درمان پوکی استخوان

انواع درمان‌های osteoporosis را در این مطلب بخوانید:

درمان پوکی استخوان
دارو های مختلفی برای درمان پوکی استخوان وجود دارد. این داروها می‌توانند احتمال شکستن استخوان ها را کاهش دهند.
پزشکان معمولاً ابتدا برای درمان داروهایی تحت عنوان بیس فسفونات را امتحان می‌کنند، اگر این داروها به اندازه ی كافی عمل نكنند یا اگر باعث عوارض جانبی‌ای شوند كه فرد نتواند تحمل کند، داروهای دیگری نیز برای امتحان کردن وجود دارد که پزشکتان با در نظر گرفتن شرایط فرد این داروها را انتخاب می‌کند.[1,2]
مصرف بیس فسفونات برای مدت طولانی می تواند خطر شکستن استخوان ها را افزایش دهد اما این اتفاق بسیار نادر است. در واقع احتمال شکستن استخوان ها وقتی که فرد دچار پوکی استخوان است و درمان نمی‌شود بسیار بیشتر از هنگامی می‌باشد که فرد برای درمان این بیماری بیس فسفونات مصرف می‌کند. ]2[

]

چگونه بدانیم که درمان موثر بوده است؟
پزشکان غالباً آزمایش تراکم استخوان را برای بررسیِ اینکه آیا داروهای پوکی استخوان مؤثر بوده یا خیر انجام می‌دهند. این همان آزمایشی است که در وهله اول برای تشخیص پوکی استخوان از آن استفاده می‌شود و درمورد آن در قسمت علائم توضیح دادیم. بعضی اوقات آزمایش خون یا ادرار نیز لازم است. ]1[
مکانیسم داروهای درمان پوکی استخوان
1- خطر از بین رفتن استخوان ها را کاهش دهند.
2- تراکم استخوان ها را افزایش داده و یا آن را تقریباً حفظ کنند.
3- احتمال شکسته شدن استخوان ها را کاهش دهند. [2]
در صورت مصرف داروهای پوکی استخوان، پزشک شما را تحت نظر دارد و معاینات و آزمایشات منظمی را که به طور معمول شامل تست تراکم استخوان است را انجام می دهند تا ببیند که این داروها چقدر خوب کار می‌کنند. در برخی از افراد نیز لازم است که آزمایش خون یا ادرار انجام شود
جواب تست تراکم استخوان و جواب آزمایشات مشخص می‌کند که استخوان‌های فرد مبتلا به پوکی استخوان در حال بهبود هستند یا خیر . اگر با مصرف دارو تراکم استخوان بهتر شده باشد، با نظر پزشک مصرف آن دارو ادامه پیدا می‌کند ولی نهایتاً اگر نتیجه این باشد که داروها به خوبی عمل نمی‌کنند، ممکن است فرد به داروی دیگری احتیاج داشته باشد. با توجه به این توضیحات، نظارت بر پاسخ به درمان برای شناسایی بیمارانی که ممکن است نیاز به تغییر در داروی درمانی داشته باشند از اهمیت زیادی برخوردار است. ]2،5،8[
برای اینکه داروها تأثیر خود را به خوبی بگذارند، بهتر است همزمان مکمل های کلسیم و ویتامین D نیز مصرف شوند. پزشک و داروساز به شما خواهند گفت که چه مقدار دارو و چند بار در روز آنها را مصرف کنید. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات دقیق‌تر در مورد داروهای خود، از پزشک یا داروسازتان بخواهید که اطلاعات مربوطه را در اختیار شما قرار دهند. مثلا نحوه استفاده از هر دارو ، عوارض جانبی احتمالی آن و سایر داروها یا غذاهایی را که می توانند بر نحوه عملکرد این داروها تأثیر بگذارند. برایتان شرح دهند. ]2[
داروهای هورمونی :
• پس از یائسگی ( زمانی است که پریود شدن و دوره‌ی باروری یک زن متوقف می شود )، سطح هورمون های خاصی در بدن زنان از حد خاصی پایین تر است و این کاهش سطح هورمونی باعث کاهش تراکم در استخوان‌ها می‌شود. در برخی از خانمها لازم است که هورمون درمانی ( سطح هورمون را با دارو در بدنمان بالا ببریم ) انجام شود تا این افراد در برابر پوکی استخوان محافظت شوند. ]2[
هورمون استروژن به جلوگیری از شکستگی استخوان ها کمک می‌کند. پس از یائسگی، بدن زن استروژن کمتری دارد‌. یک سری از داروها هستند که مانند هورمون استروژن عمل می‌کنند (به شکل قرص های ضدبارداری یا پچ ( اشکال دارویی هستند که به صورت چسب برای مدت زمان مشخص روی پوست چسبانده می‌شوند و از پوست دارو جذب بدن می‌شود.). این داروهای شبیه به استروژن فقط برای زنانی است که یائسگی را پشت سر گذاشته اند و برای زنانی که یائسه نشده اند توصیه نمیشود. ]2[
درمان با داروهای هورمونی بعنوان اولویت و روش معمولی برای درمان پوکی استخوان در زنان یائسه نمی‌باشد. دلیل این امر این است که سایر داروهای موجود معمولاً بسیار بهتر عمل می‌کنند. هورمون درمانی برای زنانی که علائم آزار دهنده‌ی مربوط به یائسگی ( مانند گرگرفتگی ) را دارند و همزمان به پوکی استخوان مبتلا هستند و نمی تواند سایر داروهای پوکی استخوان را نیز مصرف کنند، می‌تواند کمک کننده و مفید باشد. ]5[
در مردان هم درمان پوکی استخوان شامل اقدامات مربوط به شیوه زندگی ) مثل ورزش، اجتناب از مصرف سیگار و الکل، مصرف ویتامین D و کلسیم کافی، رژیم غذایی مناسب) و درمان دارویی یا هورمونی می‌باشد، با این وجود، در بیشتر موارد افزودن دارو درمانی یا هورمون درمانی ( هورمون تستوسترون ) برای درمان پوکی استخوان در مردان ضروری است. ]8[
هیپوگنادیسم از دلایل شایع پوکی استخوان در مردان
هیپوگنادیسم بیماری است که در آن غدد جنسی در مردان به دلایل مختلفی قادر به تولید مقدار کافی هورمون های جنسی نیستند . این بیماری یکی از شایع ترین علل پوکی استخوان در مردان است. مطالعات متعددی نشان داده اند که درمان با تستوسترون باعث افزایش توده ی استخوانی در این افراد میشود. ]8[
در مردان مسن تستوسترون درمانی در این افراد هم اثر افزایشی روی توده‌ی استخوانی دارد. بطور کلی مطالعه‌ها نشان می دهند که احتمالا فقط مردانی که سطح تستوسترونی خونی آنها زیر حد طبیعی است، تحت تاثیر مزایای تستوسترون درمانی قرار میگیرند. ]8[
نکته مهم: بهیچ عنوان بدون تجویز و مشورت پزشک متخصص و بصورت سرخود اقدام به هورمون درمانی نکنید.
• دو هورمون طبیعی به نام های PTH و PTHrP در بدن وجود دارند که باعث ساخت استخوان های جدید می‌شوند، در حال‌حاضر فرم مصنوعی این دو هورمون ساخته شده و معمولاً فقط برای افراد مبتلا به پوکی استخوان شدید استفاده و تجویز می‌شوند. ]2[
• هورمون دیگری به نام کلسی تونین هم وجود دارد که بدن به طور طبیعی آن را تولید می‌کند. پزشکان می توانند برای درمان پوکی استخوان از یک فرم مصنوعی و آزمایشگاهی آن استفاده کنند. این دارو به اندازه سایر داروها مورد استفاده قرار نمی‌گیرند زیرا این ماده به اندازه ی بقیه ی دارو ها مؤثر نیست. اما می تواند به تسکین درد حاصل از شکستگی ستون فقرات کمک کند و فقط تا زمانی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد که درد بهتر شود و طولانی تر از این زمان نباید استفاده شود. اگر پس از 6 ماه درد تسکین پیدا نکرد باید به سراغ دارویی دیگر رفت که در جلوگیری از شکستگی استخوان ها موثر‌تر باشد. ]2[
چه مدت نیاز به مصرف داروهای پوکی استخوان داریم؟
قبل از تصمیم به پایان یافتن دوره درمان یا ادامه یافتن آن، پزشک تراکم استخوان فرد را بررسی می‌کند. اگر هنوز در معرض خطر شکستگی استخوان قرار داشته باشد، ممکن است نظر پزشک این باشد که سالها داروهای پوکی استخوان را مصرف کند ولی اگر در معرض خطر زیادی برای شکستگی استخوان‌ها قرار نداشته باشد، ممکن است پزشک مثلا پس از یک سال، تجویز دارو را برایتان متوقف کند. البته قبل از توقف داروها تراکم استخوانتان را بررسی می‌کند تا مطمئن شود که خطر شکستگی حداقل باشد. ]2[
شما می‌توانید از درمانهای مختلفی برای خلاصی از پوکی‌‌استخوان، از جمله داروها استفاده کنید اما خوردن و نوشیدن موادی که دارای کلسیم و ویتامین D هستند بسیار مهم است .
این دو اولین قدم در پیشگیری و درمان پوکی استخوان می‌باشند زیرا می توانند:
• به قوی نگه داشتن استخوان ها و ساخت بافت استخوانی جدید کمک کنند.
• از به راحتی شکستن استخوان ها به خصوص استخوان ستون فقرات جلوگیری کنند.
غذاها و نوشیدنی هایی که مقدار زیادی کلسیم دارند :
• شیر ، ماست ، پنیر ، بستنی و سایر محصولات لبنی
•سبزیجات سبز مانند کلم
• آجیل و نان های خاص
•غذاهایی که کلسیم به آنها اضافه شده است مانند آب میوه ، غلات و محصولات سویا [4]
غذاها و نوشیدنی هایی که مقدار زیادی ویتامین D دارند:
• شیر ، آب پرتقال و ماستی که به آن ویتامین D اضافه شده است.
• ماهی قزل آلا ( و نه سالمون )
• ماهی کنسرو شده
• غلاتی که به آنها ویتامین D اضافه شده است
• روغن كبد ماهی كاد ]4[
بدن شما همچنین می تواند با در معرض نور خورشید قرار گرفتن ویتامین دی بسازد. اما توصیه نمی‌شود که فرد زمان زیادی را زیر نور خورشید صرف کند به این دلیل که زیاد آفتاب گرفتن می‌تواند منجر به مشکلات جدی از جمله سرطان پوست شود. ]4[
درمان‌‌های پس از شکستگی و ترک مهره‌های ستون فقران ناشی از پوکی استخوان
اقدامات اولیه ی مربوط به شکستگی های حاد مهره‌های ستون فقرات ناشی از پوکی استخوان شامل کنترل درد و اصلاح فعالیت‌های روزمره افراد می‌باشد. مسکن های ضد درد خوراکی برای درمان درد حاد، خط اول درمانی هستند. گزینه ها، شامل استامینوفن، ایبوپروفن و…. می باشند و انتخاب داروی ضد درد به شدتِ درد و تشخیص پزشک بستگی دارد. برای بیمارانی که از درد ناشی از این شکستگی‌ها ناتوان شده اند، ممکن است بستری شدن در بیمارستان و ضد دردهای تزریقی مانند مورفین ضروری باشد. ]11[
این بیماران باید هر چه سریعتر فعالیت بدنی خود را از سر بگیرند و در بستر ماندن طولانی به آنها توصیه نمی شود. عدم تحرک ممکن است منجر به کاهش بیشتر بافت استخوان ها شود. در شرایطی که بیمار بتواند سطحی از فعالیت فیزیکی را تحمل کند، فیزیوتراپی برای راه رفتن و تقویت عضلات توصیه می شود و آموزش بیمار بسیار اهمیت دارد . بیمار باید آگاه باشد که ممکن است بهبودی شکستگی ها تا سه ماه طول بکشد و با پیشرفت در انجام فعالیت ها، درد به تدریج کاهش می‌یابد. ]11[
نکته مهم: روند درمان و تجویز دارو صرفا باید تحت نظر پزشک باشد.