در این مطلب خلاصه و مفید درباره‌ی شرایط، اهمیت، دامنه مرجع، ناشتایی، رنج نرمال و … آزمایش فسفر بخوانید:
آزمایش فسفر
نیاز به ناشتایی آزمایش: بله بین 10 تا 12 ساعت.
نمونه آزمایش: خون.
مدت زمان تحویل آزمایش: چندساعت تا یک روز
چرا و چه موقع آزمایش انجام می شود؟
- ارزیابی سطح فسفر خون
- کمک به تشخیص بیماری هایی که باعث کاهش یا افزایش فسفر خون می شوند.
- غیرطبیعی بودن نتیجه تست کلسیم
- بیماری های کلیه
- دیابت کنترل نشده
- مصرف مکمل های کلسیم یا فسفر
- تست فسفر معمولا همراه با تست های کلسیم، هورمون پاراتیروئید و ویتامین دی، به منظور تشخیص و نظارت بر میزان اثربخشی درمان در بیمارانی که دچار عدم تعادل کلسیم و فسفر هستند، انجام می شود.
- از آن جا که کاهش خفیف فسفر خون معمولا بدون علایم خاص بالینی می باشد، تست فسفر در بیش تر موارد به منظور پیگیری بیمارانی انجام می شود که نتیجه ی تست کلسیم آن ها غیر طبیعی بوده یا علایم ناشی از کمبود کلسیم در آن ها دیده می شود.
شرح: فسفر بدن از طریق رژیم غذایی تامین می‌شود.این ماده در بسیاری از مواد غذایی یافت و به راحتی توسط روده جذب می‌شود. طیف گسترده‌ای از غذاها مانند لوبیا، نخود فرنگی و آجیل، غلات، حبوبات، لبنیات، تخم‌مرغ، گوشت گاو، مرغ و ماهی، حاوی مقدار قابل توجهی از فسفر می باشند.
حدود 70 تا 80 درصد فسفر بدن با کلسیم ترکیب شده و برای کمک به شکل‌گیری استخوان‌ها و دندان‌ها می‌باشد، حدود 10 درصد در عضلات و حدود 1 درصد در بافت عصبی یافت می‌شود.
بقیه فسفر بدن نیز در داخل سلول‌های سراسر بدن وجود دارد، که بصورت عمده برای ذخیره انرژی استفاده می‌شوند.
روش: اسپکتروفتومتری (SP)
آزمایش‌های مرتبط: کلسیم، ویتامینD
اهمیت: سطح فسفر سرم (فسفات) به تنهایی ارزش تشخیصی کمی دارد و با سطح کلسیم خون در ارتباط است و باید با یکدیگر در تعادل باشند. افزایش سطح فسفر با کاهش سطح کلسیم ارتباط دارد. پایین بودن سطح فسفات نیز در اطفال باعث اختلال در رشد استخوان آنها می‌شود.
تفسیر نتیجه آزمایش:
با تنظیم میزان جذب فسفر از روده از یک طرف و میزان دفع فسفر از کلیه ها از طرف دیگر، سطح فسفر بدن در محدوده طبیعی حفظ می شود.به غیر از روده و کلیه ها، هورمون پاراتیروئید، کلسیم و ویتامین دی نیز در تنظیم سطح فسفر در بدن نقش دارند.
علل عمده کاهش فسفر (هیپوفسفاتمی Hypophosphatemia)
- سوءتغذیه یا سوءجذب
- اختلال در تعادل اسیدی _قلیایی و پ هاش خون
- هیپکلسمی _افزایش کلسیم _ به خصوص در نتیجه پرکاری غده پاراتیروئید
- استفاده مفرط از داروهای مدر
- کتواسیدوز دیابتی (پس از درمان)
- کم کاری تیروئید
- هیپوکالمی -پایین بودن پتاسیم-
- بیماری های تاثیر گذار بر عملکرد کلیه
- راشیتیسم (Rickets) و نرمی استخان (osteomalacia) به علت کمبود ویتامین دی
علایم کاهش فسفر (هیپوفسفاتمی Hypophosphatemia)
- کاهش خفیف تا متوسط فسفر معمولا بدون علامت است.
- کاهش شدید فسفر باضعف عضلانی و احساس گیجی همراه است.
علل عمده افزایش فسفر (هیپرفسفاتمی Hyperphosphatemia)
- افزایش مصرف مواد غذایی حاوی فسفر
- هیپوکلسمی -کاهش کلسیم-
- نارسایی کلیه
- کم کاری غده پاراتیروئید
- کتواسیدوز دیابتی
علایم افزایش فسفر (هیپر فسفاتمی Hyperphosphatemia)
- افزایش فسفر معمولا علایمی مشابه با علایم (کاهش کلسیم) ایجاد میکند، مانند: اسپاسم های عضلانی، احساس گیجی و در موارد حاد کاهش سطح هوشیاری.
- افزایش بسیار شدید فسفر می تواند موجب رسوب ترکیبات فسفات کلسیم در بافت ها و در نتیجه آسیب رسیدن به ارگان های مختلف بدن شود.
- به دلیل رشد فعال استخوان ها، سطح فسفات خون در کودکان بالاتر از بزرگسالان است.
- پایین بودن سطح فسفات در کودکان ممکن است مانع رشد مناسب استخوان ها شود.
- مصرف ملین های حاوی فسفات سدیم، مصرف بیش از حد مکمل های خوراکی، ویتامین دی و گلوکز می تواند بر سطح فسفر خون و ادرار تاثیر بگذارد.
نام های جایگزین: P، phosphorus
