برای چه آزمایش‌هایی باید ناشتا بود ؟

ناشتایی برای انجام آزمایش به این معنی است که شما نباید چندین ساعت قبل از آزمایش چیزی بجز آب بخورید یا بنوشید. در واقع، عدم ناشتایی بر نتایج تعداد کمی از آزمایش‌های خون ( قند، چربی و ..)  تأثیرمی گذارد. در نتیجه لازم نیست برای همه آزمایشها مانند شمارش سلول‌های خونی، تیروئید و … ناشتا باشید (1). در این مقاله به پاسخ سوال برای چه آزمایش‌هایی باید ناشتا بود؟ می‌پردازیم.

چه مدت باید قبل از آزمایش ناشتا باشم؟

معمولاً باید 8 تا 12 ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید. برای آزمایش‌های خاص، ممکن است از شما خواسته شود که برای مدت طولانی‌تری الکل ننوشید.

چرا باید قبل از آزمایش خون ناشتا باشم؟

وقتی شما چیزی میخورید قند، چربی، پروتئین و سایر مواد مغذی موجود در  غذاها و نوشیدنی ها جذب و وارد خون می‌گردد. در نتیجه نتایج برخی از آزمایش‌های خون را تحت تاثیر قرار می‌دهد و منجر به تشخیص اشتباه می‌گردد.

برای چه آزمایش‌هایی باید ناشتا بود؟

برخی از آزمایش‌های خون رایج که معمولاً نیاز به ناشتا بودن دارند عبارتند از:

آزمایش قند خون (گلوکز)

این آزمایش‌ میزان گلوکز خون شما را اندازه‌گیری می‌کند. آزمایش قند خون برای تشخیص و نظارت بر دیابت، پیش دیابت و دیابت بارداری (دیابتی که در دوران بارداری شروع می شود) استفاده می‌گردد. همه انواع آزمایش‌های قند خون مانند A1C نیاز به ناشتایی ندارند، بنابراین از پزشک یا آزمایشگاه در مورد اینکه آیا لازم است ناشتا باشید؟ سوال کنید.

آزمایشات سطح کلسترول (چربی خون)

این آزمایش ها میزان چربی ها از جمله کلسترول و تری گلیسیرید را در خون اندازه گیری می کنند. افزایش میزان چربی خون، خطر ابتلا به بیماری‌های  قلبی را افزایش می‌دهد (2).

پانل متابولیک پایه (BMP)

BMP آزمایشی است که هشت ماده مختلف را در خون شما اندازه گیری می کند. این آزمایش‌ها عملکردها و فرآیندهای مختلف بدن از جمله عملکرد کلیه، تعادل مایعات و الکترولیت ها، تعادل اسید و باز ، سطح قند خون و متابولیسم را بررسی می‌کنند. مقدارغیر طبیعی هر یک از این‌ها می تواند نشانه ای از یک مشکل سلامتی باشد. نتایج این آزمایش‌ها به پزشک  اطلاعاتی در مورد چگونگی عملکرد اندام‌های بدن از جمله قلب، کلیه‌ها و کبد می‌دهند.

لیست تستهای BMP

• گلوکز که نوعی قند و منبع اصلی انرژی بدن شماست.
• کلسیم که یکی از مهم ترین مواد معدنی بدن است و برای عملکرد صحیح اعصاب، ماهیچه ها و قلب شما ضروری است.
• الکترولیت‌ها یون های معدنی هستند که به کنترل مقدار مایعات و تعادل اسیدها و بازها در بدن کمک می کنند و شامل آزمایش‌های سدیم، پتاسیم، دی اکسید کربن و کلرید است.
• BUN (نیتروژن اوره خون) و کراتینین، مواد زائدی هستند که توسط کلیه ها از خون خارج می شود (3).

سایر انواع آزمایش ها نیز ممکن است نیاز به ناشتا بودن داشته باشند (مانند HDL،LDL ، آهن و …) بنابراین بهتر است از پزشک خود در مورد لزوم ناشتایی آزمایش خود سوال کنید.

آیا می توان در حالت ناشتایی نوشیدنی غیر از آب نوشید؟

پاسخ این سوال منفی است. آبمیوه، قهوه، نوشابه و سایر نوشیدنی ها می توانند وارد جریان خون شما شوند و بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارد. اما می توانید آب بنوشید. نوشیدن آب می‌تواند مرحله نمونه‌گیری را آسانتر کند.

قهوه به دلیل اینکه حاوی کافئین و مواد گیاهی محلول است ممکن است نتایج آزمایش شما را تغییر دهد. این نوشیدنی همچنین میزان ادرار شما را افزایش می دهد. در نتیجه می‌تواند آب بدن را کاهش دهد. کاهش آب بدن یافتن رگ برای خونگیری را دشوار می‌کند و همچنین باعث افزایش کاذب بعضی از نتایج جواب آزمایش شما میگردد.

آیا قبل از آزمایش خون می توانید الکل بنوشید؟

برای انجام بعضی از آزمایش‌های خون، مانند آزمایش‌هایی که سلامت کبد یا سطح تری گلیسیرید را ارزیابی می‌کنند، ممکن است لازم باشد به مدت 24 ساعت الکل مصرف نکنید. الکل می تواند بر سطح آنزیم ها، گلوکز و چربی شما تأثیر بگذارد.

سایر نکاتی که در ناشتایی آزمایش باید رعایت کنید

اگر باید قبل از آزمایش خون ناشتا باشید، باید از موارد زیر نیز اجتناب کنید:

• آدامس جویدن

بر اساس تحقیقات سال 2020، حتی آدامس های بدون قند نیز می توانند بر چندین نتیجه آزمایش های کلیدی تأثیر بگذارند.

• سیگار کشیدن

آثار نیکوتین می تواند تا 5 روز در خون شما باقی بماند. سیگار همچنین می تواند بر سطح لیپوپروتئین خون شما تأثیر بگذارد.

• ورزش

آزمایش خون دقیق ترین نتایج را زمانی که در حالت استراحت هستید ارائه می دهد. برخی از متخصصان توصیه می کنند قبل از آزمایش خون حداقل 24 ساعت از ورزش شدید خودداری کنید.

• داروهای خاص

معمولاً می توانید داروهای معمولی خود را قبل از آزمایش مصرف کنید. با این حال، ممکن است لازم باشد از مصرف داروهایی که لازم است آنها را با غذا مصرف کنید، خودداری کنید. قبل از قطع مصرف داروهای تجویز شده حتما با پزشک مشورت کنید. اگر نمی دانید که آیا باید برای آزمایش خون خود ناشتا باشید، حداقل یک روز قبل از آزمایش از پزشک خود بپرسید تا زمان کافی برای ناشتا بودن داشته باشید (3 و 4).

آیا ناشتایی در مورد آزمایش کودکان هم باید رعایت گردد؟

ممکن است پزشک برای کودکان مانند بزرگسالان آزمایشهایی که نیاز به ناشتایی دارد درخواست داده باشد. در این صورت لازم است کودک ناشتا باشد. اگر نیازی به ناشتایی باشد پزشک اطفال به شما اطلاع می دهد که کودک شما تا چه مدت باید از خوردن و آشامیدن خودداری کند.

آیا ناشتایی در مورد آزمایش زنان باردار هم باید رعایت گردد؟

برخی از آزمایش‌های دوران بارداری ممکن است نیاز به ناشتایی داشته باشد. پزشک شما را راهنمایی می‌کند تا چگونه برای این آزمایش‌ها آماده شوید. اگر به غیر از متخصص زنان و زایمان خود به پزشک دیگری مراجعه می کنید، حتما قبل از آزمایش خون به او در مورد بارداری خود اطلاع دهید. معمولا ناشتایی برای زنان باردار بی‌خطر است، به شرط این که فرد از سلامت خوبی برخوردار و حاملگی پرخطری نداشته باشد (4).

اثر ناشتایی بر روی نتایج آزمایش‌هایی که لازم نیست ناشتا باشید

اگر برای انجام آزمایش شما ناشتایی لازم نباشد ولی شما  قبل از آزمایش ناشتا باشید، ممکن است ناشتایی نتایج آزمایش‌های شما را  تحت تأثیر قرار دهد. به همین دلیل قبل از انجام آزمایش باید در مورد لزوم ناشتا بودن خود مطمئن شوید. همیشه هر سوالی در مورد نحوه آماده شدن برای انجام آزمایش خود دارید از پزشک بپرسید. انجام اقدامات صحیح قبل از آزمایش خون به دقیق بودن نتایج آزمایش شما کمک می کند.

اگر شما برای ارزیابی وضعیت سلامت خود آزمایش داده اید و نیاز به تفسیر جواب آن دارید می‌توانید از تفسیر هوش مصنوعی وب سایت ما استفاده کنید.

منابع

1. https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/ask-the-doctor-what-blood-tests-require-fasting
2. https://medlineplus.gov/lab-tests/fasting-for-a-blood-test/
3. https://medlineplus.gov/lab-tests/basic-metabolic-panel-bmp/
4. https://www.healthline.com/health/fasting-before-blood-test#alcohol