ممکن است بسیاری از زنان باردار با اصطلاح آزمایش B-HCG به عنوان یکی از راه های تشخیص بارداری, آشنایی داشته باشند. همچنین HCG ممکن است به عنوان داروی باروری نیز استفاده می شود.

گنادوتروپین جفت انسانی (β-HCG ), هورمونی است که در طی بارداری توسط جفت تولید می شود و به طور معمول در خون تشخیص داده می شود. آزمایش بتا HCG یک آزمایش خون و یکی از تست های تشخیص بارداری می باشد و معمولا در حدود اولین قاعدگی از دست رفته مقدار آن بالا می رود.(1)

معمولا پزشک به صورت یکی از موارد زیر درخواست سنجش آن را می نویسد:

· beta-hCG blood test

· quantitative blood pregnancy test

· quantitative hCG blood test

· quantitative serial beta-hCG test

· repeat quantitative beta-hCG test

مقدار این هورمون را در ادرار نیز می توان محاسبه کرد ولی باید توجه کرد که در طول ساعت شبانه روز رنج آن در ادرار متفاوت است همچنین شرایط مختلفی از جمله کم آبی می تواند بر مقدار آن از طریق ادرار تاثیرگذار باشد.(2)

چرا آزمایش بتاHCG انجام می شود؟

· تشخیص بارداری

· تعیین سن تقریبی جنین

· تشخیص بارداری خارج از رحم ( EP )

· تشخیص سقط جینن

· بررسی جنین از نظر ابتلا به سندرم داون

گاهی اوقات از این آزمایش قبل از انجام بعضی از پروسیجرهای پزشکی که برای جنین می تواند مضر باشد, برای غربالگری زنان باردار استفاده می شود.( همچون عکس رادیولوژی X-RAY )

علت زیاد شدت B-HCG در افراد غیرباردار چیست؟

این هورمون به عنوان یکی از مارکر های سرطانی شناخته شده است که در برخی از سرطان ها به عنوان یکی از محصولات سلول های سرطانی ساخته و در خون آزاد می شود. به همین دلیل ممکن است در بعضی مواقع برای مدیریت درمان یا تشخیص بعضی از سرطان ها پزشک انجام این آزمایش را درخواست کند.

سرطان هایی که در آن ها مقدار B-HCG بالا می رود عبارت اند از:

· سرطان ریه

· سرطان پستان

· سرطان تخمدان

· سرطان رحم یا کوریوکارسینوما

· سرطان بیضه

سایر شرایط غیر سرطانی همچون سیروز کبدی, زخم و بیماری های التهابی روده ( IBD ) نیز می توانند باعث افزایش سطح خونی B-HCG شوند.(2)

مقدار طبیعی هورمن B-HCG براساس سن بارداری:

در صورت کاهش رنج خونی هورمون بتاHCG در طول بارداری ممکن است پزشک به یکی از موارد زیر شک کند و شخص نیازمند بررسی های بیشتر است:

· حاملگی خارج رحمی

· سقط جنین

· اشتباه محاسبه سن جنین

همچنین در صورت افزایش غیر طبیعی مقدار این هورمون در طول بارداری دالی بر یکی از موارد زیر می تواند باشد:

· حاملگی مولار ( تخم بعد از لقاح به صورت یک توده سلولی غیر زنده داخل رحم رشد میکند )

· بارداری چندقلویی

· اشتباه محاسبه در سن جنین(2)

نتیجه این تست هم می تواند به صورت مثبت کاذب هم منفی کاذب گزارش شود. در صورت مشکوک بودن پزشک نسبت به هرکدام از آن ها درخواست تکرار آزمایش یا بررسی های بیشتر را خواهد داشت.

برخی داروها ازداروهای حاوی HCG ( همچون داروهای باروری مانند Pregnyl, profasi و pregonal ) می تواند مقدار این هورمون را در خون بالا ببرد.

همچنین سیگار کشیدن و ماری جوانا نیز می تواند منجر به افزایش این هورمون در خون شوند.

عوامل زیر باعث منفی کاذب در نتیجه آزمایش می شوند:

در محاسبه B-HCG از طریق ادرار, اگر ادرار خیلی رقیق باشد یا آزمایش خیلی زود در بارداری انجام شود, نتیجه ممکن است منفی کاذب باشد. داروهای خاصی مثل دیورتیک ها و پرومتازین ممکن است باعث منفی کاذب ادرار شود.(3)

عوامل زیر باعث منفی مثبت در نتیجه آزمایش می شوند:

داروهای آنتی هیستامین, ضد تشنج, ضد پارکینسون, آرام بخش ها, و خواب آور ها ممکن است منجر به نتیجه مثبت کاذب آزمایش شوند.

همچنین در شرایط هماچوری ( خون در ادرار ) و پروتئونوری ( پروتئین در ادرار ) باعث نتیجه مثبت در تست ادرار به صورت کاذب می شوند.

در بعضی شرایط بدن آنتی بادی های حاوی قطعاتی از مولکول HCG می سازد که باعث افزایش مقدار محاسبه شده این هورمون شود.(3)

در صورت مشکوک بودن پزشک به نتیجه تست 48 تا 72 ساعت بعد تکرار آزمایش را ممکن است درخواست کند.

سایر آزمایشات مرتبط:

• تست های غربالگری بارداری
• سونوگرافی
• پروژسترون
• آزمایش ادرار

منابع:

1. Healthengine ( Beta HCG Test )

2. Healthline ( Human Chorionic Gonadotropin (hCG) Blood Test )

3. Labtestsonline ( Pregnancy Test (hCG) )