علت پایین بودن WBC در آزمایش خون + راهنمای جامع درمان
وقتی با یک برگه آزمایش خون روبهرو میشوید که نوشته:
WBC: ۳.۵ × ۱۰⁹ / L
ممکن است اولین سوالتان این باشد که: «وای! یعنی چی؟»
WBC یا «گلبول سفید» سربازان خط مقدم سیستم ایمنی هستند. هر تغییری در تعداد این سلولها میتواند نشانه یک مشکل سلامتی باشد. در این مقاله، به زبان ساده و علمی، میگوییم WBC پایین یعنی چه، چه علتی دارد و چطور باید درمان یا پیشگیری شود.
WBC چیست و محدوده نرمال آن چقدر است؟
WBC یا White Blood Cell، بخشی از سیستم ایمنی بدن است که با عفونتها، باکتریها، ویروسها و مواد خارجی مقابله میکند.
محدوده نرمال WBC در بزرگسالان:
وضعیت | تعداد WBC (سلول در هر میلیلیتر خون) |
---|---|
پایین (لکوپنی) | کمتر از ۴۰۰۰ |
نرمال | ۴۰۰۰ تا ۱۱۰۰۰ |
بالا (لکوسیتوز) | بیش از ۱۱۰۰۰ |
نکته: محدوده نرمال برای کودکان، نوزادان و زنان باردار ممکن است کمی متفاوت باشد.
علت پایین بودن WBC (لکوپنی)
کم بودن WBC میتواند ناشی از عوامل موقت یا مزمن باشد. در ادامه، رایجترین علل را میبینید:
علت | توضیح | مثال |
---|---|---|
عفونتهای ویروسی | برخی ویروسها تولید گلبول سفید را موقتاً کاهش میدهند | آنفلوآنزا، هپاتیت |
مصرف داروها | بعضی داروها روی مغز استخوان اثر منفی دارند | شیمیدرمانی، آنتیبیوتیکهای خاص |
کمبود مواد مغذی | کمبود B12 یا اسیدفولیک تولید WBC را مختل میکند | کمخونی مگالوبلاستیک |
بیماریهای خودایمنی | سیستم ایمنی به سلولهای خودش حمله میکند | لوپوس، آرتریت روماتوئید |
اختلالات مغز استخوان | تولید سلولهای خونی کاهش مییابد | سرطان خون، آپلازی |
پرتودرمانی یا مواد شیمیایی | آسیب مستقیم به مغز استخوان | تماس با بنزن، رادیوتراپی |
مشکلات طحال | طحال بیش از حد فعال، WBC را تخریب میکند | اسپلنومگالی |
علائم WBC پایین
- تب مکرر یا طولانیمدت
- عفونتهای مکرر (گلو، سینوس، پوست)
- زخمهایی که دیر جوش میخورند
- ضعف، بیحالی، تعریق شبانه
- در موارد شدید: تنگی نفس، لرز، و شدت گرفتن بیماریهای موجود
چه زمانی باید نگران باشیم؟
اگر هر یک از این شرایط را دارید، مراجعه به پزشک ضروری است:
- تب بالای ۳۸ درجه که بیش از یک روز طول بکشد
- علائم عفونت شدید (تنگی نفس، درد قفسه سینه، سردرد شدید)
- سابقه شیمیدرمانی یا بیماریهای سرکوبکننده سیستم ایمنی
- کاهش سریع WBC در آزمایشهای متوالی
درمان WBC پایین
درمان بستگی به علت اصلی دارد. چند رویکرد رایج:
-
درمان علت زمینهای
- عفونتها: مصرف آنتیبیوتیک یا ضدویروس
- کمبود مواد مغذی: مکملهای B12 و اسیدفولیک
- بیماری خودایمنی: داروهای تعدیلکننده ایمنی
-
تغییر سبک زندگی برای تقویت ایمنی
- خواب کافی (۷–۸ ساعت شبانه)
- ورزش منظم (۳ تا ۵ روز در هفته)
- رژیم سرشار از سبزیجات، میوهها، غلات کامل و پروتئینهای کمچرب
-
پیشگیری از عفونت
- شستشوی مرتب دستها
- مصرف آب و غذای سالم
- پرهیز از تماس با افراد بیمار
پیشگیری از کاهش WBC
- واکسیناسیون کامل
- کاهش استرس مزمن
- اجتناب از عوامل شیمیایی و پرتوها
- پیگیری منظم آزمایش خون در افراد با ریسک بالا

تزریق واکسن اغلب نشانهای از پیشگیری یا ایمنسازی بدن است،
سوالات متداول (FAQ)
۱. WBC پایین همیشه خطرناک است؟
نه، در بعضی موارد موقتی و بیخطر است، مثل بعد از یک سرماخوردگی ساده. اما اگر طولانیمدت یا همراه علائم شدید باشد، باید بررسی شود.
۲. آیا رژیم غذایی میتواند WBC را بالا ببرد؟
بله، رژیم سرشار از پروتئین، ویتامین C، ویتامین B12، روی (Zinc) و اسیدفولیک میتواند به تولید بهتر WBC کمک کند.
۳. مدت زمان بازیابی WBC پایین چقدر است؟
بسته به علت، ممکن است از چند روز تا چند ماه طول بکشد.
نتیجهگیری
پایین بودن WBC یا لکوپنی، یک هشدار بدن است که نباید آن را نادیده گرفت. این وضعیت لزوماً به معنای بیماری خطرناک نیست، اما میتواند نشانهای از مشکل در سیستم ایمنی یا کمبودهای تغذیهای و حتی بیماریهای جدیتر باشد. شناسایی زودهنگام علت، بررسی پزشکی، و رعایت توصیههای پیشگیرانه، بهترین راه برای حفظ سلامت و پیشگیری از عوارض احتمالی است. سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب و پایش منظم آزمایش خون، سه ستون اصلی برای نگه داشتن WBC در محدوده نرمال هستند.
منابع
- Mayo Clinic. (2024). Leukopenia (low white blood cell count)
- MedlinePlus. (2024). White blood cell count. U.S. National Library of Medicine
- Cleveland Clinic. (2024). Low white blood cell count (Leukopenia)