فرد در آن قرار دارد وابسته است. در رابطه با استرون، بازه طبیعی از این فاکتور در مردان بین 12 تا 72 پیکوگرم بر میلی‌لیتر درنظر گرفته می‌شود، اما برای خانم‌ها تاحدی پیچیده‌تر است:

– فاز فولیکولی (تقریبا دوهفته اول سیکل جنسی): 37-138 pg/mL

– روز تخمک‌گذاری (که درحالت ایده‌آل روز 14ام سیکل میباشد): 50-229 pg/mL

– فاز لوتئال (حدودا دو هفته دوم سیکل): 50-144 pg/mL

پس از یائسگی، سطح این هورمون به 14-103 pg/mL و در بارداری به 11,500 pg/mL می‌رسد که جفت مسئول این افزایش است(3). تعیین سطح نرمال استرادیول به‌نسبت ساده‌تر انجام می‌شود:

– زنان قبل از یائسگی: 30-400 pg/mL

– زنان پس از یائسگی: 0-30 pg/mL

– مردان: 10-50 pg/mL (4)

افزایش سطح E1 یا E2 می‌تواند از علائم بلوغ زودرس در دختران یا وجود تومورهایی در تخمدان باشد. این افزایش در مردان از نشانه‌های بلوغ دیررس، تومور در بیضه یا ژنیکوماستی (بزرگ‌شدن سینه‌ها در مردان) محسوب می‌شود و بالا رفتن دو هورمون گفته‌شده به صورت مشترک، در هردوجنس از علائم پرکاری تیروئید، سیروز کبدی یا تومورهایی در غدد فوق‌کلیه است.

سطوح طبیعی استریول به‌عنوان استروژن سوم بدین شکل تعریف می‌شود که:

– مردان بالغ: برابر یا کمتر از 0.18 ng/mL

– زنان بالغ: برابر یا کمتر از 0.21 ng/mL

– خانم‌ها در دوران حاملگی

o سه‌ماهه اول: برابر یا کمتر از 2.50 ng/mL

o سه‌ماهه دوم: برابر یا کمتر از 9.60 ng/mL

o سه‌ماهه سوم: برابر یا کمتر از 14.60 ng/mL

(5)

افزایش سطح E3 در زنان حامله می‌تواند از علائم نزدیک‌بودن زمان زایمان باشد و کاهش مقادیر آن در شرایط مختلفی ازجمله موارد زیر رخ می‌دهد:

· سطوح پایین هورمون‌های هیپوفیز

· عملکرد ضعیف تخمدان‌ها

· بارداری ناموفق (زمانی که سطح استریول کاهش می‌یابد)

· اختلالاتی در غذاخوردن

· سندرم ترنر، بیماری ژنتیکی که با یک کروموزوم X غیر طبیعی یا از دست‌رفته همراه است

البته این کاهش استریول را میتوان در شرایط نرمال و پس از یائسگی نیز مشاهده کرد (1). به‌طور کلی باید به‌ یاد داشته‌باشیم که سطح بالا یا پایین نوع خاصی از استروژن، برای بررسی وضعیت فرد کافی نمی‌باشد و نیاز است تست‌های متعددی برای تشخیص صحیح و دقیق، انجام شوند.