در این مطلب درباره‌ی اصطلاح motile sperms در جواب آزمایش اسپرم می‌خوانید:
تخمین زده شده است که حدود 15تا 20 درصد افراد در سراسر جهان با مشکل ناباروری روبهرو هستند و در حدود 30 تا 40 درصد این موارد، اشکال از سیستم جنسی مرد است. بنابراین سلامتی اسپرم از فاکتورهای مهم برای بارداری است که شش شاخصه برای آن تعریف میشود:
- حجم و تعداد اسپرم در مایع منی
- تحرک
- شکل
- توانایی در عبور از مخاط دهانه رحم و رسیدن به تخمک
- واکنش آکروزوم
- اتصال به zona pellucida ( پوشش خارج سلولی ضخیم روی تخمک )
- nuclear decondensation
به علاوه، اسپرم باید تعداد درستی از کروموزوم برای یک بارداری موفقیت آمیز را داشته باشد و اشکال در هریک از این شاخصها منجر به ناباروری مرد میشود. (1)
معنی motile sperms چیست ؟
sperm motility توانایی اسپرم در حرکت مناسب و موثر است. این موضوع در بارداری بسیار اهمیت دارد، چراکه نیاز است اسپرم در دستگاه تناسلی خانم‌ها حرکت کرده تا به تخمک برسد و آن را بارور کند. یک اسپرم با توانایی تحرک طبیعی، حداقل 25 میکرومتر در هر ثانیه حرکت و پیشروی میکند. اگر در فردی، کمتر از 32 درصد اسپرم ها تحرک طبیعی داشته باشند، وضعیتی به نام asthenospermia یا آﺳﺘﻨﻮاﺳﭙﺮمی بهوجود می‌آید که میتواند عامل ناباروری در آقایان باشد. انواع مختلفی از مشکلات حرکتی اسپرم وجود دارد، از جمله:
· حرکت پیشرونده آهسته و کند
· حرکت غیر پیشرونده که به حرکت کمتر از 5 میکرومتر در هرثانیه اطلاق میشود
· بدون حرکت
دلایل تحرک پایین در اسپرم ها
این عارضه میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد و در بسیاری از موارد غیرقابل توضیح است. بیضه‌ها وظیفه ساخت و ذخیره اسپرمها را دارند و آسیب به آنها میتواند بر sperm motility تاثیر گذار باشد. از دلایل آسیب به این ارگان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت
- سرطان بیضه
- جراحی بیضه
- صدمه
- مشکلات مادرزادی
- عدم نزول بیضه ها به داخل کیسه بیضه (2)
استفاده درازمدت از استروئیدهای آنابولیکی میتواند تعداد و تحرک اسپرم ها را کاهش دهد. همچنین مصرف ماریجوانا، کوکائین و بعضی از درمانهای گیاهی نیز میتوانند اثر سوء داشته باشند.varicocele ، بیماری بزرگ شدن وریدهای کیسه بیضه، و اشکال در ترشحات غدد جنسی جانبی نیز با کاهش sperm motility در افراد رابطه دارند. (1و2)
از طرفی سبک زندگی و عوامل محیطی نقش زیادی در تحرک اسپرمها دارند. برای مثال سیگار کشیدن به ویژه بیش از روزانه 10 نخ، میتواند به کاهش تحرک اسپرمها منجر شود. افرادی که در ارتش کار میکنند و یا شغل هایی مرتبط با نقاشی، رانندگی و یاضربات متعدد به ناحیه لگن دارند، در ریسک بیشتری قرار میگیرند.
درمان کاهش motile sperms
تغییراتی ساده در سبک زندگی افراد میتواند کمک کننده باشد:
- ورزش منظم
- کاهش وزن
- محدود کردن زمان قرار گرفتن در معرض تلفن همراه
- کاهش مصرف مشروبات الکلی
- ترک سیگار
- جلوگیری از افزایش دمای کیسه بیضه با استراحت‌های منظم بین کار ( در صورت گرم بودن محیط کاری) و همچنین مقداری راه رفتن پس از نشستن طولانی مدت (1و2)
مکمل‌ها نیز میتوانند تحرک این سلولهای جنسی را افزایش دهند. در مطالعه ای نشان داده شده است که مصرف 200 گرم سلنیوم روزانه و 400 واحد ویتامین E در حداقل 100 روز متوالی، تحرک اسپرم ها را به میزان 52% ارتقا میدهد. اگر علت motility پایین، مشکلات پزشکی مانند سطح پایین هورمون و یا varicocele باشد، داروهایی مانند هورمون محرک فولیکول و یا human chorionic gonadotropi(گنادوتروپین جفتی انسان) تجویز میشوند. در بعضی موارد ممکن است پزشک متخصص حتی جراحی را نیز پیشنهاد کند (1).
بنابراین طبق آنچه توضیح داده شد، تحرک ضعیف اسپرم میتواند منجر به ناباروری مردان شود، اما راهکارهایی نیز در دسترس است که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
Intrauterine insemination (IUI) یا تلقیح داخل رحمی اسپرم: در این روش اسپرمها جمعآوری شده و با روش‌های خاصی شستوشو داده میشوند. در ادامه اسپرمهایی که تحرک مناسبی دارند با یک لوله پلاستیکی به داخل رحم انتقال داده میشوند.
In vitro fertilization (IVF) یا تلقیح مصنوعی: در این روش با مصرف داروهایی تولید تخمک در خانم را افزایش میدهند. در ادامه این تخمکها از تخمدان خارج شده و در آزمایشگاه با اسپرم لقاح داده میشوند. تخم حاصل به رحم بازگردانده میشود تا بقیه مراحل رشد را طی کند.
Sperm donation یا اهدا اسپرم: ممکن است از فردی دیگر برای مراحل IVF، اسپرم دریافت شود. (2)
درنهایت اگر 12 ماه و یا بیشتر برای باردار شدن ناموفق بوده اید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا علت را تشخیص داده و طبق نظر پزشک اقدامات بعدی را انجام دهید (1). تفسیر آزمایش اسپرم خود را نیز می‌توانید اکنون بصورت اورژانسی از پزشکان دکتر لاندا بشونید.
منابع:
1. https://www.healthline.com/health/fertility/sperm-motility#outlook
