درمان کمبود اوره خون

در ادامه، با اوره خون، کمبود آن در بدن و درمان این موضوع آشنا می‌شویم:

اوره ماده‌­ای دفعی است که از تجزیه پروتئین‌­ها در کبد ایجاد می‌­شود. سطح این ترکیب در خون با اندازه‌­گیری فاکتوری به‌­نام blood urea nitrogen (BUN) یا نیتروژن اوره خون، اندازه‌­گیری می‌­شود که بازتابی از عملکرد کلیه‌­ها است. درواقع زمانی‌­که این اندام‌­ها در سلامت کامل می­‌باشند، مواد زائد ازجمله BUN به­‌خوبی از بدن دفع شده و تنها سطح اندکی از آن­ها در خون باقی می‌­ماند. اما در شرایطی که کلیه دچار اختلال می‌­شود، دفع مواد اضافی با مشکل مواجه شده و سطح نیتروژن اوره خون بالا می‌­رود. بنابراین این تست در بررسی وضعیت کلیه‌­ها کاربرد دارد (1).

چه‌­موقع نیاز به انجام این آزمایش است؟

اغلب اندازه‌­گیری نیتروژن اوره خون با هدف بررسی عملکرد کلیه‌­ها انجام می‌­شود که ممکن است بخشی از چکاپ روتین فرد باشد یا گاهی پزشک با مشاهده علائمی از بیماری­‌های کلیوی مانند خستگی، تکرر ادرار یا ادرار کمتر از معمول درطول روز، ادرار با رنگ تغییریافته یا غیر معمول، فشار خون بالا، حالت تهوع یا استفراغ و تورم در اطراف چشم­‌ها، این آزمایش را به فرد توصیه می­‌کند.

البته لازم به ذکر است که اختلالات کلیوی معمولا در مراحل اولیه بدون علامت می­­‌باشند، بنابراین نیاز است اوره خون در افرادی که ریسک بیشتری برای ابتلا به این گروه از بیماری‌­ها دارند به­‌صورت دوره‌­ای، سنجیده شود. از ریسک‌­فاکتور­های اختلالات کلیوی می‌­توان به ­سابقه خانوادگی، دیابت، فشارخون بالا و بیماری­‌های قلبی، اشاره کرد. این آزمایش‌­خونی در ارزیابی روند درمان در افراد مبتلا به بیماری‌­های کلیوی نیز کاربرد دارد (2).

تفسیر نتایج آزمایش

در این تست، مقادیر BUN به­‌صورت میلی­‌گرم در دسی­‌لیتر سنجیده می‌­شود که رنج نرمال آن ممکن است وابسته به فاکتور­های مختلف متغیر باشد. به‌­طورمعمول بازه 7 تا 20 میلی‌­گرم در دسی­‌لیتر طبیعی درنظر گرفته می‌­شود. ازفاکتورهای تاثیرگذار بر این رنج، رژیم‌­غذایی با پروتئین بالا یا پایین، بارداری، افزایش سن و مصرف تعدادی از داروها، است که باید در تفسیر آزمایش درنظر گرفته شوند (1).

سطح پایین BUN

کاهش این فاکتور نسبت به بالارفتن سطح آن، کمتر رایج است، اما ممکن است عوامل زیر منجر به این اتفاق شوند:

• رژیم­‌غذایی کم­ پروتئین، سوء­تغذیه یا گرسنگی
• بیماری‌­های کبدی و درنتیجه اختلال در عملکرد آن
• کمبود آنزیم‌­های چرخه اوره به‌­صورت ژنتیکی
• هورمون رشد و IGF-1 بالا که باعث مهار سنتز اوره می‌­شوند. برای مثال کودکانی که هورمون رشد انسانی دریافت می­‌کنند، به دلیل کاهش سنتز اوره، BUN پایین‌­تری دارند.
• مصرف تعدادی از داروها
• هیدراتاسیون بیش‌­ازحد یا نوشیدن آب زیاد
• بارداری که باعث افزایش حجم پلاسما می­‌شود (3)

درمان کمبود اوره خون

همانطور که پیشتر اشاره شد، اوره یک ماده زائد و دفعی است؛ بنابراین کمبود آن در خون به­‌خودی‌­خود، خطرناک و بیماری­زا نیست و نیازی به درمان نیز نمی­‌باشد. اما برخی از عواملی که می­‌توانند باعث کاهش سطح این ترکیب در خون شوند، مشکل‌ساز می‌­باشند. برای مثال اختلالات کبدی یا بالابودن هورمون­‌های رشد علاوه بر اثری که بر BUN دارند، ممکن است عوارض متعدد دیگری را نیز به­‌همراه داشته­‌باشند و نیاز است مطابق صلاحدید پزشک، درمان شوند. باتوجه به این موضوع باید با پزشک خود در رابطه با نتایج آزمایش مشورت کرده و باتوجه به علت پایین آمدن اوره اقدامات لازم را پیگیر شوید.

منابع:

1. https://www.webmd.com/a-to-z-guides/blood-urea-nitrogen-test

2. https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/17684-blood-urea-nitrogen-bun-test

3. https://labs.selfdecode.com/blog/causes-of-high-or-low-blood-urea-nitrogen-bun/