در این مقاله، در رابطه با کمپلمان‌های 3و4 و همچنین دلایلی که باعث افزایش آن‌ها می‌شود، صحبت می‌کنیم:
تست complement ، مقدار پروتئین‌هایی مشخص در خون که بخشی از سیستم کمپلمان محسوب می‌شوند را اندازه‌گیری می‌کند. سیستم کمپلمان متشکل از گروهی از پروتئین‌ها است که در خون جریان داشته و به سیستم ایمنی در مبارزه با عوامل خارجی کمک می‌کنند. این سیستم 9 پروتئین اصلی را شامل می‌شود که از C1 تا C9 نام‌گذاری شده‌اند. کمپلمان‌ها ممکن است به صورت منفرد یا همراه باهم سنجیده شوند. از رایج ترین آزمایش‌های این گروه، تست‌های مربوط به کمپلمان‌های C3 و C4 است؛ این دو کمپلمان نقش مهمی در پاسخ‌های التهابی و ایمنی دارند (1،6).
تست complement معمولا برای تشخیص و یا نظارت بر بیماری‌های خودایمنی مانند موارد زیر انجام می‌شود:
- لوپوس: یک بیماری مزمن که بخش‌های مختلف بدن ازجمله مفاصل، رگ‌های خونی، کلیه‌ها و مغز را درگیر می‌کند.
- آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی: بیماری که باعث درد و تورم مفاصل به ویژه در دست و پاها می‌شود.
برای تشخیص عفونت‌های باکتریایی، ویروسی و قارچی نیز می‌توان از این آزمایش استفاده کرد (6).
نتایج آزمایش
رنج نرمال این دو کمپلمان در آزمایشگاه‌های مختلف تاحدی متفاوت است، اما معمولا این رنج برای C3 و C4، به ترتیب 80-160 و 15-45 میلی‌گرم در دسی‌لیتر خون درنظر گرفته می‌شود. پزشک بابررسی سطح این دو فاکتور در آزمایش می‌تواند اختلالات ممکن را تشخیص داده و درمان مناسب را پیشنهاد کند. لازم به ذکر است که معمولا سطح پروتئین‌های سیستم کمپلمان، پس از عفونت و آسیب افزایش پیدا می‌کند و در مقابل زمانی‌که بدن درحال پاسخ به بیماری‌هایی مانند لوپوس است، سطح این فاکتورها در خون پایین می‌آید (4, 2،3).
علت بالابودن C3 و C4
عوامل متعددی می‌توانند منجر به افزایش سطح این دو پروتئین در بدن شوند؛ همانطور که اشاره شد عفونت و آسیب از این موارد هستند که به مقدار قابل‌توجهی این دو کمپلمان را در بدن افزایش می‌دهند. انواع سرطان مانند leukemia (سرطان خون) یا ulcerative colitis (کولیت زخمی) نیز می‌توانند با ایجاد التهاب، سطح این دو فاکتور را در خون بالا ببرند. همچنین اگر شما تحت درمان بیماری مانند لوپوس هستید، ممکن است سطح کمپلمان‌های 3 و 4 درشما افزایش پیداکند که طبیعی است و بیانگر یک درمان موثر می‌باشد (4, 3).
مقاله‌ای در سال 2016 نشان داده است که مقادیر بالای این دو ترکیب به عنوان ریسک فاکتوری برای پیشرفت Metabolic syndrome یا نشانگان متابولیک نیز محسوب می‌شود. این سندرم مجموعه‌ای از اختلالات است که باهم اتفاق افتاده و ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته و دیابت نوع دو را افزایش می‌دهد (5).
نتایج تست مربوط به پروتئین‌های سیستم کمپلمان، ممکن است بسته به سن، جنسیت، سابقه بیماری، متد استفاده شده در آزمایش و… در افراد، متفاوت باشد. بنابراین برای تفسیر دقیق آزمایش نیاز است حتما با پزشک خود مشورت کنید.
منابع:
1. https://www.healthline.com/health/complement-component
3. https://www.webmd.com/a-to-z-guides/what-is-complement-c4-test
4. https://www.webmd.com/a-to-z-guides/what-is-complement-c3-test
