از دلایل انجام آزمایشات چربی خون بیشتر بدانیم:
تفسیر آزمایشات چربی خون
آزمایشات چربی خون
بیماریهای قلبی عروقی که از اصلیترین عوامل مرگ و میر در دنیا میباشند، اغلب نتیجه چربی خون بالا و اثرات طولانی مدت رژیم غذایی نامناسب پرچرب میباشند. برای سنجش وضعیت چربی در بدن آزمایشات متنوعی وجود دارد که در اینجا به توضیح مختصری از هر کدام خواهیم پرداخت. معمول ترین دلیل درخواست این آزمایشات توسط پزشک برای شما به دلیل بررسی و ارزیابی ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی ( CVD ) میباشد.سایر دلایل درخواست و انجام آزمایشات پروفایل چربی شامل:
· تشخیص بیمارانی که در خطر بالایی از افزایش چربی خون بدلیل سابقه خانوادگی میباشند مانند هیپرکلسترولمی خانوادگی
· تشخیص بیماریهای دیگری چون پانکراتیت
· مدیریت و کنترل بیماریهای چون تصلب شرایین
· ارزیابی اثر داروهای تجویز شده برای کاهش چربی در فرد
· ارزیابی اثر تغییرات سبک زندگی فرد (ورزش، تغذیه بهتر و … ) (1)
آزمایشات معمول چربی خون شامل موارد زیر میشود:
الف: آزمایش کلسترول
ج: اچ دی ال خون
د: ال دی ال
در این مطلب هر کدام را توضیح خواهیم داد.
تفسیر چربی خون توسط هوش مصنوعی براحتی و فوری
آزمایش کلسترول (cholesterol )
کسترول برای ساختن غشای سلولها،تولید هورمونها و اسیدهای صفراوی در بدن استفاده میشود. برای انجام آزمایش خون که آزمایش کلسترول نیز در آن درخواست شده است فرد باید 8 تا 12 ساعت ناشتا باشد. خوردن آب در این مدت اشکال ندارد.( شکل 2 )
شکل 2 : رسوب کلسترول در عروق خونی
محدوده کلسترول خون :
- محدودهی مطلوب : کلسترول کمتر از mg/dl200 مطلوب میباشد.
- محدودهی مرزی : کلسترول بین mg/dl200-239 بعنوان محدوده ی مرزی شناخته میشود. این محدوده با ریسک متوسط بیماریهای قلبی عروقی همراه است.
- محدوده پرخطر: کلسترول برابر یا بالاتر از mg/dl 240 بعنوان محدوده پرخطر شناخته میشود. مثلا چربی خون 500 در این محدوده قرار میگیرد و خطرناک است.
علل عمده افزایش کلسترول:
· اختلالات متابولیک مادرزادی
· مصرف موارد غذایی حاوی کلسترول بالا
· دیابت
· فشار خون بالا
· استعمال دخانیات
· بارداری
· مصرف بعضی داروها
· و…
تفسیر آزمایش چربی خون باید توسط پزشک و با در نظر گرفتن شرایط ریسک فاکتورهای فرد ( مانند سیگار، وزن، سن، سوابق بیماری و… ) و اعداد آزمایشات تری گلیسرید، اچ دی ال و ال دی ال انجام شود.
تریگلیسرید چیست؟ ( TG )
تری گلیسرید نوعی چربی است که منبع انرژی برای بدن بحساب میآید. قسمت عمده مولکولهای TG در بافتهای چربی و بخشی از آن برای تامین انرژی مورد نیاز بدن در جریان خون وجود دارد. کمی پس از خوردن غذا سطح تری گلیسرید در خون افزایش مییابد.
محدوده تری گلیسیرید:
- محدوده نرمال: کمتر از mg/dl 150
- محدودهی بینابین: mg/dl 150-199
- محدودهی بالا: mg/dl 200-400
- محدودهی خیلی بالا: بیشتر ازmg/dl 500
در آزمایش خون تری گلیسرید، ناشتا بودن بسیار مهم است.
اچ دی ال خون ( HDL یا چربی خوب )
ترکیباتی متشکل از چربی و پروتئین هستند که کلسترول اضافی را از دیواره رگهای خونی دور می کنند و به کبد می برد. Hdl مخفف چیست ؟ اچ دی ال مخفف High density lipoprotein cholesterol به معنی کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا می باشد. هر قدر سطح Hdl خون بالاتر باشد، احتمال تشکیل پلاک درون عروق کمتر و در نتیجه احتمال بیماریهای قلبی عروقی کمتر خواهد بود.
اچ دی ال خون باید چند باشد ؟
گروه پرخطر :
· در مردان : کمتر از mg/dl40
· در زنان : کمتر از mg/dl 50
گروه در خطر متوسط
· در مردان : mg/dl40-50
· در زنان : mg/dl 50-59
گروه کم خطر
· در مردان و زنان : mg/dl60 یا بالاتر
ال دی ال ( LDL، چربی بد )
ترکیباتی متشکل از چربی و پروتئین هستند که کلسترول را در بافتها، عروق و ارگانهای مختلف بدن رسوب میدهند. افزایش LDL با افزایش خطر سختی دیواره عروق یا اترواسکلروز و بیماریهای قلبی عروقی همراه است.
تفسیر چربی خون ( محدوده طبیعی LDL )
· ایدهال: کمتر از mg/dl 100
· نسبتا مطلوب:mg/dl 129-100
· متوسط: mg/dl 159-130
· بالا: 160-189 mg/dl
· بسیار بالا: بیشتر از mg/dl 190
کاهش ldl نشان دهندهی اثر بخشی تغییر در شیوهی زندگی یا استفاده از داروهای کاهنده چربی خون و کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی است. (2)
سایر آزمایشات مرتبط با پروفایل چربی خون :
· VLDL Cholesterol
· Non-High Density Lipoprotein Cholesterol
· LDL Particle Testing ) LDL-P)
· Lp-PLA2
· Apo A-I
· Apo B
· Lipoprotein a (منبع 3)
سایر مطالب مناسب شما
منابع:
1- ( Uptodate ( Screening for lipid disorders in adults
2- تتا راهنمای جامع تفسیر تست های آزمایشگاهی، مولفین: دکتر حمیده سعادتی،مهسا ولی بیگی، انتشارات : اطمینان، سال انتشار : 1395
3- ( Labtestsonline ( Lipid panel
4- ( apsubiology ( Chapter 24: Lipid Metabolism