پزشک آزمایش تراکم استخوان را در شرایط مختلفی از جمله موارد زیر درخواست می‌کند: · تائید ابتلا به پوکی استخوان · بررسی درمان پوکی استخوان در افراد مبتلا و … درباره‌ی آن بیشتر بدانید:
اسکن تراکم استخوان یک روش تصویر برداری با اشعه ایکس است که مقدار کلسیم و سایر مواد معدنی در استخوان را اندازه گیری می‌کند. معمولا استخوان های ستون فقرات، لگن و در برخی موارد پیشانی اندازه گیری می شود. اسکن تراکم استخوان برای تشخیص پوکی استخوان درخواست می شود. در بیماری پوکی استخوان، استخوان‌ها شکننده شده و بیشتر از حالت طبیعی و سالم آسیب می‌بینند. ( شکل 1 )
شکل 1 : تفاوت تراکم دو استخوان
پزشک آزمایش تراکم استخوان را در شرایط مختلفی از جمله موارد زیر درخواست می‌کند:
· تائید ابتلا به پوکی استخوان
· بررسی درمان پوکی استخوان در افراد مبتلا
· بررسی میزان احتمال شکستگی استخوان
هر چقدر مقدار مواد معدنی استخوان‌ها بیشتر باشد، استخوان‌ها متراکم‌تر هستند. استخوان‌های متراکم محکم‌تر هستند و کمتر می‌شکنند.
اگر چه پوکی استخوان در زنان میانسال شایع‌تر است با این حال، مردان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. در صورت وجود هر یک از شرایط زیر پزشک اسکن تراکم استخوان را درخواست می‌کند.
· کاهش قد
اگر فرد دچار کوتاهی حداقل 3و نیم سانتی‌متر شود، ممکن است بعلت متراکم شدن ستون مهره‌ها رخ داده باشد که از اصلی ترین دلایل این وضعیت، پوکی استخوان است.
· شکستگی متعدد استخوان ها
شکنندگی استخوان‌ها و شکستگی متعدد آن ها علامت اصلی پوکی استخوان است. شکستگی استخوان ها در افراد مبتلا به پوکی استخوان شدید گاها در اثر سرفه یا عطسه رخ می‌دهد.
· مصرف برخی دارو‌ها
مصرف طولانی مدت داروهای استروئیدی مثل پردنیزولون با فرایند بازسازی استخوان ها تداخل دارد که می‌تواند موجب پوکی استخوان شود.
· کاهش سطح هورمون‌ها
علاوه بر کاهش طبیعی هورمون‌ها پس از یائسگی هورمون‌های زنانه در اثر درمان برخی سرطان‌ها نیز کاهش می‌یابند. هم چنین برخی درمان های سرطان پروستات نیز هورمون تستوسترون را در مردان کاهش می دهد.کاهش هومون‌های جنسی موجب پوکی استخوان می‌شود. (1)
تفسیر اسکن تراکم استخوان
نتیجه اسکن تراکم استخوان با دو شاخص بیان می شود: T scoreو z score
تفسیر اسکن تراکم استخوان به صورت زیر است:
T score
این شاخص نسبت تراکم استخوان بیمار را با تراکم استخوان فرد بالغ با جنسیت مشابه را بیان می‌کند. شاخص T score بیان کننده وضعیت تراکم استخوان‌های فرد است که آیا تراکم استخوان‌های فرد نرمال است بیشتر از نرمال است و یا مبتلا به پوکی استخوان است. (شکل 2 )
شکل 2 : خط کش تفسیر t-score
· تی اسکور 1- و بیشتر
در این حالت، تراکم استخوان نرمال است.
· تی اسکور 1- تا 2.5-
تراکم استخوان کم است این وضعیت می تواند منجر به پوکی استخوان شود.
· تی اسکور 2.5- و بیشتر
نشان دهنده پوکی استخوان است.
همین الان تفسیر اسکن تراکم خود را از پزشک متخصص بشنوید؟
Z score
این شاخص نسبت تراکم استخوان فرد با افراد با هم‌سن، جنس و سایز مشابه را نشان می‌دهد.
· Z score کمتر از 2-
نشان دهنده تراکم استخوان پایین تر از افراد هم سن فرد است. البته تراکم استخوان پایین ممکن است بعلت عوامل دیگری بجز سن ایجاد شده باشد.
پزشک با توجه به علائم بالینی و میزان این دو شاخص به تفسیر اسکن تراکم استخوان فرد می‌پردازد و توصیه و درمان‌های لازم را برای فرد دستور می‌دهد.
منابع:
1- https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/bone-density-test/about/pac-20385273
2- https://www.webmd.com/osteoporosis/guide/bone-mineral-density
