دیابت بارداری چیست؟

بارداری یک دوره بسیار حساس برای مادر و جنین می باشد که در آن هردو باید تحت نظر باشند. یکی از عوارض مهم بارداری ابتلا مادر به دیابت می‌باشد که اگر کنترل و پیگیری نشود می‌تواند عوارض برگشت ناپذیری بر روی هم مادر هم جنین داشته باشد.

دیابت بارداری به حالتی گفته می شود که فرد برای اولین بار در طول بارداری به آن مبتلا شده باشد.

در این نوع از دیابت نیز بدن در جذب و استفاده از قند موجود در خون مشکل دارد.این مشکل ممکن است ناشی از قندخون بالا در زمان بارداری یا شرایط فیزیولوژی مادر بوجود آید.

بارداری‌ یک شرایط حساس برای مادر و جنین می‌باشد و در هر حا می‌تواند نگران کننده باشد اما مادران باردار با تغذیه سالم فعالیت بدنی مناسب و مصرف مکمل های ضروری می توانند سلامت خود و جنین را کنترل کنند.

در بسیاری از موارد دیابت ناشی از بارداری مدتی بعد از وضع حمل کردن مادر، قند خون به حالت نرمال بازمی گردد. اما این احتمال نیز وجود دارد که دیابت بارداری به دیابت نوع دو تبدیل شود و مادران مبتلا به آن باید به صورت دوره ای قند خون خود را کنترل کنند.

علائم و نشانه ها:

در بسیاری از زنان باردار بدون علائم خاصی بروز می کند اما در حالت کلی می تواند گفت احساس تشنگی زیاد و تکرر ادرار، علامت مثبتی برای ابتلا فرد به این تیپ از دیابت باشد. همچنین خشکی دهان و خستگی بیش از حد نیز می‌توان دلیلی بر ابتلا به آن باشد.

محققین هنوز دلایل واضحی را برای ابتلا برخی زنان به دیابت در طول بارداری خود را پیدا نکرده اند، به عنوان یکی از عوامل قابل توجه می توان به وزن بالای قبل از بارداری اشاره کرد.

در حالت طبیعی بدن فرد بوسیله هورمون‌های مختلفی قند خون را کنترل می کند اما در زمان بارداری سطح هورمون های بدن تغییر می کند و تنظیم قند خون را برای بدن سخت می کند.

ریز فاکتورهای ابتلا به آن:

چاقی و اضافه وزن بالا

فعالیت بدنی کم

سابقه قبلی دیابت بارداری

سندرم تخمدان پلی کیستیک

سابقه مثبت خانوادگی ابتلا به دیابت

وزن جنین در هنگام تولد بیشتر از 9 پوند یا 4.1 کیلوگرم(1)

تاثیرات ابتلا به دیابت بارداری بر روند آن و زایمان

بسیاری از زنان مبتلا به دیابت بارداری معمولا دوره بارداری طبیعی و فرزند سالمی خواهند داشت.

با این وجود می تواند تاثیرات زیر را داشته باشد:

· تولد نوزاد ماکروزوم ( وزن بیشتر از 4 کیلوگرم )که این می‌تواند به دلیل افزایش قند خون مادر اتفاق افتد.

· پولی‌هیدرآمنیوز ( افزایش مایع آمنیوتیک ) که می‌تواند باعث اختلال در زایمان یا زایمان زودرس شود.

· تولد نوزاد پره مچور ( نوزاد نارس کمتر از 37 هفته )

· افت قند نوزاد و به دنبال آن زردی نوزاد بعد از زایمان

· مرده‌زایی(2)

·

پیگیری و تست‌های مربوط به آن

در ابتدای بارداری و معمولا بین هفته ۸ تا ۱۲ آن، بنا به نظر پزشک مادران باردار را از نظر ریسک ابتلا به دیابت بررسی شده و تست‌های لازم را باید انجام دهند. در صورت وجود بیش از یک ریزفاکتور احتمال ابتلا به آن، مادر باید تحت نظر قرار گیرد.

برای تشخیص قطعی، پزشک نیازمند انجام تست FBS و OGTT، که قند خون را دو نوبت ابتدا به صورت ناشتا و سپس دوساعت بعد از خوردن صبحانه اندازه میگیرد و بنا به رنج قند خون گزارش شده تشخیص قطعی داده می شود.(2)

درمان

در صورتی که مادر رنج قند خون خود را در محدوده طبیعی حفظ کند، بسیاری از خطر‌های احتمالی برای نوزاد و زایمان که توسط دیابت بارداری افزایش می‌یابد، میتواند کنترل کند.

در بسیاری از مواقع قند خون می تواند با تغییر عادات غذایی، همچنین ورزش کاهش یابد. اما اگر باز هم تغییری در روند کاهش قند خون رخ ندهد، مادر نیازمند استفاده از دارو برای کنترل قند خون است که بنا به نظر پزشک می‌تواند با استفاده از انسولین یا قرص های خوراکی باشد.

دیابت بارداری به صورت طبیعی مدتی بعد از زایمان از بین می‌رود و قند خون مادر کنترل می شود اما در بعضی مواقع، می‌تواند تبدیل به دیابت نوع دو شود یا در بارداری‌های بعدی نیز دوباره ظاهر شود.(2)

منابع:

nhs ( Gestational diabetes )-1

mayoclinic( Gestational diabetes ) -2